Dochodzenie roszczeń z tytułu zdarzeń medycznych
Nowelizacja ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadziła nową procedurę dochodzenia roszczeń przez pacjentów z tytułu wystąpienia tzw. zdarzeń medycznych. Pacjent może wystąpić z wnioskiem w tej sprawie do jednej ze specjalnie powołanych komisji wojewódzkich.
Zgodnie z art. 67a Ustawy, zdarzeniem medycznym jest zakażenie biobójczym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia lub też śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby; leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. W przypadku wystąpienia którejś z powyżej opisanej sytuacji, pacjent ma prawo wystąpić z wnioskiem o ustalenie wystąpienia zdarzenia medycznego. Wniosek rozpatrywany jest przez specjalnie do tego powołane, zorganizowane są przy urzędach wojewódzkich wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Składają się one z 16 członków, z których połowę stanowią osoby z wykształceniem medycznym, a połowę z wykształceniem prawniczym. Ustawa przewiduje szczegółowe wymogi odnośnie składu samej komisji, powołania i odwołania jej członków, regulaminu jej działania, czy też sposobu orzekania. Zadaniem komisji jest ustalenie, czy faktycznie doszło do zdarzenia medycznego, w wyniku którego pacjent doznał szkody.. W posiedzeniach komisji (za wyjątkiem narady oraz głosowania) może uczestniczyć pacjent, przedstawiciel kierownika szpitala, w którym doszło do zdarzenia medycznego oraz przedstawiciel ubezpieczyciela, z którym szpital zawarł umowę ubezpieczenia. W wyniku prowadzonego postępowania, komisja zobowiązana jest do wydania orzeczenia wraz z uzasadnieniem w przedmiocie zaistnienia zdarzenia medycznego lub jego braku. Zgodnie z intencją ustawodawcy, przedmiotowe orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia Wniosku. Orzeczenia zapadają większością ¾ głosów w obecności całego składu komisji. Członek niezgadzający się ze zdaniem większości, ma możliwość zgłoszenia zdania odrębnego wraz z odpowiednim uzasadnieniem stanowiska. Ustawa nie przewiduje możliwości odwołania się od orzeczenia komisji, a jedynie wprowadza możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przysługującego odpowiednio pacjentowi, kierownikowi szpitala bądź ubezpieczycielowi.
W przypadku wydania przez komisję orzeczenia o wystąpieniu zdarzenia medycznego, ubezpieczyciel zobowiązany jest to przedstawienia pacjentowi odpowiedniej propozycji zawierającej proponowaną sumę odszkodowania i zadośćuczynienia. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie konstrukcji zmierzającej do odpowiedniego zmotywowania ubezpieczyciela do przedstawienia propozycji rekompensaty szkody poprzez stwierdzenie, iż w sytuacji, gdy ubezpieczyciel nie przedstawi powyższej propozycji, będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania w wysokości wskazanej we wniosku. Pacjent ma prawo wyboru w zakresie przyjęcia lub też odmowy przyjęcia propozycji przedstawionej przez ubezpieczyciela, przy czym decydując się na przyjęcie oferty, pacjent zobowiązany jest do zrzeczenia się wszelkich roszczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie w związku z uznanym przez komisję zdarzeniem medycznym w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Ustawodawca wprowadził limity w zakresie możliwych kwot przyznawanych w ramach rekompensaty za powstałe zdarzenie medyczne. Maksymalną kwotą przeznaczoną wspólnie na zadośćuczynienie oraz odszkodowanie w 12 miesięcznym okresie ubezpieczenia w odniesieniu do wszystkich zdarzeń medycznych jest 1 200 000 złotych, przy czym w odniesieniu do jednego pacjenta w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju suma rekompensaty nie może przekroczyć 100.000 złotych, a w przypadku śmierci pacjenta 300 000 złotych.
Ustawa przewiduje również możliwość wycofania wniosku przez pacjenta, co może nastąpić do dnia wydania orzeczenia w wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Nowelizacja wprowadza także uregulowania w przedmiocie ponoszenia kosztów postępowania przed komisją. W przypadku orzeczenia o zaistnieniu zdarzenia medycznego, koszty ponosi szpital, w przypadku ustalenia braku zdarzenia medycznego, kosztami obciążany jest pacjent, zaś w sytuacji, gdy ubezpieczyciel mimo ustalenia istnienia szkody nie przedstawi propozycji zawierającej proponowaną kwotę rekompensaty, on sam zobowiązany będzie do pokrycia kosztów postępowania.
Istotnym novum związanym z wprowadzeniem przez ustawę nowej formy dochodzenia roszczeń w zakresie zdarzeń medycznych jest wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia dla szpitali. Ubezpieczenie to z założenia ma funkcjonować obok ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ma stanowić zabezpieczenie dla szpitala na wypadek zaistnienia zdarzenia medycznego. Wykupienie powyższego ubezpieczenia jest obowiązkowe, jednakże ustawa nie wprowadza sankcji za niedopełnienie przez szpital tego obowiązku. Ustawa stanowi jedynie, iż szpital, który nie ubezpieczył się z tytułu zdarzeń medycznych , będzie zobowiązany pokryć orzeczoną kwotę odszkodowania.
Analizując zagadnienie możliwości dochodzenia roszczeń przez pacjenta na drodze administracyjnej, należy wskazać, iż taka formuła stanowi alternatywę dla dochodzenia roszczeń w tradycyjny sposób tj. na drodze sądowej. Jak wynika z uzasadnienia ustawy, intencją ustawodawcy było odciążenie sądów oraz przyśpieszenie terminu, w którym poszkodowany pacjent otrzyma rekompensatę za doznaną krzywdę. Zgodnie bowiem z ustawą, komisja będzie mieć 4 miesiące na rozpatrzenie wniosku. Należy jednak wskazać, iż ustawodawca wprowadzając administracyjną drogę roszczeń nieco inaczej unormował procedurę odwoławczą od wydanego orzeczenia. Otóż, podmiotom zainteresowanym nie będzie przysługiwać odwołanie, a jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub też skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia komisji, przy czym przedmiotem skargi będzie mogło być jedynie naruszenie przepisów dotyczących postępowania przed komisją. Istotną kwestią jest również możliwość rezygnacji pacjenta z zaproponowanej wysokości rekompensaty, co z kolei będzie otwierało drogę pacjentowi do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Należy zatem wskazać, iż ustawa pozostawia pacjentowi prawo wyboru w postaci możliwości skorzystania z drogi sądowej, bez ograniczenia, co do wysokości przyznania ewentualnego odszkodowania/zadośćuczynienia, gdzie sprawę rozstrzygać będzie sąd, czy też możliwość skorzystania z drogi administracyjnej, z ustawowo wskazanym limitem czasu postępowania, z ograniczeniem do co sumy rekompensaty, gdzie orzekać będą prawnicy oraz lekarze, a nie sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że pacjent nie musi zgodzić się na zaproponowaną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania. Wówczas też, gdy kwota ubezpieczenia okaże się niesatysfakcjonująca, pacjent będzie miał możliwość wstąpienia na drogę sądową i dochodzenia tam swoich roszczeń. Niewykluczone jest zatem, że nawet jeśli pacjent zdecyduje się początkowo skorzystać z drogi administracyjnej, to i tak w konsekwencji, nie uzyskując satysfakcjonującego go orzeczenia, co do kwoty odszkodowania lub, co do samej treści orzeczenia, gdy będzie ono odmowne, i tak ostatecznie sprawa znajdzie swój finał w sądzie, co z punktu widzenia prawa każdego obywatela do wymiary sprawiedliwości, wydaje się być bardziej uzasadnione.
Weronika Karnowska
Prawnik
MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Nowelizacja ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadziła nową procedurę dochodzenia roszczeń przez pacjentów z tytułu wystąpienia tzw. zdarzeń medycznych. Pacjent może wystąpić z wnioskiem w tej sprawie do jednej ze specjalnie powołanych komisji wojewódzkich.
Zgodnie z art. 67a Ustawy, zdarzeniem medycznym jest zakażenie biobójczym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia lub też śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy jeżeli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby; leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. W przypadku wystąpienia którejś z powyżej opisanej sytuacji, pacjent ma prawo wystąpić z wnioskiem o ustalenie wystąpienia zdarzenia medycznego. Wniosek rozpatrywany jest przez specjalnie do tego powołane, zorganizowane są przy urzędach wojewódzkich wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Składają się one z 16 członków, z których połowę stanowią osoby z wykształceniem medycznym, a połowę z wykształceniem prawniczym. Ustawa przewiduje szczegółowe wymogi odnośnie składu samej komisji, powołania i odwołania jej członków, regulaminu jej działania, czy też sposobu orzekania. Zadaniem komisji jest ustalenie, czy faktycznie doszło do zdarzenia medycznego, w wyniku którego pacjent doznał szkody.. W posiedzeniach komisji (za wyjątkiem narady oraz głosowania) może uczestniczyć pacjent, przedstawiciel kierownika szpitala, w którym doszło do zdarzenia medycznego oraz przedstawiciel ubezpieczyciela, z którym szpital zawarł umowę ubezpieczenia. W wyniku prowadzonego postępowania, komisja zobowiązana jest do wydania orzeczenia wraz z uzasadnieniem w przedmiocie zaistnienia zdarzenia medycznego lub jego braku. Zgodnie z intencją ustawodawcy, przedmiotowe orzeczenie powinno zostać wydane w ciągu 4 miesięcy od dnia złożenia Wniosku. Orzeczenia zapadają większością ¾ głosów w obecności całego składu komisji. Członek niezgadzający się ze zdaniem większości, ma możliwość zgłoszenia zdania odrębnego wraz z odpowiednim uzasadnieniem stanowiska. Ustawa nie przewiduje możliwości odwołania się od orzeczenia komisji, a jedynie wprowadza możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przysługującego odpowiednio pacjentowi, kierownikowi szpitala bądź ubezpieczycielowi.
W przypadku wydania przez komisję orzeczenia o wystąpieniu zdarzenia medycznego, ubezpieczyciel zobowiązany jest to przedstawienia pacjentowi odpowiedniej propozycji zawierającej proponowaną sumę odszkodowania i zadośćuczynienia. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie konstrukcji zmierzającej do odpowiedniego zmotywowania ubezpieczyciela do przedstawienia propozycji rekompensaty szkody poprzez stwierdzenie, iż w sytuacji, gdy ubezpieczyciel nie przedstawi powyższej propozycji, będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania w wysokości wskazanej we wniosku. Pacjent ma prawo wyboru w zakresie przyjęcia lub też odmowy przyjęcia propozycji przedstawionej przez ubezpieczyciela, przy czym decydując się na przyjęcie oferty, pacjent zobowiązany jest do zrzeczenia się wszelkich roszczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie w związku z uznanym przez komisję zdarzeniem medycznym w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Ustawodawca wprowadził limity w zakresie możliwych kwot przyznawanych w ramach rekompensaty za powstałe zdarzenie medyczne. Maksymalną kwotą przeznaczoną wspólnie na zadośćuczynienie oraz odszkodowanie w 12 miesięcznym okresie ubezpieczenia w odniesieniu do wszystkich zdarzeń medycznych jest 1 200 000 złotych, przy czym w odniesieniu do jednego pacjenta w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju suma rekompensaty nie może przekroczyć 100.000 złotych, a w przypadku śmierci pacjenta 300 000 złotych.
Ustawa przewiduje również możliwość wycofania wniosku przez pacjenta, co może nastąpić do dnia wydania orzeczenia w wyniku złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Nowelizacja wprowadza także uregulowania w przedmiocie ponoszenia kosztów postępowania przed komisją. W przypadku orzeczenia o zaistnieniu zdarzenia medycznego, koszty ponosi szpital, w przypadku ustalenia braku zdarzenia medycznego, kosztami obciążany jest pacjent, zaś w sytuacji, gdy ubezpieczyciel mimo ustalenia istnienia szkody nie przedstawi propozycji zawierającej proponowaną kwotę rekompensaty, on sam zobowiązany będzie do pokrycia kosztów postępowania.
Istotnym novum związanym z wprowadzeniem przez ustawę nowej formy dochodzenia roszczeń w zakresie zdarzeń medycznych jest wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia dla szpitali. Ubezpieczenie to z założenia ma funkcjonować obok ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ma stanowić zabezpieczenie dla szpitala na wypadek zaistnienia zdarzenia medycznego. Wykupienie powyższego ubezpieczenia jest obowiązkowe, jednakże ustawa nie wprowadza sankcji za niedopełnienie przez szpital tego obowiązku. Ustawa stanowi jedynie, iż szpital, który nie ubezpieczył się z tytułu zdarzeń medycznych , będzie zobowiązany pokryć orzeczoną kwotę odszkodowania.
Analizując zagadnienie możliwości dochodzenia roszczeń przez pacjenta na drodze administracyjnej, należy wskazać, iż taka formuła stanowi alternatywę dla dochodzenia roszczeń w tradycyjny sposób tj. na drodze sądowej. Jak wynika z uzasadnienia ustawy, intencją ustawodawcy było odciążenie sądów oraz przyśpieszenie terminu, w którym poszkodowany pacjent otrzyma rekompensatę za doznaną krzywdę. Zgodnie bowiem z ustawą, komisja będzie mieć 4 miesiące na rozpatrzenie wniosku. Należy jednak wskazać, iż ustawodawca wprowadzając administracyjną drogę roszczeń nieco inaczej unormował procedurę odwoławczą od wydanego orzeczenia. Otóż, podmiotom zainteresowanym nie będzie przysługiwać odwołanie, a jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub też skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia komisji, przy czym przedmiotem skargi będzie mogło być jedynie naruszenie przepisów dotyczących postępowania przed komisją. Istotną kwestią jest również możliwość rezygnacji pacjenta z zaproponowanej wysokości rekompensaty, co z kolei będzie otwierało drogę pacjentowi do dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Należy zatem wskazać, iż ustawa pozostawia pacjentowi prawo wyboru w postaci możliwości skorzystania z drogi sądowej, bez ograniczenia, co do wysokości przyznania ewentualnego odszkodowania/zadośćuczynienia, gdzie sprawę rozstrzygać będzie sąd, czy też możliwość skorzystania z drogi administracyjnej, z ustawowo wskazanym limitem czasu postępowania, z ograniczeniem do co sumy rekompensaty, gdzie orzekać będą prawnicy oraz lekarze, a nie sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że pacjent nie musi zgodzić się na zaproponowaną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania. Wówczas też, gdy kwota ubezpieczenia okaże się niesatysfakcjonująca, pacjent będzie miał możliwość wstąpienia na drogę sądową i dochodzenia tam swoich roszczeń. Niewykluczone jest zatem, że nawet jeśli pacjent zdecyduje się początkowo skorzystać z drogi administracyjnej, to i tak w konsekwencji, nie uzyskując satysfakcjonującego go orzeczenia, co do kwoty odszkodowania lub, co do samej treści orzeczenia, gdy będzie ono odmowne, i tak ostatecznie sprawa znajdzie swój finał w sądzie, co z punktu widzenia prawa każdego obywatela do wymiary sprawiedliwości, wydaje się być bardziej uzasadnione.
Weronika Karnowska
Prawnik
MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Komentarze
Planujemy współpracę z ubezpieczycielami
Sławomir Łopalewski, dyrektor zarządzający Lux Med Ubezpieczenia
Wprowadzając na rynek Ubezpieczenie Szpitalne Lux Med – Pełna Opieka, mieliśmy świadomość, że jest to swego rodzaju rewolucja dla systemu. Biorąc pod uwagę wyzwania, z jakim obecnie zmaga się ochrona zdrowia w Polsce, spodziewamy się, że nasza polisa szpitalna to rozwiązanie, które w pełni odpowie na potrzeby pacjentów. Leczenie ambulatoryjne jest bowiem już zagospodarowane poprzez różnego rodzaju abonamenty i ubezpieczenia, natomiast dotychczas brakowało kompleksowej oferty szpitalnej.
Ubezpieczenie Szpitalne Lux Med– Pełna Opieka jest skierowane do klientów indywidulanych oraz firm – jako benefit pracowniczy. Planujemy jego sprzedaż przy współpracy z innymi ubezpieczycielami, bankami, brokerami i specjalistycznymi agencjami.
Podczas tworzenia polisy korzystaliśmy z doświadczeń Bupa – naszego właściciela, międzynarodowej firmy ubezpieczeniowej. To właśnie dzięki niej, rozwiązanie podobne do naszego funkcjonuje między innymi na rynku hiszpańskim z powodzeniem od prawie 20 lat. Mieliśmy na względzie również to, że zdecydowana większość polis dostępnych w Polsce, w razie poważnego zachorowania, opiera się na wypłacie określonej sumy ubezpieczenia, ale sama organizacja procesu leczenia pozostaje po stronie pacjenta. Natomiast polisa szpitalna obejmuje kompleksową opiekę – od diagnostyki, przez zabiegi planowe, pomoc doraźną, aż po rehabilitację poszpitalną – w nowoczesnych, dobrze wyposażonych szpitalach.
MedPolonia w Grupie Lux Med
Tym, co ją wyróżnia i odróżnia od innych dostępnych na rynku jest pełna koordynacja ścieżki leczenia pacjenta. Zarówno w przypadku planowych hospitalizacji jak i nagłych zdarzeń wymagających leczenia szpitalnego, Koordynator Opieki Szpitalnej dba o plan leczenia, tak by pacjent skupił się na szybkim powrocie do zdrowia.
Oferta, którą przygotowaliśmy, to produkt all risk. Lista wyłączeń (wprowadzona zamiast listy wykonywanych procedur, zwykle określanej w warunkach ubezpieczenia) jest krótka i obejmuje m.in. transplantacje, przeszczepy, choroby genetyczne, przedłużanie kończyn czy operacje na otwartym sercu. Jesteśmy w stanie skutecznie leczyć ponad 80 procent wszystkich problemów zdrowotnych, z jakimi do szpitala zgłasza się pacjent.
W celu wzmocnienia dostępności świadczeń szpitalnych rozwijamy sieć specjalistycznych placówek na terenie całego kraju. Obecnie Grupa Lux Med posiada 14 własnych szpitali. Leczenie szpitalne naszych pacjentów odbywa się także na podstawie umów podpisanych z podwykonawcami. Otworzyliśmy specjalne Oddziały Opieki Doraźnej – odpowiedniki SOR-ów. Takie punkty są już dostępne w Szpitalu św. Elżbiety w Warszawie i Szpitalu Swissmed w Gdańsku. Planujemy, aby funkcjonowały w całym kraju.
Lux Med: dział pomocy doraźnej w Szpitalu Św. Elżbiety
Działamy na rzecz środowiska diagnostów laboratoryjnych
Barbara Kopeć, przewodnicząca Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej
W roku 2021 firmy tworzące Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej realizowały szereg projektów, dotyczących zagadnień istotnych dla środowiska. Dotyczyły one między innymi uprawnień opiekunów medycznych, finansowania świadczeń a także opiniowania rozwiązań legislacyjnych.
Szkolenia dla opiekunów medycznych
W czerwcu 2021 roku została wprowadzona przez Ministerstwo Edukacji i Nauki nowa podstawa nauczania opiekunów medycznych w szkołach policealnych zawierająca między innymi nauczanie pobierania krwi i innych materiałów do badań laboratoryjnych
Eksperci firm zrzeszonych w forum Medycyny Laboratoryjnej uczestniczyli także (już po raz trzeci) w Konferencji Opiekunów Medycznych, podczas których wygłosili wykłady.
Wsparcie inicjatywy rządowej
Z inicjatywy Forum oraz stowarzyszenia MedTech (zrzeszającego dostawców materiałów i odczynników do badań laboratoryjnych), w celu wspierania działań informacyjnych dotyczących programu Profilaktyka 40Plus powstał portal profilaktyka40plus.com. Stanowi on wsparcie dla rządowej inicjatywy. Eksperci z firm zrzeszonych w Forum zasilili portal treścią. Prowadzony jest tam między innymi szczegółowy wykaz punktów pobrań wykonujących badania w ramach Programu, uzupełniony o godziny pracy.
Interwencje dotyczące testów
Forum interweniowało w resorcie zdrowia w sprawie testów antygenowych finansowanych przez NFZ. W rezultacie tej interwencji uzyskano taką możliwość (początkowo Ministerstwo Zdrowia wytypowało do wykonywania takich testów tylko apteki).
Pracodawcy Medycyny Prywatnej podsumowali rok 2021
Interwencje dotyczyła także drastycznej obniżki ceny testów RT-PCR wykonywanych w kierunku SARS-Cov-2. Temat był także poruszany podczas obrad Trójstronnego Zespołu ds. Ochrony Zdrowia. Ceny utrzymano ale uwzględniono wniosek o wprowadzenie i wycenę tego badania w trybie CITO.
Prace nad ujednoliceniem słownika
Forum współpracowało także z profesorem B. Solnicą, który powołał zespół do prac nad ujednoliceniem słownika badań laboratoryjnych w Polsce w oparciu o międzynarodową klasyfikację LOINC. W każdej firmie został wytypowany ekspert medyczny do przetłumaczenia fragmentu słownika badań na język polski. Tak przetłumaczony słownik został zgłoszony do LOINC, trwają obecnie dalsze związane z tym prace.
Opiniowanie aktów prawnych
Firmy zrzeszone w Forum zaopiniowało (negatywnie) projekt rozporządzenia ministra zdrowia, zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej. Propozycje rozwiązań informatycznych i sprawozdawczości wobec laboratoriów medycznych były niebezpieczne, pracochłonne i w konsekwencji bardzo kosztowne. Dzięki interwencji projekt rozporządzenia został wycofany.
Nie udało się natomiast uzyskać wprowadzenia w życie projektu rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego zasady pracy i kadry w pracowniach transfuzjologii immunologicznej (serologii). Rozporządzenie, nad którego treścią i zrozumieniem konieczności proponowanych zmian firmy zrzeszone Forum pracowały kilka lat, zatrzymało się na etapie konsultacji. Według resortu zdrowia prace legislacyjne zostały wstrzymane z uwagi na sprzeciw centrów krwiodawstwa
Życzymy diagnostom nowej ustawy o medycynie laboratoryjnej
dr n. med. Tomasz Anyszek, pełnomocnik zarządu Diagnostyka S.A. ds. medycyny laboratoryjnej
27 maja obchodzimy Dzień Diagnosty Laboratoryjnego. Składając z tej okazji życzenia przedstawicielom tej grupy zawodowej życzymy im, aby niebawem pojawiła się dedykowana dla nich ustawa o medycynie laboratoryjnej, która zastąpi przestarzałą i w części już nieaktualną ustawę o diagnostyce laboratoryjnej z 2001 roku.
Życzmy także diagnostom laboratoryjnym i nam samym (gdyż każdy z nas jest potencjalnym pacjentem), aby w Polsce wykonywano więcej badań laboratoryjnych, co znacząco poprawi jakość procesu diagnozowania i poprawi skuteczność leczenia wielu chorób.
Szacuje się że około 80 procent obiektywnych i wyrażonych numerycznie danych o stanie zdrowia pacjentów generowanych jest przez laboratoria medyczne. W związku z tym coraz częściej dla opisania tak kluczowej dziedziny medycyny używa się terminu „medycyna laboratoryjna” odsyłając do lamusa dotychczas stosowany termin „diagnostyka laboratoryjna”.
Rozwój nowych metod badawczych
Dynamiczny rozwój medycyny laboratoryjnej, który doprowadził do możliwości zlecania ponad 5000 różnych badań laboratoryjnych, jest związany z postępami technologicznymi i dostępnością nowych metod badawczych. Ostatnie lata należą na pewno do genetyki, gdyż dzięki dostępności nowych metod możliwe jest opisanie całego genomu pacjenta i ocena zarówno obecnych problemów pacjenta, jak i wnioskowanie o ryzyku zdrowotnym na przyszłość.
Próbki materiałów do badań do laboratorium Alab przylecą dronem
Przykładem dynamicznego rozwoju medycyny laboratoryjnej w odpowiedzi na nowe potrzeby diagnostyczne było uruchomienie w okresie pandemii Covid-19 kilkudziesięciu różnych badań (uprzednio nieistniejących), począwszy od badań RT-PCR, przez wymazowe testy antygenowe, aż do badania przeciwciał anty-Sars-CoV-2.
Prawidłowe funkcjonowanie współczesnego laboratorium medycznego jest oparte na wykorzystaniu specjalistycznych analizatorów i technologii, ale nie byłoby ono możliwe bez codziennej ciężkiej pracy fachowego personelu medycznego.
Diagnosta – specjalista o szerokiej wiedzy
W Polsce wprowadzono unikalne rozwiązanie, definiując zawód diagnosty laboratoryjnego. Diagnosta laboratoryjny to specjalista łączący wiedzę medyczną o wykonywanych badaniach laboratoryjnych z wiedzą technologiczną o używanych narzędziach i technologiach.
Automatyzacja to przyszłość diagnostyki medycznej
Diagności laboratoryjni zdobywają wykształcenie na uczelniach medycznych na kierunku analityka medyczna (zwanym coraz częściej kierunkiem medycyna laboratoryjna). Kluczowe zadania diagnostów w laboratoriach to zapewnienie jakości i poprawnego przebiegu badań oraz wiarygodności uzyskiwanych wyników. Formalnym potwierdzeniem tego, że badanie zostało wykonane poprawnie, a wynik jest wiarygodny, jest autoryzacja diagnosty laboratoryjnego na wydawanym sprawozdaniu lub wyniku badania.
17,5 tysiąca diagnostów
W Polsce obecnie aktywnie pracuje ponad 17,5 tysiąca diagnostów laboratoryjnych wspomaganych w laboratorium przez personel techniczny, a w całym procesie wykonania badania przez inne zawody medyczne na przykład pielęgniarki pobierające materiał do badań.
Liczba laboratoriów medycznych w Polsce jest zmienna, a laboratoria są różne – mniejsze i większe, publiczne i niepubliczne, przyszpitalne i funkcjonujące jako samodzielne podmioty lecznicze, wykonujące badania podstawowe i wysokospecjalistyczne.
Obecnie działa w Polsce około 2000 laboratoriów medycznych, ale dane z przygotowanego w 2017 roku raportu NIK wskazują, że w Polsce wykonujemy 2-3 razy mniej badań laboratoryjnych w przeliczeniu na pacjenta niż w krajach Europy zachodniej.
Niestety mało kto ma pełną wiedzę o złożoności pracy we współczesnym laboratorium medycznym i unikalnych kompetencjach tajemniczego zawodu diagnosty laboratoryjnego. Większość pacjentów nie wie, jak kluczową rolę pełnią we współczesnej medycynie laboratoria medyczne i diagności laboratoryjni.
Ważna rola diagnostów w profilaktyce
Wiele osób odbiera laboratorium jako czarną skrzynkę, do której z jednej strony wpada pobrany od pacjenta materiał, a z drugiej wypada gotowy wynik badania. Niektórzy wspominają o tajemniczych „laborantach” pracujących w laboratorium. Na marginesie warto dodać, że ta forma językowa jest przestarzała i dziś niepoprawnie stosowana w zamiennym określaniu osób wykonujących zawód diagnosty laboratoryjnego. W związku z tym ważna jest edukacja i poszerzanie świadomości społecznej zarówno w zakresie uświadamiania roli pełnionej przez tę grupę zawodową, jak i budowania świadomości profilaktyki zdrowia zarówno u pacjentów, jak i u lekarzy.
Doceniajmy tę grupę zawodową przypisując jej odpowiednią wagę, bowiem praca jaką wykonuje jest niezwykle odpowiedzialna. Za wiarygodnością badań stoi wiedza diagnosty, a wyniki badań stanowią fundament dla trafnej diagnozy lekarskiej. Pamiętajmy, że szybka i prawidłowa diagnoza jest kluczem do walki z chorobą i wpływa na tempo dochodzenia do zdrowia, a tym samym na jakość i długość naszego życia.
Synevo przejęło Dialab, dostawcę usług diagnostycznych we Wrocławiu
Zapewnione podczas pandemii bezpieczeństwo zwiększyło zaufanie do naszych placówek
dr n.med. Iwona Cabaj-Wiater, zastępca dyrektora operacyjnego ds. medycznych Orpea Polska
Pandemia, zwłaszcza na początku, wzbudziła pewne obawy przed korzystaniem z usług placówek opiekuńczych. Jednak z czasem to, jak poradziliśmy sobie z zaistniałą sytuacją i jak zadbaliśmy i cały czas dbamy o naszych podopiecznych, spowodowało, że zaufanie do nas wzrosło.
Pandemia wzbudziła pewne obawy, szczególnie gdy media donosiły o zamykaniu niektórych placówek czy licznych zachorowaniach w miejscach kompletnie nieprzygotowanych, działających bez procedur, wręcz „na dziko”.
Poza tym, rodzinom podopiecznych trudno było się pogodzić ze wstrzymaniem czy ograniczeniem odwiedzin, dlatego tak ważne były wprowadzane przez nas bezpieczne formy spotkań.
Dla nas najważniejszy jest fakt, że nasze zespoły stanęły na wysokości zadania. Rodziny, których bliskimi opiekowaliśmy się podczas pandemii, darzą nas teraz dużo większym zaufaniem. Prawie 95 procent uczestników badania jakości usług, które odbyło się w 2021 roku poleciłoby nasz dom opieki oraz zgadza się ze sformułowaniem: „Ufam, że Dom opieki zadba o mnie / moją bliską osobę”.
Chcąc zapewnić bezpieczeństwo wszystkim naszym mieszkańcom i pracownikom, od początku pandemii cały czas z uwagą śledzimy wytyczne Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego w zakresie epidemiologii. Opracowaliśmy szereg procedur wewnętrznych, regulujących pracę w tym szczególnym czasie. Już na samym początku powołaliśmy sztab kryzysowy w biurze zarządu, który codziennie monitorował bieżącą sytuację. Ograniczyliśmy liczbę wejść i wyjść do naszych domów opieki i klinik rehabilitacyjnych.
Środki ochrony osobistej i procedury
Wyposażyliśmy personel w środki ochrony indywidualnej oraz przeprowadziliśmy wiele szkoleń z zasad ich używania. Wprowadziliśmy codzienne pomiary temperatury ciała personelu oraz rejestr wejść i wyjść dla pracowników i podwykonawców zewnętrznych. Utworzyliśmy i uzupełnialiśmy zapasy magazynu centralnego oraz magazynów lokalnych z dedykowanymi środkami prewencji Covid-19 (określenie minimalnych stanów magazynowych, wyposażenie w środki na wypadek wystąpienia ogniska tj. kombinezony, przyłbice, zapas rękawic, środki do dezynfekcji).
Wszelkie dostarczane paczki i przesyłki podlegały kwarantannie. Wydzieliliśmy strefy o ograniczonym dostępie dla nowo przyjmowanych mieszkańców, jak i osób powracających ze szpitala celem identyfikacji osób z potencjalnymi objawami infekcji w pierwszych dniach pobytu. Jedną z metod ograniczenia wprowadzenia wirusa Sars-CoV2 do naszych placówek było również wykonywanie badań w kierunku Covid-19 u nowo przyjmowanych pacjentów i mieszkańców powracających ze szpitala lub przyjmowanych z innych palcówek opieki długoterminowej.
Przeorganizowanie zasad życia zbiorowego
Przeorganizowaliśmy zasady życia zbiorowego przez ograniczenie liczby osób uczestniczących w terapii zajęciowej czy rehabilitacji. Wszystkie spotkania odbywały się z zachowaniem zasad DDM (dystans-dezynfekcja-maseczka). Otoczyliśmy opieką psychologiczną wszystkie osoby potrzebujące wsparcia. Nieustannie uwrażliwialiśmy pracowników na konieczność stosowania środków ochrony indywidualnej oraz mycia i dezynfekcji rąk, w tym przed i po kontakcie z podopiecznym, zanieczyszczonymi powierzchniami lub sprzętem.
Personel codziennie monitorował stan zdrowia mieszkańców szczególne w zakresie występowania objawów infekcji dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego.
Nieustannie pozostawaliśmy także w kontakcie z powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi przekazując informacje o sytuacji epidemicznej w naszych placówkach. Ponadto, wszystkie domy i kliniki przechodziły tygodniowe (z czasem miesięczne) audyty wewnętrzne z ramienia Grupy Orpea w celu weryfikacji czy wszystkie rekomendacje – zarówno lokalnego ustawodawcy, jak i te wewnętrzne – zostały wdrożone oraz czy są przestrzegane przez personel. Zapewniliśmy dostęp do wymaganych narzędzi terapii, zaopatrując placówki w koncentratory tlenu, maski twarzowe, płyny oraz leki z przesunięć magazynowych.
Część z tych zaleceń pozostała jako nasza stała praktyka. Nadal zachowujemy czujność, przestrzegamy higieny rąk, stosujemy środki ochrony osobistej. Zachowaliśmy zasady bezpiecznych odwiedzin i przyjęć. Preferowanym miejscem spotkań mieszkańców z rodzinami jest ogród, a w przypadku niepogody, dedykowany pokój lub sale pobytu dziennego (restauracja, biblioteka, pokój dzienny).
Część zaleceń epidemicznych została
Przywróciliśmy możliwość odwiedzin w pokoju mieszkańca. Wizyty odbywają się według harmonogramu prowadzonego oddzielnie dla każdego z wyznaczonych miejsc spotkań i poza tymi w ogrodzie, czy w przypadku mieszkańca u kresu życia, są limitowane czasowo.
Jednego pacjenta czy mieszkańca mogą jednocześnie odwiedzać maksymalnie dwie osoby. Odwiedzający muszą być zdrowi, bez objawów infekcji, a przed wejściem dezynfekują ręce. Jeśli spotkanie odbywa się wewnątrz domu czy kliniki, zarówno goście, jak i mieszkańcy, muszą mieć założoną maseczkę chirurgiczną lub maskę FFP2, zasłaniającą usta i nos.
Unikamy gromadzenia osób odwiedzających w jednym miejscu i ograniczamy możliwość kontaktu osób z zewnątrz z innymi osobami poza osobą odwiedzaną. W czasie wizyty zalecane jest zachowanie minimum 1,5-metrowego dystansu oraz unikanie bliskiego kontaktu twarzą w twarz, przytulania, uścisków, pocałunków. Jeśli wizyta odbywa się w pomieszczeniu, jest ono wietrzone przed i po wizycie – oraz, w miarę możliwości, również w jej trakcie. Decyzje o zmianach zasad odwiedzin podejmujemy po rozważeniu wszystkich istotnych okoliczności, z uwzględnieniem między innymi bieżącej sytuacji epidemicznej w ośrodku i na danym obszarze, konsultacji z lokalnymi służbami sanitarnymi i organem założycielskim oraz możliwości organizacyjnych placówki.
Do domów i klinik przyjmujemy wszystkich, zarówno osoby zaszczepione, jak i nie, przy czym wszystkim w dniu przyjęcia wykonujemy przesiewowy test antygenowy. Jeśli wynik jest dodatni, mieszkaniec czy pacjent przebywa przez pięć dób w pokoju jednoosobowym w strefie Covid, którą może opuścić po uzyskaniu ujemnego testu antygenowego wykonanego w 5. dobie pobytu oraz przy braku objawów ze strony układu pokarmowego i oddechowego.
Podobne zasady obowiązują w przypadku pacjentów czy mieszkańców, którzy wracają ze szpitala, przepustki lub miały kontakt z osobą zakażoną koronawirusem przebywając poza ośrodkiem. Ze względów bezpieczeństwa zachowaliśmy strefę Covid przeznaczoną dla pacjentów/mieszkańców, którzy uzyskali dodatni wynik w teście RT-PCR lub są objawowi i jednocześnie dodatni w szybkim teście antygenowym.
Automatyzacja to przyszłość diagnostyki medycznej
Jakub Swadźba, prezes spółki Diagnostyka S.A.
Automatyzacja i standaryzacja badań to przyszłość diagnostyki medycznej. Nowoczesne laboratoria pozwalają na wykonanie dużej liczby badań z zachowaniem ich wysokiej jakości. Na świecie powstają nowoczesne rozwiązania w tym zakresie, które wprowadzamy jako największa sieć diagnostyki medycznej w Polsce.
W roku 2023 spółka Diagnostyka będzie obchodziła 25-lecie działalności. W ciągu tych lat znacznie zwiększyliśmy skalę działalności i liczbę wykonywanych badań.
Obecnie osiągnęliśmy taki wymiar działalności, że możemy tworzyć nasze docelowe laboratoria i dzięki wprowadzonej w nich automatyzacji zwiększać liczbę badań, bez konieczności powiększania posiadanej powierzchni.
W tym celu wprowadzamy najbardziej zaawansowane zautomatyzowane rozwiązania w zakresie diagnostyki laboratoryjnej, które powstały na świecie. Taka inwestycja się opłaca, także ze względu na coraz wyższe koszty pracy w Polsce.
Otworzyliśmy właśnie nasze największe laboratorium – laboratorium centralne w Warszawie, w którym zastosowane zostały najnowocześniejsze rozwiązania. Należą do nich między innymi ponad 200-metrowa linia automatyczna czy wertykalny transport próbek. Pracują tutaj urządzenia największych światowych firm.
Dzięki sieci kurierskiej materiał do badań będzie docierał do tego laboratorium do godziny 2.00 w nocy, a ich wyniki będą dostępne w ciągu 24-ech godzin (a nie jak obecnie w ciągu 48).
Diagnostyka otworzyła najnowocześniejsze laboratorium w Europie środkowo-wschodniej
Nowoczesne rozwiązania w zakresie automatyzacji procedur będą także zastosowane w naszych dużych laboratoriach regionalnych. Docelowo będzie to sieć dziesięciu laboratoriów zatrudniających optymalną liczbę personelu. Są one obecnie tworzone, na bazie istniejących laboratoriów, plan ten ma zostać zrealizowany w ciągu najbliższych pięciu lat.
W roku 2023 powstanie nowoczesne laboratorium w Łodzi, na ten cel został kupiony budynek, który zaadaptujemy na nasze potrzeby. Zostanie tam przeniesione laboratorium działające obecnie w tym mieście.
Działają już laboratoria regionalne w Krakowie i Wrocławiu. 2 kwietnia 2022 zostało otwarte laboratorium w Bielsku-Białej. Kolejne planujemy w Poznaniu i Gdyni.
Dzięki automatyzacji procedur w laboratoriach regionalnych badania będą wystandaryzowane, co będzie gwarancją ich wysokiej jakości.
Warto podkreślić, że w Polsce wykonuje się trzykrotnie mniej badań laboratoryjnych niż w państwach Europy zachodniej, co oznacza, że są w tym zakresie duże potrzeby. Z pewnością zautomatyzowane nowoczesne laboratoria będą w stanie sprostać realizacji tych potrzeb poprzez zwiększenie wykonywanych procedur bez konieczności zwiększenia zatrudnienia i otwierania kolejnych obiektów. Pomogą w tym stosowane w nich nowoczesne rozwiązania.
Diagnostyka na drugim miejscu rankingu Forbesa