Raport: potrzebny jest funkcjonalny model opieki nad pacjentami z PChN
Aktualnie nie funkcjonują w Polsce zespoły ani specjalne ogólnopolskie programy dedykowane wczesnemu wykrywaniu przewlekłej choroby nerek bądź koordynacji opieki nad pacjentami już zdiagnozowanymi – pisze Tomasz Prystacki, prezes zarządu Fresenius Nephrocare Polska i członek zarządu Związku Pracodawców Medycyny Prywatnej, w raporcie „Opieka koordynowana nad pacjentem z przewlekłą chorobą nerek”.
Raport opracowany przez zespół pod redakcją profesora Ryszarda Gellerta, krajowego konsultanta w dziedzinie nefrologii. Dostępny jest na stronie Sekcji Nefrologicznej Izby Gospodarczej Medycyna Polska – www.nefron.org.
W rozdziale omawiającym aktualny stan opieki medycznej w zakresie nefrologii Tomasz Prystacki przypomina, że polscy pacjenci dotknięci przewlekłą chorobą nerek korzystają z opieki zdrowotnej na poziomie opieki podstawowej, specjalistycznej i wysokospecjalistycznej, w trybie ambulatoryjnym i stacjonarnym.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby i jej progresji, intensywność tych kontaktów na różnych poziomach opieki, podlega zmianom. Z uwagi na przewlekłość i nieodwracalność schorzenia, w momencie kiedy u pacjenta zostanie zdiagnozowana PChN, zostaje on na stałe włączony do systemu i podlega ciągłej, wielopoziomowej i wielowymiarowej opiece.
Czytaj także: Opieka koordynowana obniży koszty leczenia nefrologicznego>>>
Pacjent z PChN trafia do systemu z różnych jego poziomów (POZ, AOS, szpital) oraz w różnych stadiach zaawansowania choroby (przeważnie już w zaawansowanym).
Autor rozdziału podkreśla, że brak usystematyzowanego podejścia do opieki nad pacjentem z PChN oraz nieodczuwalny, prawie bezobjawowy (bądź z objawami nieswoistymi) przebieg wczesnych stadiów choroby sprawiają, że dopiero pacjent z nasilonymi objawami PChN zostaje odpowiednio zdiagnozowany i poddany właściwemu leczeniu.
Także profilaktyka tego schorzenia nie jest usystematyzowana. Wczesne zapobieganie przewlekłej chorobie nerek w Polsce ma charakter pojedynczych i pozasystemowych inicjatyw w postaci akcji i kampanii społeczno–edukacyjnych, organizowanych na przykład przez kliniki uniwersyteckie czy też Nefron (Sekcja Nefrologiczna Izby Gospodarczej Medycyna Polska) lub poszczególnych świadczeniodawców.
Edukacja pacjentów i dostęp do informacji dotyczący PChN nie są finansowane w ramach świadczeń gwarantowanych ze środków publicznych. W tym zakresie wyraźnie brakuje w Polsce usystematyzowanych i rozpowszechnionych inicjatyw planowanych i realizowanych na skalę ogólnokrajową czy wojewódzką (przez samorządy), nacelowanych nie tylko na PChN, ale i pozostałe choroby cywilizacyjne.
Aktualna sytuacja w Polsce związana z rozpoznawalnością PChN wskazuje na dominację pozasystemowej czujności i rzetelności lekarzy (głównie specjalistów), przypadku w rozpoznaniu oraz przebiegu choroby z poważnymi objawami klinicznymi – czytamy w raporcie.
W rezultacie wykrywalność PChN w Polsce następuje późno, a pacjenci w krótkim czasie od rozpoznania choroby rozpoczynają leczenie nerkozastępcze. Główną rolę w wykrywaniu tych schorzeń odgrywają lekarze specjaliści – nie tylko nefrolodzy, ale również specjaliści, tacy jak kardiolodzy, diabetolodzy i urolodzy. Do tych specjalistów trafiają pacjenci z grup wysokiego ryzyka zachorowania na PChN lub z poważnymi i swoistymi objawami choroby. Sprawia to, że lekarze specjaliści są czujni w tym zakresie, natomiast nieswoistość objawów PChN (lub ich brak) oraz reaktywne podejście sprawiają, że marginalną rolę pełnią w tym zakresie lekarze podstawowej opieki zdrowotnej.
Czytaj także: Potrzebne jest leczenie oparte na wartości i kompleksowa opieka>>>
Raport postuluje stworzenie funkcjonalnego modelu opieki nad pacjentami z PChN, który powinien zminimalizować bazowanie na przypadku, pozasystemowych kompetencjach świadczeniodawców i poważnych objawach klinicznych na rzecz usystematyzowanego podejścia do wczesnego wykrywania PChN, opartego przede wszystkim na kluczowej roli lekarza POZ, realizującego między innymi badania przesiewowe i wspieranego przez odpowiednich specjalistów.
Przykładem dobrej praktyki w tym zakresie, przytoczonym w raporcie, jest program wczesnego wykrywania przewlekłej choroby nerek dla mieszkańców województwa łódzkiego 2017-2018. Program o zasięgu regionalnym (województwo łódzkie) mógłby posłużyć jako pilotaż i w przypadku pozytywnych ocen, zostać wdrożony na skalę krajową.
Raport zawiera również charakterystykę przewlekłej choroby nerek (PChN), podstawowe dane epidemiologiczne dotyczące pacjentów oraz leczenia oraz przedstawia proponowany model opieki nad pacjentami w zaawansowanym stadium choroby.
Raport można pobrać ze strony www.nefron.org.