Koncepcja nowego standardu jakości ISO dla placówek medycznych
Zarządzanie placówką medyczną w oparciu o wymagania systemu zarządzania jakością ISO 9001:2008 stało się powszechną praktyką. Doświadczenie pokazało jednak, że w przypadku służby zdrowia standard ten okazał się zbyt uniwersalny, gdyż nie wymagał bezpośrednio działań oraz nie obejmował kwestii, które są codzienną bolączką wielu placówek medycznych.
Równocześnie jednak standardy proponowane przez Centrum Monitorowania Jakości, jednostkę akredytacyjną Ministerstwa Zdrowia, są dla wielu ośrodków medycznych, a w szczególności dla małych szpitali, nadmiernie trudne do wdrożenia i niestety nieadekwatnie kosztowne w stosunku do otrzymywanego rezultatu. Nie powiodły się także próby podjęte przez UE (śledzone z zainteresowaniem przez Europejską Unię Szpitali Prywatnych, której członkiem jest OSSP), których celem było ujednolicenie standardów opieki zdrowotnej w krajach Unii Europejskiej.
Na gruncie takiej sytuacji pojawiła się próba nowego podejścia do certyfikacji ISO, która spełnia więcej oczekiwań adresowanych do podmiotów świadczących usługi medyczne i wydaje się naturalną bazą rozwojową dla zdefiniowania reszty potrzebnych dla jakości ochrony zdrowia obszarów.
Z punktu widzenia oczekiwań tych podmiotów doprecyzowania zasługują zagadnienia zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta, a w szczególności uwzględnienie tego zagadnienia podczas planowania i realizacji usług medycznych, szkoleń dla pracowników, oraz szeroko pojętej komunikacji zarówno wewnętrznej jak i prowadzonej na zewnątrz.
W celu uregulowania tego obszaru narodziła się idea stworzenia standardu systemu zarządzania dla służby zdrowia, uwzględniającego wymagania popularnego systemu zarządzania ISO 9001:2008, zaleceń Rady Unii Europejskiej z dnia 9 czerwca 2009 w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną, oraz dodatkowo innych wymagań, dzięki którym placówki medyczne będą mogły lepiej zarządzać bezpieczeństwem pacjenta i eliminować pojawiające się zagrożenia.
Zarządzanie bezpieczeństwem pacjenta wg. koncepcji nowego standardu oparte jest na prowadzeniu:
• analizy zagrożeń bezpieczeństwa pacjenta ,
• planów zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta dla zidentyfikowanych zagrożeń krytycznych,
• programów działań na podstawie zidentyfikowanych krytycznych punktów, zapewniające eliminację, bądź redukcję zdarzeń niepożądanych, zakażeń związanych z opieką medyczną czy innych szkód,
• systematycznej weryfikacji oraz oceny skuteczności wdrażanych działań,
• skutecznej komunikacji odnoszącej się do zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta - komunikacji zarówno wewnętrznej, zewnętrznej , jak i tej prowadzonej bezpośrednio z pacjentem,
• nadzoru nad zdarzeniami niepożądanymi, uwzględniającymi szczególnie kwestie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, wyrobów medycznych, zakażeń szpitalnych czy komplikacji operacyjnych i pooperacyjnych,
• szkoleń uwzględniających kwestie bezpieczeństwa pacjenta,
• innych kwestii mających pośredni, bądź bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo.
Tak zdefiniowane założenia „nowego standardu dla służby zdrowia" mniejszy nacisk kładą na kwestie tzw. „komfortu pacjenta", czyli szeregu spraw wpływających bezpośrednio na odczucia pacjenta dotyczące świadczonych usług. Nie jest to oczywiście bez znaczenia, jednak sprawy zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta i związane z nią minimalizacje zagrożeń stawiane są priorytetowo. Koncepcja standardu jakości docelowo ma stanowić podstawę do certyfikowania placówek medycznych w oparciu o opracowane wymagania. Zasady i sposób przeprowadzania certyfikacji nie jest jeszcze do końca opracowany i będzie tworzony w trakcie funkcjonowania standardu w placówkach medycznych przy uwzględnieniu ewentualnych możliwości udoskonalenia i poprawy.
Arkadiusz Trela - magister zarządzania jakością wyrobów. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz studiów podyplomowych na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na kierunku Menadżer Jakości. Posiada wieloletnie doświadczenie w obszarze systemów jakości w różnych branżach, w tym w branży medycznej. Ukończył akredytowane przez międzynarodową organizację IRCA szkolenia audytora wiodącego z zakresu ISO 9001, ISO 14001 oraz ISO 27001.
Krzysztof Macha - wiceprezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, ekspert Pracodawców RP
Zarządzanie placówką medyczną w oparciu o wymagania systemu zarządzania jakością ISO 9001:2008 stało się powszechną praktyką. Doświadczenie pokazało jednak, że w przypadku służby zdrowia standard ten okazał się zbyt uniwersalny, gdyż nie wymagał bezpośrednio działań oraz nie obejmował kwestii, które są codzienną bolączką wielu placówek medycznych.
Równocześnie jednak standardy proponowane przez Centrum Monitorowania Jakości, jednostkę akredytacyjną Ministerstwa Zdrowia, są dla wielu ośrodków medycznych, a w szczególności dla małych szpitali, nadmiernie trudne do wdrożenia i niestety nieadekwatnie kosztowne w stosunku do otrzymywanego rezultatu. Nie powiodły się także próby podjęte przez UE (śledzone z zainteresowaniem przez Europejską Unię Szpitali Prywatnych, której członkiem jest OSSP), których celem było ujednolicenie standardów opieki zdrowotnej w krajach Unii Europejskiej.
Na gruncie takiej sytuacji pojawiła się próba nowego podejścia do certyfikacji ISO, która spełnia więcej oczekiwań adresowanych do podmiotów świadczących usługi medyczne i wydaje się naturalną bazą rozwojową dla zdefiniowania reszty potrzebnych dla jakości ochrony zdrowia obszarów.
Z punktu widzenia oczekiwań tych podmiotów doprecyzowania zasługują zagadnienia zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta, a w szczególności uwzględnienie tego zagadnienia podczas planowania i realizacji usług medycznych, szkoleń dla pracowników, oraz szeroko pojętej komunikacji zarówno wewnętrznej jak i prowadzonej na zewnątrz.
W celu uregulowania tego obszaru narodziła się idea stworzenia standardu systemu zarządzania dla służby zdrowia, uwzględniającego wymagania popularnego systemu zarządzania ISO 9001:2008, zaleceń Rady Unii Europejskiej z dnia 9 czerwca 2009 w sprawie bezpieczeństwa pacjentów, w tym profilaktyki i kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną, oraz dodatkowo innych wymagań, dzięki którym placówki medyczne będą mogły lepiej zarządzać bezpieczeństwem pacjenta i eliminować pojawiające się zagrożenia.
Zarządzanie bezpieczeństwem pacjenta wg. koncepcji nowego standardu oparte jest na prowadzeniu:
• analizy zagrożeń bezpieczeństwa pacjenta ,
• planów zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta dla zidentyfikowanych zagrożeń krytycznych,
• programów działań na podstawie zidentyfikowanych krytycznych punktów, zapewniające eliminację, bądź redukcję zdarzeń niepożądanych, zakażeń związanych z opieką medyczną czy innych szkód,
• systematycznej weryfikacji oraz oceny skuteczności wdrażanych działań,
• skutecznej komunikacji odnoszącej się do zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta – komunikacji zarówno wewnętrznej, zewnętrznej , jak i tej prowadzonej bezpośrednio z pacjentem,
• nadzoru nad zdarzeniami niepożądanymi, uwzględniającymi szczególnie kwestie nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii, wyrobów medycznych, zakażeń szpitalnych czy komplikacji operacyjnych i pooperacyjnych,
• szkoleń uwzględniających kwestie bezpieczeństwa pacjenta,
• innych kwestii mających pośredni, bądź bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo.
Tak zdefiniowane założenia „nowego standardu dla służby zdrowia” mniejszy nacisk kładą na kwestie tzw. „komfortu pacjenta”, czyli szeregu spraw wpływających bezpośrednio na odczucia pacjenta dotyczące świadczonych usług. Nie jest to oczywiście bez znaczenia, jednak sprawy zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta i związane z nią minimalizacje zagrożeń stawiane są priorytetowo. Koncepcja standardu jakości docelowo ma stanowić podstawę do certyfikowania placówek medycznych w oparciu o opracowane wymagania. Zasady i sposób przeprowadzania certyfikacji nie jest jeszcze do końca opracowany i będzie tworzony w trakcie funkcjonowania standardu w placówkach medycznych przy uwzględnieniu ewentualnych możliwości udoskonalenia i poprawy.
Arkadiusz Trela – magister zarządzania jakością wyrobów. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz studiów podyplomowych na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na kierunku Menadżer Jakości. Posiada wieloletnie doświadczenie w obszarze systemów jakości w różnych branżach, w tym w branży medycznej. Ukończył akredytowane przez międzynarodową organizację IRCA szkolenia audytora wiodącego z zakresu ISO 9001, ISO 14001 oraz ISO 27001.
Krzysztof Macha – wiceprezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, ekspert Pracodawców RP