Dr n. med. Tomasz Anyszek,
Pełnomocnik Zarządu ds. Medycyny Laboratoryjnej,
Diagnostyka sp. z o.o.

Niepubliczne laboratoria medyczne uczestniczą czynnie w walce w pandemią COVID-19 w Polsce. Na prowadzonej przez Ministerstwo Zdrowia liście laboratoriów COVID-19, na 86 wpisanych tam laboratoriów, aż 25 to laboratoria niepubliczne (stan na 24 kwietnia 2020).

Szacuję, że ponad 20 procent badań wykrywających obecność SARS-CoV-2  w drogach oddechowych (tzw. badań genetycznych lub badań molekularnych) i zlecanych przez podmioty medyczne oraz sanepidy w Polsce wykonywanych jest obecnie właśnie przez niepubliczne laboratoria medyczne.

Laboratoria te wykorzystują metody badawcze zgodne z zaleceniami WHO i spełniające wymogi unijne i lokalne (certyfikat CE-IVD).

Oprócz wsparcia jednostek medycznych i sanepidów, niepubliczne laboratoria zainicjowały wiele dodatkowych działań, mających na celu wspomożenie walki z pandemią. Dla przykładu spółka Diagnostyka z powodzeniem realizuje akcję „Badamy-Wspieramy”. Akcja ta sponsorowana przez Diagnostykę i wciąż rosnącą grupę mecenasów, kierowana jest do pracowników medycznych (lekarzy i stomatologów, pielęgniarek i położnych, ratowników medycznych, diagnostów laboratoryjnych i fizjoterapeutów), którzy stanowią grupę najbardziej narażoną na potencjalny kontakt z patogenem, a dodatkowo, w przypadku zakażenia, mogą szybko zainfekować sporą grupę pacjentów.

Każdy przedstawiciel powyżej wymienionych zawodów medycznych, może w ramach akcji „Badamy-Wspieramy” wykonać nieodpłatnie badanie w kierunku obecności wirusa SARS-CoV-2 w drogach oddechowych. Dla celów tej akcji Diagnostyka sp. z o.o. zainstalowała w miastach wojewódzkich (Warszawa, Kraków, Gdańsk, Poznań, Łódź) mobilne punkty pobrań typu „Drive&Go-Thru” umożliwiające bezpieczne pobranie materiału.

Spółka planuje w najbliższym czasie uruchomienie podobnych punktów pobrań w kolejnych miastach wojewódzkich. Dotychczas (stan na 21 kwietnia 2020) wykonano już ponad 800 nieodpłatnych badań dla personelu medycznego, z czego około 2 procent dało wynik dodatni. Każdy z tych dodatnich wyników to nowo zdiagnozowany pacjent i zidentyfikowane ognisko epidemiczne.

Czytaj także: Alab Laboratoria współpracuje z Fundacją TVN>>>

Niepubliczne laboratoria medyczne rozpoczęły także wykonywanie badań serologicznych wykrywających obecność we krwi pacjenta przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Te badania mają inne zastosowanie niż badania molekularne wykrywające obecność wirusa w drogach oddechowych. O ile badanie molekularne wykrywa obecność wirusa i potwierdza rozpoznanie COVID-19, to badania serologiczne wykrywają obecność przeciwciał, co świadczy o przebytym w przeszłości kontakcie z wirusem. To badanie ma więc raczej znaczenie epidemiologiczne, niż diagnostyczne, ale zlecane jest także przez lekarzy leczących hospitalizowanych pacjentów z COVID-19. Interpretacja wyników jest dość złożona i powinna być dokonywana w odniesieniu do objawów klinicznych i wywiadu, ale pokrótce można to podsumować tak, że jeżeli wynik badania przeciwciał anty-SARS-CoV-2 jest ujemny, to badany nie miał kontaktu z wirusem, a przy dodatnim wyniku kontakt z wirusem jest potwierdzony i należałoby wykonać w celu weryfikacji badaniem molekularne (wymaz z dróg oddechowych).

Obecnie dostępne są powszechnie jakościowe testy kasetkowe wykrywające przeciwciała w klasie IgM i IgG, ale stopniowo wdrażane i udostępniane są też automatyczne metody połilościowe, które dają bardziej wiarygodne półilościowe wyniki stężeń przeciwciał.