Kwestionariusz do badania kultury zdrowia w zakładzie pracy
Jest to kolejne narzędzie dedykowane pracodawcom i osobom zarządzającym zdrowiem w firmach, opracowane przez ekspertów z Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi (organizacji partnerskiej Pracodawców Medycyny Prywatnej) w ramach projektu „Praca na zdrowie”, finansowanego przez Ministra Zdrowia ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.
„Kwestionariusz do badania kultury zdrowia w zakładzie pracy” oraz wcześniej wypracowane narzędzia tj. „Kwestionariusz do subiektywnej oceny stanu zdrowia personelu firmy” i „Kwestionariusz do oceny zachowań i postaw personelu wobec zdrowia” wraz z opisami rekomendowanej metodyki ich stosowania są udostępnione bezpłatnie do zastosowań niekomercyjnych, z uznaniem autorstwa (CC BY-NC-ND 4.0).
„Kwestionariusz do badania kultury zdrowia w zakładzie pracy” jest narzędziem pomocnym pracodawcom oraz osobom zarządzającym zdrowiem w zakładach pracy w ocenie czy i na ile kultura ich organizacji w sposób efektywny wspiera zdrowie pracowników. Posiłkując się nim, można w uporządkowany i systematyczny sposób ocenić, czy i na ile firma realnie ceni i wspiera zdrowie swojego personelu. Oznacza to zwłaszcza, że tworzy korzystne dla niego warunki w środowisku materialnym i społeczno-organizacyjnym, rozwija wśród kadry i pracowników postawy sprzyjające zdrowiu oraz umożliwia, ułatwia, wspiera i stymuluje prozdrowotne praktyki, realizowane zarówno w czasie pracy, jak w życiu codziennym. Pracodawcy i menadżerowie mogą zorientować się w jakich obszarach funkcjonowania ich organizacji zdrowie zajmuje obecnie ważne, a w jakich jeszcze marginalne miejsce. W kolejnych latach mogą też monitorować postępy w tworzeniu i rozwijaniu kultury zdrowia w swoim przedsiębiorstwie lub instytucji.
Zainteresowanie kulturą zdrowia w zakładach pracy jest relatywnie nowym trendem. Rozwija się on na fali rosnącego zainteresowania firm wellbeingiem personelu oraz pod wpływem dojrzewającej świadomości, że same „dni zdrowia” i prozdrowotne benefity nie są w stanie skutecznie oddziaływać na samopoczucie i stan zdrowia pracowników – zwłaszcza gdy atmosfera i organizacja pracy, styl zarządzania, komunikacja lub relacje międzyludzkie w danej organizacji pozostawiają wiele do życzenia. Gdy kultura organizacyjna nie jest przyjazna dla zdrowia, pracownicy często nie mają czasu, siły i chęci, by uczestniczyć w prozdrowotnych akcjach i korzystać z oferowanych benefitów, natomiast pracodawcy ponoszą bezproduktywne koszty troski o zdrowie personelu niedostosowanej do jego potrzeb (a jeszcze większe gdy pracownicy zauważają, że jest to troska pozorowana – tzw. wellbeing washing).
Kultura zdrowia jest jeszcze słabo opisanym tematem – zarówno w literaturze naukowej, jak w praktyce zarządczej przedsiębiorstw. Dlatego też eksperci Krajowego Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, w oparciu o przegląd literatury oraz wywiady z menedżerami i własne wieloletnie doświadczenia, opracowali autorską definicję kultury zdrowia. Obejmuje ona 8 podstawowych elementów:
- Wartości i polityki organizacyjne.
- Materialne środowisko pracy i świadczenia prozdrowotne.
- Organizacja procesów pracy.
- Struktury i role instytucjonalne.
- Praktyki zarządcze i komunikacyjne.
- Normy i obyczaje w organizacji.
- Postawy i przekonania.
- Relacje międzyludzkie.
Każdy z tych elementów został bardziej szczegółowo scharakteryzowany w „Kwestionariuszu do badania kultury zdrowia w zakładzie pracy”. Łącznie opisują one postulowany „stan idealny” takiej kultury organizacyjnej, w której pracownikom chce się dbać o zdrowie i mają ku temu tworzone, przy ich współudziale, optymalne warunki.
Ocena kultury organizacyjnej prowadzona w oparciu o przedstawiony kwestionariusz polega na tym, by przy każdej z 31 szczegółowych charakterystyk, przypisanych do wymienionych ośmiu elementów kultury organizacyjnej, określić na 7-punktowej skali, na ile są one spełnione w organizacji.
„Kwestionariusz do badania kultury zdrowia w zakładzie pracy” został przygotowany tak, by mógł być wykorzystany przede wszystkim jako narzędzie wspierające większą świadomość kadry zarządzającej oraz jako pomoc w planowaniu rozwoju organizacji. Pokazuje on optymalne kierunki rozwoju organizacji (przedstawione na tyle ogólnie, by mogły mieć zastosowanie do różnych typów organizacji) i pomaga ocenić dystans do ich osiągnięcia. Pozwala też bardziej precyzyjnie określić i opisać ww. charakterystyki, dostosowując je do profilu własnej organizacji. Kwestionariusz może też być użyty jako narzędzie współpracy z pracownikami, dla których tworzy się te rozwiązania. Może służyć rozwijaniu dialogu i angażowaniu pracowników w sprawy dotyczące zdrowia. W załączniku do kwestionariusza opisane zostały rekomendacje, jak w optymalny sposób przeprowadzić cały proces oceny. Warto podkreślić, że każda organizacja powinna ten proces zaplanować i zrealizować w sposób dostosowany do własnej sytuacji, własnych celów i potrzeb.
W oparciu o ww. trzy kwestionariusze, eksperci Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w ramach Centrum Konsultacyjnego oferują zakładom pracy bezpłatną pomoc w procesie diagnozy potrzeb zdrowotnych personelu oraz oceny kultury zdrowia:
- konsultacje z kadrą zarządzającą służące omówieniu celu badań oraz możliwych sposobów ich realizacji z wykorzystaniem kwestionariuszy,
- adaptację ww. kwestionariuszy do specyficznych potrzeb i uwarunkowań danej organizacji,
- bieżące konsultowanie procesów gromadzenia danych,
- pomoc w interpretacji uzyskanych wyników.
Aby zapisać się na konsultacje, wystarczy kliknąć w poniższy link.
ZOBACZ I POBIERZ KWESTIONARIUSZ
Zapraszamy do kontaktu z twórcami kwestionariuszy z Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera:
tel.: 42 6314 685, e-mail: pracanazdrowie@imp.lodz.pl.
Działania są realizowane w ramach projektu „Edukacja w zakresie zarządzania zdrowiem starzejących się pracowników oraz opracowanie i upowszechnienie instrumentów promujących zdrowie i zachowania prozdrowotne w środowisku pracy”, realizowanego w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025, finansowanego przez Ministra Zdrowia.
