Dochodzenie roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych
Nowelizacja ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadziła nową procedurę dochodzenia roszczeń przez pacjentów z tytułu wystąpienia tzw. zdarzeń medycznych. Pacjent może wystąpić z wnioskiem w tej sprawie do jednej ze specjalnie powołanych komisji wojewódzkich.
Zgodnie z art. 67a Ustawy, zdarzeniem medycznym jest zakażenie biobójczym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia lub też śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby; leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. W przypadku wystąpienia którejś z powyżej opisanej sytuacji, pacjent ma prawo wystąpić z wnioskiem o ustalenie wystąpienia zdarzenia medycznego. Wniosek rozpatrywany jest przez specjalnie do tego powołane, zorganizowane są przy urzędach wojewódzkich wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Składają się one z 16 członków, z których połowę stanowią osoby z wykształceniem medycznym, a połowę z wykształceniem prawniczym. Ustawa przewiduje szczegółowe wymogi odnośnie składu samej komisji, powołania i odwołania jej członków, regulaminu jej działania, czy też sposobu orzekania. Zadaniem komisji jest ustalenie, czy faktycznie doszło do zdarzenia medycznego, w wyniku którego pacjent doznał szkody.. W posiedzeniach komisji (za wyjątkiem narady oraz głosowania) może uczestniczyć pacjent, przedstawiciel kierownika szpitala, w którym doszło do zdarzenia medycznego oraz przedstawiciel ubezpieczyciela, z którym szpital zawarł umowę ubezpieczenia. W wyniku prowadzonego postępowania, komisja zobowiązana jest do wydania orzeczenia wraz z uzasadnieniem w przedmiocie zaistnienia zdarzenia medycznego lub jego braku. Zgodnie z intencją ustawodawcy, przedmiotowe orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia Wniosku. Orzeczenia zapadają większością ¾ głosów w obecności całego składu komisji. Członek niezgadzający się ze zdaniem większości, ma możliwość zgłoszenia zdania odrębnego wraz z odpowiednim uzasadnieniem stanowiska. Ustawa nie przewiduje możliwości odwołania się od orzeczenia komisji, a jedynie wprowadza możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przysługującego odpowiednio pacjentowi, kierownikowi szpitala bądź ubezpieczycielowi.
W przypadku wydania przez komisję orzeczenia o wystąpieniu zdarzenia medycznego, ubezpieczyciel zobowiązany jest to przedstawienia pacjentowi odpowiedniej propozycji zawierającej proponowaną sumę odszkodowania i zadośćuczynienia. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie konstrukcji zmierzającej do odpowiedniego zmotywowania ubezpieczyciela do przedstawienia propozycji rekompensaty szkody poprzez stwierdzenie, iż w sytuacji, gdy ubezpieczyciel nie przedstawi powyższej propozycji, będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania w wysokości wskazanej we wniosku. Pacjent ma prawo wyboru w zakresie przyjęcia lub też odmowy przyjęcia propozycji przedstawionej przez ubezpieczyciela, przy czym decydując się na przyjęcie oferty, pacjent zobowiązany jest do zrzeczenia się wszelkich roszczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie w związku z uznanym przez komisję zdarzeniem medycznym w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Ustawodawca wprowadził limity w zakresie możliwych kwot przyznawanych w ramach rekompensaty za powstałe zdarzenie medyczne. Maksymalną kwotą przeznaczoną wspólnie na zadośćuczynienie oraz odszkodowanie w 12 miesięcznym okresie ubezpieczenia w odniesieniu do wszystkich zdarzeń medycznych jest 1 200 000 złotych, przy czym w odniesieniu do jednego pacjenta w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju suma rekompensaty nie może przekroczyć 100.000 złotych, a w przypadku śmierci pacjenta 300 000 złotych.
Ustawa przewiduje również możliwość wycofania wniosku przez pacjenta, co może nastąpić do dnia wydania orzeczenia w wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Nowelizacja wprowadza także uregulowania w przedmiocie ponoszenia kosztów postępowania przed komisją. W przypadku orzeczenia o zaistnieniu zdarzenia medycznego, koszty ponosi szpital, w przypadku ustalenia braku zdarzenia medycznego, kosztami obciążany jest pacjent, zaś w sytuacji, gdy ubezpieczyciel mimo ustalenia istnienia szkody nie przedstawi propozycji zawierającej proponowaną kwotę rekompensaty, on sam zobowiązany będzie do pokrycia kosztów postępowania.
Istotnym novum związanym z wprowadzeniem przez ustawę nowej formy dochodzenia roszczeń w zakresie zdarzeń medycznych jest wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia dla szpitali. Ubezpieczenie to z założenia ma funkcjonować obok ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ma stanowić zabezpieczenie dla szpitala na wypadek zaistnienia zdarzenia medycznego. Wykupienie powyższego ubezpieczenia jest obowiązkowe, jednakże ustawa nie wprowadza sankcji za niedopełnienie przez szpital tego obowiązku. Ustawa stanowi jedynie, iż szpital, który nie ubezpieczył się z tytułu zdarzeń medycznych , będzie zobowiązany pokryć orzeczoną kwotę odszkodowania.
Analizując zagadnienie możliwości dochodzenia roszczeń przez pacjenta na drodze administracyjnej, należy wskazać, iż taka formuła stanowi alternatywę dla dochodzenia roszczeń w tradycyjny sposób tj. na drodze sądowej. Jak wynika z uzasadnienia ustawy, intencją ustawodawcy było odciążenie sądów oraz przyśpieszenie terminu, w którym poszkodowany pacjent otrzyma rekompensatę za doznaną krzywdę. Zgodnie bowiem z ustawą, komisja będzie mieć 4 miesiące na rozpatrzenie wniosku. Należy jednak wskazać, iż ustawodawca wprowadzając administracyjną drogę roszczeń nieco inaczej unormował procedurę odwoławczą od wydanego orzeczenia. Otóż, podmiotom zainteresowanym nie będzie przysługiwać odwołanie, a jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub też skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia komisji, przy czym przedmiotem skargi będzie mogło być jedynie naruszenie przepisów dotyczących postępowania przed komisją. Istotną kwestią jest również możliwość rezygnacji pacjenta z zaproponowanej wysokości rekompensaty, co z kolei będzie otwierało drogę pacjentowi do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Należy zatem wskazać, iż ustawa pozostawia pacjentowi prawo wyboru w postaci możliwości skorzystania z drogi sądowej, bez ograniczenia, co do wysokości przyznania ewentualnego odszkodowania/zadośćuczynienia, gdzie sprawę rozstrzygać będzie sąd, czy też możliwość skorzystania z drogi administracyjnej, z ustawowo wskazanym limitem czasu postępowania, z ograniczeniem do co sumy rekompensaty, gdzie orzekać będą prawnicy oraz lekarze, a nie sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że pacjent nie musi zgodzić się na zaproponowaną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania. Wówczas też, gdy kwota ubezpieczenia okaże się niesatysfakcjonująca, pacjent będzie miał możliwość wstąpienia na drogę sądową i dochodzenia tam swoich roszczeń. Niewykluczone jest zatem, że nawet jeśli pacjent zdecyduje się początkowo skorzystać z drogi administracyjnej, to i tak w konsekwencji, nie uzyskując satysfakcjonującego go orzeczenia, co do kwoty odszkodowania lub, co do samej treści orzeczenia, gdy będzie ono odmowne, i tak ostatecznie sprawa znajdzie swój finał w sądzie, co z punktu widzenia prawa każdego obywatela do wymiary sprawiedliwości, wydaje się być bardziej uzasadnione.
Weronika Karnowska
Prawnik
MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Nowelizacja ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadziła nową procedurę dochodzenia roszczeń przez pacjentów z tytułu wystąpienia tzw. zdarzeń medycznych. Pacjent może wystąpić z wnioskiem w tej sprawie do jednej ze specjalnie powołanych komisji wojewódzkich.
Zgodnie z art. 67a Ustawy, zdarzeniem medycznym jest zakażenie biobójczym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia lub też śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby; leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. W przypadku wystąpienia którejś z powyżej opisanej sytuacji, pacjent ma prawo wystąpić z wnioskiem o ustalenie wystąpienia zdarzenia medycznego. Wniosek rozpatrywany jest przez specjalnie do tego powołane, zorganizowane są przy urzędach wojewódzkich wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Składają się one z 16 członków, z których połowę stanowią osoby z wykształceniem medycznym, a połowę z wykształceniem prawniczym. Ustawa przewiduje szczegółowe wymogi odnośnie składu samej komisji, powołania i odwołania jej członków, regulaminu jej działania, czy też sposobu orzekania. Zadaniem komisji jest ustalenie, czy faktycznie doszło do zdarzenia medycznego, w wyniku którego pacjent doznał szkody.. W posiedzeniach komisji (za wyjątkiem narady oraz głosowania) może uczestniczyć pacjent, przedstawiciel kierownika szpitala, w którym doszło do zdarzenia medycznego oraz przedstawiciel ubezpieczyciela, z którym szpital zawarł umowę ubezpieczenia. W wyniku prowadzonego postępowania, komisja zobowiązana jest do wydania orzeczenia wraz z uzasadnieniem w przedmiocie zaistnienia zdarzenia medycznego lub jego braku. Zgodnie z intencją ustawodawcy, przedmiotowe orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia Wniosku. Orzeczenia zapadają większością ¾ głosów w obecności całego składu komisji. Członek niezgadzający się ze zdaniem większości, ma możliwość zgłoszenia zdania odrębnego wraz z odpowiednim uzasadnieniem stanowiska. Ustawa nie przewiduje możliwości odwołania się od orzeczenia komisji, a jedynie wprowadza możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przysługującego odpowiednio pacjentowi, kierownikowi szpitala bądź ubezpieczycielowi.
W przypadku wydania przez komisję orzeczenia o wystąpieniu zdarzenia medycznego, ubezpieczyciel zobowiązany jest to przedstawienia pacjentowi odpowiedniej propozycji zawierającej proponowaną sumę odszkodowania i zadośćuczynienia. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie konstrukcji zmierzającej do odpowiedniego zmotywowania ubezpieczyciela do przedstawienia propozycji rekompensaty szkody poprzez stwierdzenie, iż w sytuacji, gdy ubezpieczyciel nie przedstawi powyższej propozycji, będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania w wysokości wskazanej we wniosku. Pacjent ma prawo wyboru w zakresie przyjęcia lub też odmowy przyjęcia propozycji przedstawionej przez ubezpieczyciela, przy czym decydując się na przyjęcie oferty, pacjent zobowiązany jest do zrzeczenia się wszelkich roszczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie w związku z uznanym przez komisję zdarzeniem medycznym w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Ustawodawca wprowadził limity w zakresie możliwych kwot przyznawanych w ramach rekompensaty za powstałe zdarzenie medyczne. Maksymalną kwotą przeznaczoną wspólnie na zadośćuczynienie oraz odszkodowanie w 12 miesięcznym okresie ubezpieczenia w odniesieniu do wszystkich zdarzeń medycznych jest 1 200 000 złotych, przy czym w odniesieniu do jednego pacjenta w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju suma rekompensaty nie może przekroczyć 100.000 złotych, a w przypadku śmierci pacjenta 300 000 złotych.
Ustawa przewiduje również możliwość wycofania wniosku przez pacjenta, co może nastąpić do dnia wydania orzeczenia w wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Nowelizacja wprowadza także uregulowania w przedmiocie ponoszenia kosztów postępowania przed komisją. W przypadku orzeczenia o zaistnieniu zdarzenia medycznego, koszty ponosi szpital, w przypadku ustalenia braku zdarzenia medycznego, kosztami obciążany jest pacjent, zaś w sytuacji, gdy ubezpieczyciel mimo ustalenia istnienia szkody nie przedstawi propozycji zawierającej proponowaną kwotę rekompensaty, on sam zobowiązany będzie do pokrycia kosztów postępowania.
Istotnym novum związanym z wprowadzeniem przez ustawę nowej formy dochodzenia roszczeń w zakresie zdarzeń medycznych jest wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia dla szpitali. Ubezpieczenie to z założenia ma funkcjonować obok ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ma stanowić zabezpieczenie dla szpitala na wypadek zaistnienia zdarzenia medycznego. Wykupienie powyższego ubezpieczenia jest obowiązkowe, jednakże ustawa nie wprowadza sankcji za niedopełnienie przez szpital tego obowiązku. Ustawa stanowi jedynie, iż szpital, który nie ubezpieczył się z tytułu zdarzeń medycznych , będzie zobowiązany pokryć orzeczoną kwotę odszkodowania.
Analizując zagadnienie możliwości dochodzenia roszczeń przez pacjenta na drodze administracyjnej, należy wskazać, iż taka formuła stanowi alternatywę dla dochodzenia roszczeń w tradycyjny sposób tj. na drodze sądowej. Jak wynika z uzasadnienia ustawy, intencją ustawodawcy było odciążenie sądów oraz przyśpieszenie terminu, w którym poszkodowany pacjent otrzyma rekompensatę za doznaną krzywdę. Zgodnie bowiem z ustawą, komisja będzie mieć 4 miesiące na rozpatrzenie wniosku. Należy jednak wskazać, iż ustawodawca wprowadzając administracyjną drogę roszczeń nieco inaczej unormował procedurę odwoławczą od wydanego orzeczenia. Otóż, podmiotom zainteresowanym nie będzie przysługiwać odwołanie, a jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub też skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia komisji, przy czym przedmiotem skargi będzie mogło być jedynie naruszenie przepisów dotyczących postępowania przed komisją. Istotną kwestią jest również możliwość rezygnacji pacjenta z zaproponowanej wysokości rekompensaty, co z kolei będzie otwierało drogę pacjentowi do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Należy zatem wskazać, iż ustawa pozostawia pacjentowi prawo wyboru w postaci możliwości skorzystania z drogi sądowej, bez ograniczenia, co do wysokości przyznania ewentualnego odszkodowania/zadośćuczynienia, gdzie sprawę rozstrzygać będzie sąd, czy też możliwość skorzystania z drogi administracyjnej, z ustawowo wskazanym limitem czasu postępowania, z ograniczeniem do co sumy rekompensaty, gdzie orzekać będą prawnicy oraz lekarze, a nie sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że pacjent nie musi zgodzić się na zaproponowaną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania. Wówczas też, gdy kwota ubezpieczenia okaże się niesatysfakcjonująca, pacjent będzie miał możliwość wstąpienia na drogę sądową i dochodzenia tam swoich roszczeń. Niewykluczone jest zatem, że nawet jeśli pacjent zdecyduje się początkowo skorzystać z drogi administracyjnej, to i tak w konsekwencji, nie uzyskując satysfakcjonującego go orzeczenia, co do kwoty odszkodowania lub, co do samej treści orzeczenia, gdy będzie ono odmowne, i tak ostatecznie sprawa znajdzie swój finał w sądzie, co z punktu widzenia prawa każdego obywatela do wymiary sprawiedliwości, wydaje się być bardziej uzasadnione.
Weronika Karnowska
Prawnik
MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Komentarze
Jakość, reforma sieci szpitali i pacjent w centrum uwagi
Dr n. med. Krzysztof Bury
Dyrektor medyczny, członek zarządu Grupy Scanmed
Jakość w ochronie zdrowia, reforma sieci szpitali i pacjent w centrum uwagi to niewątpliwie trzy kluczowe aspekty, które poruszane były podczas sesji Forum Ochrony Zdrowia w ramach XXX Forum Ekonomicznego, które odbywało się od 7 do 9 września 2021 w Karpaczu.
Jakość w ochronie zdrowia jest kwestią najistotniejszą. Czymś, czego oczekują pacjenci, ale też bezwzględnym czynnikiem, który należy w określony sposób monitorować i doceniać podmioty medyczne świadczące swoje usługi na najwyższym poziomie.
Powinniśmy płacić za jakość udzielanych świadczeń i ich efekt długofalowy, a nie tylko za wykonanie danej procedury. Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta choć wymaga jeszcze dopracowania, to bardzo dobry kierunek reformy w ochronie zdrowia. Nie wystarczy bowiem wykonać procedurę, ale trzeba wykonać ją zgodnie z najlepszą wiedzą medyczną, najnowszymi standardami i przez wykwalifikowany personel medyczny.
Zgodnie z wypowiedziami ministra zdrowia Adama Niedzielskiego podczas forum, jakość w ochronie zdrowia będzie opierała się na trzech filarach: klinicznym, konsumenckim i zarządczym. Chciałbym zwrócić szczególną uwagę na aspekt konsumencki. Oznacza to, że nie tylko najlepiej wykonana usługa medyczna (filar kliniczny), ale właśnie ocena satysfakcji pacjenta z pobytu w szpitalu, wykonania procedury i opieki przez personel medyczny będą jednym z trzech podstawowych czynników oceny podmiotu medycznego.
Jest to prawdziwa rewolucja i szansa, by w polskim systemie ochrony zdrowia funkcjonowały najlepsze podmioty medyczne. Jako Grupa Scanmed już od dawna poświęcamy jakości wiele uwagi. Dzięki publikacji wyników oceny jakościowej danego podmiotu medycznego (zgodnie z projektem ustawy o ochronie zdrowia), pacjent będzie miał możliwość wyboru najlepszego miejsca leczenia.
Tu warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Czy w przypadku bardzo dobrych ośrodków kolejka oczekujących nie wydłuży się z powodu ogromnego zainteresowania pacjentów? Niemniej jednak ten aspekt z pewnością można rozwiązać, poszerzając bazę łóżkową i pozyskując nowy personel.
Temat kadry medycznej i jej braku także przewijał się podczas całego Forum Ochrony Zdrowia. Być może jednym z sposobów na rozwiązanie tego problemu okaże się zapowiadana reforma sieci szpitali. Wówczas część oddziałów przestanie pełnić dwudziestoczterogodzinne dyżury, a zacznie świadczyć usługi w trybie jednego dnia lub też nastąpi konsolidacja oddziałów lub szpitali.
W ten sposób u części podmiotów zmniejszy się zapotrzebowanie na personel medyczny. Być może ustawa o jakości w ochronie zdrowia spowoduje, iż pewne podmioty z najniższą jakością usług wypadną z systemu, a kadra medyczna przejdzie do tych podmiotów, które będą wyróżniać się jakością.
Czytaj także: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym>>>
Z pewnością projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta wymaga jeszcze wiele pracy i stworzenia właściwego systemu monitorowania jej poszczególnych elementów dostosowanych do zakresu świadczonych usług (na przykład pacjent planowy czy przyjmowany w trybie ostrodyżurowym) albo do stopnia referencyjności danego podmiotu (na przykład szpital powiatowy czy szpital uniwersytecki).
Jak pokazuje projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej, nieważna jest struktura właścicielska, a jakość udzielanych świadczeń medycznych. Pacjenta nie interesuje bowiem, kto jest właścicielem szpitala (sektor publiczny bądź prywatny), a szansa na wyleczenie lub w przypadku braku możliwości wyleczenia – jak najlepszy dalszy komfort życia z chorobą przewlekłą.
Pandemia Covid-19 jasno pokazała, że struktura właścicielska nie miała znaczenia. Sektor prywatny włączył się bardzo aktywnie w walkę z pandemią, oddając łóżka, oddziały czy całe szpitale dla chorych na Covid-19. Przykładem może być Grupa Scanmed, która od samego początku zaangażowała się w walkę z epidemią na wielu poziomach i oddała ponad 200 łóżek dla chorych z Covid-19. W swojej strukturze nadal posiadamy oddział covidowy i współpracując z lokalnymi władzami, przygotowujemy się do kolejnej fali zachorowań. Ta współpraca sektora publicznego i prywatnego pokazała, jak wiele jesteśmy w stanie zrobić wspólnie i jak wiele jeszcze przed nami.
Pacjent w centrum uwagi to jeszcze jedna kwestia, która przewijała się podczas Forum Ochrony Zdrowia w Karpaczu. Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej jest skoncentrowany na pacjencie i jego ocenie satysfakcji, ale też stworzony fundusz kompensacyjny ułatwi choremu drogę odszkodowawczą w przypadku błędu medycznego.
Inny aspekt to opieka koordynowana, a więc opieka skupiona na pacjencie. Jak pokazują nasze doświadczenia z opieki koordynowanej, na przykład u chorych po zawale serca, pacjent odnosi ogromne korzyści z takiej opieki i ma szansę na poprawę wyników leczenia.
Tak naprawdę opieka koordynowana powinna obejmować większość najczęściej spotykanych problemów zdrowotnych w Polsce. Zwróciłbym uwagę na jeden ważny element tej opieki – prowadzenie chorego przez stały zespół. To element, bez którego nie można mówić o opiece koordynowanej. Z punktu widzenia chorego zmieniający się zespół przy każdej wizycie nie ma nic wspólnego z opieką koordynowaną i poczuciem, że jest właściwe prowadzony.
Czytaj także: Powinniśmy płacić za zdrowie, a nie za chorobę>>>
Powinniśmy płacić za zdrowie, a nie za chorobę
dr Tomasz Prystacki, członek zarządu Pracodawców Medycyny Prywatnej, CEO Fresenius
Należy wrócić do medycyny, która traktuje pacjenta całościowo, a nie jako sumę poszczególnych jednostek chorobowych. Niestety, bardzo często przez pryzmat kodu służącego do rozliczenia płatności za świadczenia finansowane ze środków publicznych stan zdrowia chorego nie jest traktowany w sposób holistyczny.
W Polsce powinniśmy płacić za efekty leczenia, bo w tej chwili płacimy za procedury, czyli na przykład za podanie leku czy za interwencję, niezależnie od tego, jaki efekt one przynoszą w krótszym, ale i w dłuższym horyzoncie. Ciągle niestety brakuje (choć pojawiają się już pierwsze jaskółki nowego podejścia) w naszym systemie ochrony zdrowia całościowego spojrzenia na zdrowie pacjenta i opieki, która będzie obejmowała wszystkie aspekty – od profilaktyki poprzez leczenie do zaleceń dotyczących diety czy trybu życia po interwencji.
Wydaje się, że pacjent powinien być prowadzony przez jedna osobę – tzw. case managera, niezależnie od tego, czy będzie to internista, diabetolog, kardiolog czy też na przykład pielęgniarka, a więc personel, który pacjenta zna i opiekuje się nim na każdym etapie leczenia. Płacenie za opiekę koordynowaną w ten sposób powinno być zorganizowane wokół określonych jednostek chorobowych.
Należy zwrócić także uwagę na fakt, że przez samo publikowanie wyników leczenia jesteśmy w stanie prawie natychmiast poprawić jego wyniki. To są prawa znane z ekonomii i śmiem twierdzić, że w ochronie zdrowia również się sprawdzą.
Trzeba takie dane przed prezentacją ustrukturyzować, uwzględnić ryzyka i poziom skomplikowania poszczególnych interwencji, tak, aby nie porównywać wyników leczenia placówek na różnych poziomach na przykład klinicznych z powiatowymi. Trudno bowiem porównać śmiertelność w szpitalu powiatowym, który pacjentów z poważniejszymi schorzeniami przekazuje do specjalistycznej kliniki, z wynikami tej kliniki i na tej podstawie wyciągać miarodajne wnioski.
Czytaj także: Należy płacić za jakość leczenia, niezależnie od formy własności placówki>>>
Jakość leczenia obecnie jest określana głównie jako dostęp do infrastruktury czy do specjalistów. Ona również wymaga redefinicji. Miarą jakości powinny być osiągane wyniki medyczne. To jedyne, co łączy płatnika, pacjenta i świadczeniodawcę.
W celu zastosowania takiego podejścia trzeba byłoby zmienić cały system finansowania ochrony zdrowia i wyceny świadczeń. Obecny system uniemożliwia stosowanie opieki koordynowanej. Na przykład w dziedzinie, którą się zajmuję, osobno finansowane są świadczenia stacji dializ, osobno świadczenia poradni nefrologicznej. Nie zawsze można pacjentowi zaproponować inny rodzaj leczenia, gdy nie jest on w danej placówce dostępny.
Brakuje szerokiej prewencji, szkoleń dla pacjentów, ograniczony jest dostęp do specjalistów – nefrologów. W rezultacie jakość życia pacjentów z chorobami nefrologicznymi jest u nas gorsza niż w innych krajach. To wszystko mogłoby się zmienić, gdyby pacjentem opiekował się jeden lekarz, a placówka otrzymywałaby pieniądze z NFZ za koordynację procesu.
W ramach takiej opieki każda stacja dializ powinna prowadzić obowiązkowo poradnię nefrologiczną i to lekarz powinien decydować o całej ścieżce pacjenta, prowadząc go od drugiej bądź trzeciej fazy niewydolności nerek przez wszystkie kolejne fazy, uwzględniając w pierwszej kolejności jakość życia i korzyści płynące z różnych form leczenia, od transplantacji wyprzedzającej do dializ.
Pierwsze próby takiego skoordynowanego podejścia do opieki zdrowotnej są realizowane. Powstał skoordynowany program opieki nad pacjentem kardiologicznym KOS-Zawał, a także skoordynowany program opieki nad kobietą w ciąży – KOC.
Projekt dotyczący opieki koordynowanej nad pacjentem nefrologicznym trafił do Narodowego Funduszu Zdrowia. Trafiają tam także kolejne projekty i mamy nadzieję, że zawarte w nich rozwiązania zostaną wykorzystane i wprowadzone w życie.
Czytaj także: Opieka koordynowana i opieka oparta na wartości to przyszłość ochrony zdrowia>>>
Te rozwiązania nakładają na świadczeniodawcę odpowiedzialność za efekt zdrowotny leczenia i wymuszają wprowadzanie bardziej skutecznych działań w tym kierunku.
Opiekę koordynowaną po raz pierwszy zastosowano w Szwecji, po to, aby zachęcić świadczeniodawców do lepszej implantacji sztucznego biodra. Potem spopularyzowana została także w USA, gdzie opieka zdrowotna jest skomercjalizowana i zwraca się uwagę na koszty i tym samym na efektywność leczenia.
Opieka koordynowana była jednym z tematów panelu dyskusyjnego dotyczącego miejsca pacjenta w systemie ochrony zdrowia, który odbywał się w ramach Forum Ochrony Zdrowia, będącego częścią Forum Ekonomicznego w Karpaczu (od 7 do 9 września 2021).
Uczestnicząc w tym panelu jako przedstawiciel Pracodawców Medycyny Prywatnej, podkreślałem rolę prywatnego sektora ochrony zdrowia w zapewnieniu jak najlepszej opieki pacjentom.
Szczególnie po pandemii stało się oczywiste, że oba sektory – zarówno publiczny jak i prywatny, muszą współistnieć w systemie ochrony zdrowia, gdyż system publiczny nie zapewniłby dostępu do wszystkich świadczeń.
Mówiłem także o nierównym dostępnie do świadczeń, na przykład w zakresie nefrologii, gdzie dotyczy on zarówno leczenia ambulatoryjnego jak i leczenia szpitalnego. W niektórych województwach przypada pół poradni nefrologicznej na 100 tysięcy mieszkańców, w innych – półtorej. Różnie wygląda także finansowanie nakładów, a różnice miedzy województwami i wydatkami na milion mieszkańców potrafią być nawet i sześciokrotne.
Udział Pracodawców Medycyny Prywatnej w Forum Ekonomicznym uważam za ważny i potrzebny. Jesteśmy znaczącą częścią systemu ochrony zdrowia, w tym co robimy, jesteśmy innowacyjni, bardzo efektywnie gospodarujemy zasobami.
Funkcjonowanie niepublicznych jednostek ochrony zdrowia odciąża i wspiera sektor publiczny. Wierzę, że udział przedstawicieli naszej organizacji w tego typu wydarzeniach, jak Forum Ekonomiczne, będzie miał wpływ na wspólne szukanie rozwiązań najkorzystniejszych dla pacjentów. Nawet najdłuższa podróż zaczyna się od pojedynczego kroku – trzeba wyjaśniać i przekonywać do swoich racji, także długookresowo.
Na temat udziału Pracodawców Medycyny Prywatnej w Forum Ekonomicznym czytaj: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym >>>
Inwestujemy w nowe technologie
Jakub Swadźba, prezes spółki Diagnostyka S.A.
Najważniejszą inwestycją spółki Diagnostyka, jest obecnie inwestycja w nowe technologie, między innymi w cyfryzację usług. Jeszcze w tym roku otwieramy także dwa nowe laboratoria, w tym jedno – centralne w Warszawie.
Warszawskie laboratorium będzie największym laboratorium medycznym w Europie, przewyższy ono kilkakrotnie wielkością laboratoria, które obecnie funkcjonują w Polsce.
Dzięki tej inwestycji planujemy więcej badań scentralizować w Warszawie, również te badania, które do tej pory były wykonywane w Krakowie i we Wrocławiu. Zamiast trzech tzw. hubów, czyli centralnych laboratoriów, będzie funkcjonowało jedno. Próbki będą dostarczane do Warszawy i w nocy będą wykonywane badania, a nie rano tak jak to jest obecnie. Wyniki tych badań będą więc dostępne szybciej.
Inwestycja ta wpłynie także pozytywnie na czas dostarczania próbek, ponieważ do Warszawy z różnych części kraju można dojechać równie szybko.
Oczywiście, w centralnym laboratorium wykonywane są tylko niektóre badania, zdecydowana większość z nich realizowana jest w naszych laboratoriach działających na terenie całego kraju.
Wyniki tych badań dostępne są online, często już po kilku godzinach od pobrania próbki
W laboratorium w Warszawie będą stosowane nowoczesne rozwiązania. Będą tam między innymi działać linie technologiczne dwóch firm, co rzadko się zdarza – Roche i Abbot.
Między innymi będzie tam stosowany tzw. wertykalny transport próbki, czyli z „zero” na „plus 1” specjalnym podajnikiem, zastosujemy to rozwiązanie jako pierwsza firma w Polsce.
Prezes spółki Diagnostyka mówił o inwestycji w innowacje podczas XXX Forum Ekonomicznego: Współpraca prywatnych i publicznych podmiotów ważna dla innowacji>>>
Poza tymi dwoma inwestycjami nie planujemy otwierania nowych laboratoriów, gdyż mamy ich wystarczającą liczbę – ponad 200 (razem z laboratoriami spółek-córek). Nasze małe laboratoria z punktami pobrań działają we wszystkich byłych miastach wojewódzkich, pewna liczba laboratoriów działa w szpitalach, natomiast w miastach wojewódzkich działają duże laboratoria.
Liczba naszych punktów pobrań będzie się zwiększać, ale nie w takim szybkim tempie, jak do tej pory. Mamy ich obecnie 1100, zlokalizowanych na terenie całego kraju.
Teraz nastawiamy się na otwieranie większych i ładniejszych punktów pobrań, z większymi poczekalniami, bardziej dostępnych dla klientów, dłużej działających. Natomiast likwidujemy niektóre małe punkty pobrań, nie spełniające standardów jakościowych.
Ponieważ najważniejsza dla naszej spółki jest obecnie digitalizacja, zatrudniliśmy nowego specjalistę z dużym doświadczeniem w dziedzinie informatyzacji w ochronie zdrowia, Jarosława Bułkę, twórcę spółki Silver Media, który objął stanowisko chief digital oficer, czyli dyrektora ds. cyfryzacji.
Realizujemy w tym zakresie kilka ważnych projektów, jeden z nich to zmiana naszego oprogramowania, które będzie w przyszłości pracowało w chmurze i będzie obejmowało zarówno bazę naszych klientów, jak kontrahentów oraz zapewni szybki dostęp do badań.
Nowością technologiczną są SMS-y, powiadamiające o wynikach badań dostępnych na naszej stronie.
Jesteśmy wspólnikami spółki badania.pl, brokera, który udostępnia lekarzom oprogramowanie, umożliwiające zlecanie pacjentom badań online. Pacjenci mogą te badania realizować w naszych punktach pobrań.
Mamy dużo pomysłów unowocześniających i przyspieszających diagnostykę, takich jak tzw. system SSR, czyli stanowisko samodzielnej rejestracji w punkcie pobrań. Pacjent, przychodząc do punktu, wybiera przy automatycznym stanowisku rodzaj badania, płaci za nie i nie musi pochodzić do rejestracji, tylko od razu przechodzi do gabinetu na pobranie krwi. W przypadku zakupu badania przez internet, system ten sczytuje kod e-Vouchera.
Rozwiązanie to będzie dostępne we wszystkich większych punktach pobrań naszej sieci.
Pracujemy również nad rozwiązaniami, które umożliwią automatyczne opisy badań. Mamy w tej chwili już wprowadzone rozwiązanie, w ramach którego można skonsultować wyniki z diagnostą, ale chcemy stworzyć takie, w ramach którego robot będzie odpowiadał na pytania o wyniki badań. Być może funkcja taka będzie przez nas oferowana w cenie badania. Będzie to bardzo przydatne rozwiązanie, szczególnie w przypadku badań profilaktycznych, ponieważ ich wyniki będą łatwiejsze do zrozumienia dla każdego pacjenta.
Wdrożyliśmy także program, który optymalizuje trasy kurierskie, po to, aby jak najbardziej zoptymalizować czas przewozu próbki, który wpływa na koszty. Program ten między innymi sprawdza, gdzie kurierzy się spotykają niepotrzebnie, gdzie klienci za długo czekają albo próbka za długo dociera do laboratorium.
Czytaj także: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym>>>
Wdrażamy także centralny elektroniczny system obrotu dokumentów, część dokumentacji została już ucyfrowiona, do systemu dołączą jeszcze działy kadr i płac.
Chcemy zmienić też CRM, czyli program, który będzie pomagał opiekunom medycznym w pracy z klientami, na nowszy i dużo nowocześniejszy.
Drugim kierunkiem rozwoju firmy jest genetyka. W celu wykonywania badań w kierunku wirusa SARS-CoV-2 stworzyliśmy 20 laboratoriów covidowych, a dwa miesiące temu jako pierwsi w Polsce wprowadziliśmy możliwość oznaczenia mutacji delta tego wirusa, w standardowych badaniach. Współpracujemy w tym zakresie ze spółką GenXone, której jesteśmy w tej chwili największym, prawie 50-procentowym, udziałowcem.
Wykonujemy badania genetyczne koronawirusa dla PZH, dla Małopolskiego Centrum Biotechnologii, a także tą technologię przekazujemy sanepidom, łącznie z oprogramowaniem i z odczynnikami. Pośrednio jesteśmy więc odpowiedzialni za wykonywanie 70 procent sekwencjonowania koronawirusa SARS-CoV-2 w Polsce.
Pracujemy nad tym, aby dostępna dla klientów była możliwość badania całego genomu wirusa.
Wdrażamy także inne projekty, takie jak chociażby dotyczący mikrobiomu jelitowego, realizowany przez firmy GenXone i Genomed. Badania w tym kierunku będą dostępne dla klientów w październiku 2021.
Bardzo dobrze rozwija się także medycyna spersonalizowana, tzw. molekularna histopatologia, czyli badanie genetyczne tkanek, głównie nowotworowych. W zależności od wyników tych badań następuje kwalifikacja do najnowszych terapii immunologicznej i chemioterapii. Zajmuje się tym spółka Oncogene Diagnostics.
Stworzyliśmy także portal z telekonsultacjami dotyczącymi genetyki nowagenetyka.pl. Konsultacji udzielają tam genetycy ze spółek Grupy Diagnostyka – Genesis, Genomed i Oncogene Diagnostics.
Za pośrednictwem tego portalu można kupić badanie genetyczne i otrzymać ich profesjonalny opis. Portal przeznaczony jest dla pacjentów, którzy potrzebują diagnostyki genetycznej, a także dla lekarzy, którzy szukają specjalistycznych opinii w zakresie genetyki.
Rekordowe Forum Ochrony Zdrowia
Anna Rulkiewicz, prezes Pracodawców Medycyny Prywatnej
Tegoroczne, jubileuszowe XXX Forum Ekonomiczne w Karpaczu, było wyjątkowe ze względu na szczególnie aktywny i znaczący udział przedstawicieli Pracodawców Medycyny Prywatnej w panelach dyskusyjnych Forum Ochrony Zdrowia, będącego częścią tego przedsięwzięcia.
W Forum Ekonomicznym przedstawiciele związku biorą udział od kilku lat, podobnie jak w innych spotkaniach branżowych, w tym roku jednak uczestniczyli aż w sześciu panelach dyskusyjnych, podczas których rozmawiali na temat istotnych zagadnień dotyczących systemu ochrony zdrowia w Polsce i jako eksperci dzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem.
Dyskusje, w których braliśmy udział, dotyczyły innowacji w ochronie zdrowia, finansowania świadczeń medycznych, sytuacji szpitali i perspektywy rozwoju tego sektora ochrony zdrowia, miejsca i roli pacjenta w opiece zdrowotnej, jakości w ochronie zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, szczepień i dbania o zdrowie pracowników, a także doświadczeń okresu pandemii i jej skutków odczuwanych przez cały sektor.
Szczególnie innowacje i dbanie o jakość opieki zdrowotnej to obszary, na których prywatne placówki medyczne działają już od dłuższego czasu i chętnie dzielą się swoimi spostrzeżeniami i analizami na ten temat. Dotyczą one między innymi telemedycyny, która może stanowić nowoczesne narzędzie uzupełniające tradycyjne leczenie w placówce medycznej, szczególnie w okresie pandemii a także w sytuacjach, gdy pacjent preferuje taki sposób kontaktu, gdyż jest dla niego wygodniejszy i gdy jest to także uzasadnione medycznie.
Badania prowadzone przez prywatne podmioty w tym zakresie pokazują, że duży odsetek pacjentów jest zadowolonych z takich rozwiązań, na przykład osoby niepełnosprawne czy mieszkańcy miejscowości, w których trudno o wizytę stacjonarną.
Warto rozwijać te nowoczesne narzędzia i nie ograniczać ich stosowania poprzez wprowadzanie limitów. Tworzenie właściwych standardów, monitorowanie i nadzorowanie sposobu prowadzenia teleporad to sposób na właściwe ich wykorzystanie. Prywatne placówki chętnie się dzielą swoją wiedzą w tym zakresie, także z placówkami publicznymi.
Czytaj także: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym >>>
Debaty odbywane wspólnie z przedstawicielami ważnych instytucji takich jak między innymi Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, Agencja Badań Medycznych czy Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, stanowiły także okazję do przekazania uwag i postulatów wszystkich członków Pracodawców Medycyny Prywatnej, dotyczących problemów, z jakimi spotykają się podczas prowadzenie działalności.
Biorący udział w spotkania odbywanych w ramach Forum Ochrony Zdrowia przedstawiciele związku stanowili wspólny głos reprezentujący środowisko prywatnych świadczeniodawców i podkreślali rolę prywatnego sektora jako istotnego elementu całego systemu ochrony zdrowia.
Rolę tego sektora dostrzeżono szczególnie w czasie pandemii, kiedy obowiązywało hasło „wszystkie ręce na pokład”, użyte także przez ministra zdrowia Adama Niedzielskiego podczas panelu dyskusyjnego na ten temat.
W okresie pandemii wyraźnie stało się widoczne, że zarówno sektor publiczny jak i prywatny mogą wspólnie działać na rzecz pacjentów, a cel ich działania jest taki sam- dobro pacjenta.
Liczymy na kontynuację tej współpracy, nie tylko w czasie pandemii, która, jeśli jej czwarta fala przyniesie duży wzrost hospitalizacji, być może będzie wymagała naszego ponownego zaangażowania, ale także w czasie, gdy prowadzimy bieżącą działalność.
Mamy nadzieję, że wspólne rozmowy na tematy dotykające wszystkie podmioty rynku medycznego i porozumienie wynikające z faktu, że mamy wspólne cele, sprawią, iż będziemy traktowani na równi z podmiotami publicznymi i doceniani także na co dzień.
Takiego efektu naszego zaangażowania w Forum Ochrony Zdrowia oczekiwalibyśmy.
Tworzymy standardy epidemiologiczne
Dr n. med. Jarosław Minkowski
Przewodniczący Forum Diagnostyki Obrazowej Pracodawców Medycyny Prywatnej
Forum Diagnostyki Obrazowej Pracodawców Medycyny Prywatnej zajmowało się w roku 2020 wieloma zagadnieniami, w tym także takimi, które związane były z pandemią Covid-19. Były to między innymi działania dotyczące opracowywania ostatecznego kształtu przepisów regulujących standardy epidemiologiczne w pracowniach diagnostycznych.
Prowadziliśmy także działania mające na celu ujednolicenie regulacji dotyczących wynagrodzeń personelu medycznego (dodatków covidowych) w placówkach prywatnych, działających na terenie szpitali publicznych.
Podjęliśmy inicjatywy zmierzające do wypracowania standardu umożliwiającego wznowienie badań profilaktycznych, w tym najistotniejszych dla nas – badań mammograficznych.
Uczestniczyliśmy w opiniowaniu projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie minimalnych wymagań dla jednostek ochrony zdrowia prowadzących działalność medyczną związaną z narażeniem w celach medycznych, polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu rentgenodiagnostyki, radiologii zabiegowej lub diagnostyki związanej z podawaniem pacjentom produktów radiofarmaceutycznych.
Czytaj także: Bierzemy aktywny udział w tworzeniu aktów prawnych i standardów>>>
Forum Diagnostyki Obrazowej, wspólnie z Forum IT i Forum Telemedycyny Pracodawców Medycyny Prywatnej rozpoczęło także prace nad koncepcją zdalnego nadzoru nad badaniami rezonansu magnetycznego przez lekarza radiologa. Chodzi o opracowanie koncepcji rozwiązania, które pozwalałoby wprowadzić odmienne od dotychczasowych zasad nadzorowania przebiegu badania rezonansu magnetycznego przez lekarza radiologa w czasie rzeczywistym przy wykorzystaniu rozwiązań telemedycznych.
Działania realizowane w roku 2021 dotyczą także ujednolicenia terminologii (tzw. słowników) w zakresie wymiany danych w obszarze diagnostyki obrazowej. Jego celem jest zapewnienie interoperacyjnego udostępniania danych diagnostycznych, zmniejszenie pracochłonności kodowania usług i procedur oraz usprawnienie obiegu skierowań i opisów badań. Dodatkową korzyścią może być usprawnienie wdrożeń rozwiązań e-zdrowia oraz zwiększenie potencjału wtórnego wykorzystania danych, na przykład dla badań naukowych.
Forum Diagnostyki Obrazowej jest jednym z kilku platform tematycznych działających w ramach Pracodawców Medycyny Prywatnej. W ramach związku działają także fora – pielęgniarek i położnych, medycyny laboratoryjnej, szpitali, rehabilitacji, ubezpieczeń zdrowotnych oraz równego traktowania.
Więcej na temat Pracodawców Medycyny Prywatnej czytaj tutaj>>>