9 lutego 2019 wejdzie w życie nowelizacja ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw, która zmienia między innymi przepisy dotyczące obowiązku zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem po jego śmierci przez osoby wykonujące zawód medyczny.

Dostęp osób bliskich do tych informacji zostanie poddany kontroli sądowej, co zapewni ochronę prywatności zmarłego pacjenta po jego śmierci, jednocześnie jednak wyeliminuje dotychczasowe  nieprecyzyjne przepisy.

Powodują one wiele problemów, w rezultacie stosowania obecnych przepisów bliscy osoby zmarłej nie mają możliwości uzyskania niezbędnych informacji.

Zgodnie z nowelizacją pacjent może za życia wyrazić sprzeciw wobec dostępu do informacji medycznej o nim, który będzie dołączony do dokumentacji medycznej.

Po śmierci pacjenta dokumentacja medyczna może być udostępniana osobie upoważnionej przez pacjenta za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Dokumentacja medyczna będzie udostępniana także osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu pacjent za życia.

W razie sporu między osobami bliskimi co do dostępu do informacji medycznej o pacjencie po jego śmierci, zgodę na dostęp na wniosek zainteresowanej osoby bliskiej albo lekarza będzie wyrażać sąd w postępowaniu nieprocesowym.

Do sądu będzie można wystąpić także wtedy, gdyby były wątpliwości co do tego, czy zainteresowana osoba jest rzeczywiście osobą bliską. Sąd może też określić zakres ujawnienia informacji objętej tajemnicą ustawową.

Jeśli ujawnieniu tajemnicy lekarskiej pacjent sprzeciwił się za życia, ustala się, że na wniosek osoby bliskiej sąd może wyrazić zgodę na ujawnienie tej tajemnicy, określając jednocześnie zakres tego ujawnienia, dotyczy to tylko dwóch przypadków: ochrony życia, zdrowia osoby bliskiej czy osób bliskich oraz  w celu dochodzenia odszkodowania albo zadośćuczynienia z tytułu śmierci pacjenta.

Nowelizacja została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 25 stycznia 2019 roku (poz. 150).

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw. Jej celem jest zmiana przepisów dotyczących obowiązku zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem po jego śmierci przez osoby wykonujące zawód medyczny.

Na mocy ustawy dostęp osób bliskich do tych informacji zostanie poddany kontroli sądowej, co zapewni ochronę prywatności zmarłego pacjenta po jego śmierci, jednocześnie jednak wyeliminuje aktualne, bardzo nieprecyzyjne przepisy, których realizacja powoduje ogromne problemy, a wielokrotnie w praktyce bliscy osoby zmarłej nie mają możliwości uzyskania niezbędnych informacji.

Ustawa przewiduje, że pacjent może za życia wyrazić sprzeciw wobec dostępu do informacji medycznej o nim. Sprzeciw ten winien być wówczas dołączony do dokumentacji medycznej.

Po śmierci pacjenta dokumentacja medyczna może być udostępniana osobie upoważnionej przez pacjenta za życia lub osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym. Dokumentacja medyczna będzie udostępniana także osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu pacjent za życia.

Czytaj także: Od 1 stycznia 2019 – więcej dni na samokształcenie lekarzy>>>

W razie sporu między osobami bliskimi co do dostępu do informacji medycznej o pacjencie po jego śmierci, zgodę na dostęp na wniosek zainteresowanej osoby bliskiej albo lekarza będzie wyrażać sąd w postępowaniu nieprocesowym. Lekarz może wystąpić do sądu także w razie wątpliwości, czy zainteresowana osoba jest rzeczywiście osobą bliską. Sąd może też określić zakres ujawnienia informacji objętej tajemnicą ustawową.

Jeśli ujawnieniu tajemnicy lekarskiej pacjent sprzeciwił się za życia, ustala się, że na wniosek osoby bliskiej sąd może wyrazić zgodę na ujawnienie tej tajemnicy, określając jednocześnie zakres tego ujawnienia, dotyczy to tylko dwóch przypadków: ochrony życia, zdrowia osoby bliskiej czy osób bliskich oraz  w celu dochodzenia odszkodowania albo zadośćuczynienia z tytułu śmierci pacjenta.

Ustawa ustanawia ramy działania sądu w przedmiotowych sprawach, wskazując, iż sąd bada interes uczestników postępowania, rzeczywiste więzi osób bliskich ze zmarłym pacjentem, treść jego woli wyrażonej za życia i okoliczności zgłoszenia sprzeciwu za życia.

Podczas posiedzenia 7 grudnia 2018 roku Sejm przyjął nowe przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Dadzą one pacjentowi prawo zadeklarowania za życia sprzeciwu wobec możliwości udostępnienia dokumentacji medycznej.

Obecnie obowiązujące przepisy mówią o tym, że po śmierci pacjenta osoby bliskie mogą decydować o dostępie do jego dokumentacji, nawet jeśli za życia pacjenta nie miały takiej możliwości. Poza tym jeśli nawet jedna z osób bliskich złoży sprzeciw wobec ujawniania informacji objętych tajemnicą, to lekarz nie może nikomu udostępnić dokumentacji.

Natomiast zgodnie z przyjętą przez Sejm nowelizacją w razie sporu pomiędzy osobami bliskimi w sprawie informacji o pacjencie po jego śmierci lekarz będzie mógł się zwrócić do sądu, który rozpatrzy sprawię w postępowaniu nieprocesowym. Również sąd rozstrzygnie, czy można ujawnić tajemnicę lekarską, gdy pacjent się temu sprzeciwił za życia. W takiej sytuacji ujawnienie tajemnicy będzie możliwe, gdy dotyczyło będzie ochrony zdrowia albo życia bliskiej osoby lub sprawa będzie dotyczyła odszkodowania lub zadośćuczynienie w związku ze śmiercią pacjenta.

Czytaj także: Rzecznik Praw Pacjenta: dokumentacja w ramach RODO udostępniana niezwłocznie>>>