Od 16 kwietnia 2021, w wyniku wejścia w życie ustawy o zawodzie farmaceuty, liczba farmaceutów pracujących w szpitalnych aptekach i działach farmacji jest uzależniona od liczby łóżek i stanowisk dializacyjnych wykorzystywanych w szpitalu. 

Z przepisów ustawy wynika także, że farmaceuci mają obowiązek przedstawienia poświadczeń dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Zmiany są realizacją wniosków zgłoszonych przez NIK po kontroli działania aptek szpitalnych i działów farmacji szpitalnej. 

W 2017 roku poznańska Delegatura Najwyższej Izby Kontroli przeprowadziła kontrolę „Funkcjonowanie aptek szpitalnych oraz działów farmacji szpitalnej”, która wykazała, że gospodarowanie lekami w szpitalach oraz funkcjonowanie w nich aptek i działów farmacji nie zapewniało bezpiecznego procesu leczenia, a niektóre nieprawidłowości stanowiły wręcz zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów. 

W części placówek stwierdzono przypadki nieobecności farmaceutów w aptekach lub działach farmacji i realizowania usług farmaceutycznych przez osoby do tego nieuprawnione. Był to istotny czynnik, obniżający poziom bezpieczeństwa farmakoterapii szpitalnej.   

Czytaj także: Program pilotażowy: elektroniczne stetoskopy w POZ>>>

Aby wyeliminować to negatywne zjawisko, NIK wnioskowała o ustawowe ustalenie minimalnych norm zatrudnienia farmaceutów w aptekach szpitalnych i działach farmacji. W wyniku tego do ustawy z 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty dodano art. 87a, uzależniający wymagany poziom zatrudnienia farmaceutów w aptekach i działach farmacji od liczby wykorzystywanych w szpitalu łóżek i stanowisk dializacyjnych. 

Wynika z niego, że na każde rozpoczęte 100 łóżek lub stanowisk dializacyjnych zgłoszonych w rejestrze podmiotów leczniczych ma przypadać równoważnik co najmniej jednego etatu farmaceuty w aptece szpitalnej, natomiast w dziale farmacji szpitalnej – na każde rozpoczęte 50 łóżek lub stanowisk dializacyjnych. 

Ustalenia kontroli wykazały także, iż w większości skontrolowanych szpitali ich dyrektorzy nie pozyskiwali od farmaceutów zatrudnionych w aptekach i działach farmacji informacji o odbyciu przez nich wymaganych szkoleń. Kierownictwo podmiotów leczniczych nie miało zatem informacji, czy w szpitalach usługi farmaceutyczne świadczone były przez osoby spełniające odpowiednie wymagania dotyczące kwalifikacji i wiedzy zawodowej. Główną przyczyną tego stanu rzeczy był brak odpowiedniej regulacji w obowiązujących przepisach, dlatego wprowadzony został zapis w formie art. 78 ust. 3 ustawy o zawodzie farmaceuty, zgodnie z którym farmaceuci zostali zobowiązani do niezwłocznego przedstawienia pracodawcy, dokumentu poświadczającego udział w formach podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 

Ustawa o zawodzie farmaceuty wprowadziła także świadczenie pod nazwą opieka farmaceutyczna, w ramach którego farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym, będzie czuwać nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii. 

Czytaj na ten temat: Ustawa o zawodzie farmaceuty wprowadza opiekę farmaceutyczną>>>

Zgodnie z ustawą farmaceuta ma także uprawnienia do wykonywania badań diagnostycznych i wystawiania recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego. 

Ustawa z 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 15 stycznia 2021 roku (poz. 97). 

16 kwietnia 2021 roku wejdzie w życie Ustawa o zawodzie farmaceuty, która zwiększa rolę przedstawicieli tej grupy zawodowej w systemie opieki zdrowotnej, wprowadzając świadczenie pod nazwą opieka farmaceutyczna.

W ramach tego świadczenia farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, będzie czuwać nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii.

Będzie to obejmować prowadzenie konsultacji farmaceutycznych – w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta w związku ze stosowaniem produktów leczniczych, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykonywanie przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, w celu wykrywania i rozwiązywania problemów lekowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w procesie farmakoterapii, a także opracowywanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej, co ma określać cele terapeutyczne możliwe do osiągnięcia przez pacjenta oraz wskazanie sposobów rozwiązywania problemów lekowych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i zdrowego trybu życia oraz profilaktyki zdrowotnej.

Czytaj także: Przed nami rok pełen wyzwań>>>

Farmaceuta będzie miał także uprawnienia do wykonywania badań diagnostycznych, które zostaną określone w rozporządzeniach wydanych na bazie ustawy. Będzie mógł także wystawiać recepty w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.

Ustawa określa także zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu farmaceuty oraz rozwoju zawodowego farmaceutów. Mówi o tym, że, że farmaceuta ma prawo i obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego przez aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych, za pomocą szkoleń specjalizacyjnych, studiów podyplomowych oraz kursów kwalifikacyjnych.

Ustawa z 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 15 stycznia 2021 roku (poz. 97).

Wejdzie w życie po 3-ech miesiącach od ogłoszenia, czyli 16 kwietnia 2021 roku, oprócz przepisu dotyczącego wystawiania recepty kontynuowanej, który wejdzie w życie 12 miesięcy od ogłoszenia, czyli 16 stycznia 2022 roku.

Przedstawiony przez resort zdrowia projekt ustawy o zawodzie farmaceuty ma fundamentalne znaczenie dla prawie wszystkich podmiotów uczestniczących w obrocie lekami. Pracodawcy RP uważają, że wymaga on jednak dopracowania.

Poza opieką farmaceutyczną, dokument wprowadza szereg kompetencji dla samorządu aptekarskiego kreując go na regulatora rynku, który przy tak zaproponowanych rozwiązaniach prawnych będzie miał realny wpływ na funkcjonowanie aptek, hurtowni farmaceutycznych oraz świadczeniodawców.

Według Pracodawców RP sama idea uregulowania zasad wykonywania zawodu farmaceuty w odrębnej ustawie jest słuszna, natomiast należy zwrócić uwagę na szereg niejasności i nieścisłości prowadzących do wniosku, że planowane nowe uprawnienia oraz zasady ich wykonywania nie zostały w pełni dopracowane.

Na temat projektu ustawy czytaj: Ustawa ureguluje kompleksowo zawód farmaceuty>>>

Zapisy ustawy dotyczące wprowadzenia nowych uprawnień kolidują z aktualnymi uprawnieniami przedstawicieli innych zawodów medycznych, dodatkowo zaproponowane przepisy nie precyzują sposobu rozkładu odpowiedzialności w procesie leczenia. Część zaproponowanych zapisów wprowadza także znaczne ograniczenia uprawnień o charakterze kierowniczym wśród pracodawców funkcjonujących na rynku farmaceutycznym. Przedsiębiorcy prowadzący apteki zostaną pozbawieni realnej możliwości zarządzania własnymi przedsiębiorstwami – podkreślają Pracodawcy RP.

Autorzy komentarza zawracają także uwagę, że wprowadzenie przepisów w ich aktualnym zaproponowanym kształcie może przyczynić się do dalszego skomplikowania już i tak bardzo skomplikowanego systemu ochrony zdrowia.

W konsekwencji tak szeroko zaprojektowanych przez resort zdrowia zmian, Pracodawcy RP sugerują, ze konieczne jest poddanie tego projektu dyskusji w ramach konferencji uzgodnieniowej. Potrzebna jest też rzetelna analiza oceny skutków wprowadzenia tej  regulacji dla pacjentów, farmaceutów oraz pozostałych uczestników rynku farmaceutycznego.