Zarządzanie podmiotem leczniczym – wyzwania i trendy 2012/2013

Beata Leszczyńska
Prezes Orpea Polska 

Działając na rynku od 20 lat, widzimy jak bardzo zmienia się podejście Polaków do prywatnych domów opieki. Widzimy rosnące zainteresowanie naszą ofertą i coraz wyższe oczekiwania rodzin i mieszkańców co do standardów, jakich szukają. Pozwala to sądzić, że zamieszkanie w takim miejscu będzie coraz częściej świadomym wyborem osób, które chcą korzystać z wysokiej jakości usług opiekuńczych oraz spędzać aktywne życie i realizować swoje pasje, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. 

Polska się starzeje

Usługi opiekuńcze dla osób starszych w Polsce są i będą coraz bardziej potrzebne z kilku powodów. Po pierwsze dlatego, że się starzejemy, a dodatkowo tempo starzenia w naszym kraju należy do najwyższych w Europie. W 2018 roku osoby w wieku 65+ stanowiły w Polsce około 18 procent populacji, a w 2050 ten odsetek ma wzrosnąć niemal dwukrotnie – do 33 procent. Dobrze obrazują to konkretne liczby – według GUS-owskiej prognozy ludności na lata 2014-2050, populacja osób powyżej 65. roku życia osiągnie w 2050 roku 11,1 miliona przy populacji ogólnej na poziomie 33,95 milionów.  

Dynamicznie wzrasta też liczba najstarszych seniorów (80 lat i więcej), którzy trzy lata temu stanowili już 4,3 procent ludności. To proces tzw. podwójnego starzenia się (znaczny przyrost liczby osób najstarszych), wynikający z faktu, że generacja powojennego wyżu demograficznego dożywa sędziwej starości. O ile medycyna pozwala ratować i przedłużać życie, o tyle nie jesteśmy w stanie zapobiec stopniowej utracie sprawności w miarę, gdy przybywa nam lat. Systematycznie rośnie więc liczba osób wymagających stałego wsparcia w codziennym życiu i wydłuża się okres korzystania z pomocy innych osób.  

Zmniejszenie potencjału opiekuńczego rodziny 

Rosnące zapotrzebowanie na opiekę długoterminową wynika również ze znaczącej zmiany modelu rodziny, która na skutek zmian ekonomicznych i społecznych przestała być głównym podmiotem opiekuńczym i nie jest w stanie zapewnić całodobowej, bezpiecznej opieki osobie niesamodzielnej.  

Przede wszystkim rodzina się kurczy. W szybkim tempie przybywa 1-osobowych gospodarstw domowych bez dzieci (w 2019 roku stanowiły one ponad 24 procent wszystkich gospodarstw, podczas gdy w 2005 roku – nieco ponad 18 procent). Mobilność zawodowa (w tym emigracja zarobkowa) i przestrzenna osób w wieku produkcyjnym znacznie zwiększyła odległość między miejscem zamieszkania dorosłych dzieci i ich starszych rodziców, co wiąże się z brakiem możliwości zapewnienia opieki przez najbliższych.  

Poza tym często zdarza się, że w rodzinie opieki potrzebuje w tym samym czasie więcej niż jedna osoba. Trzeba też pamiętać, że kobiety w wieku 45-64 lata, tradycyjnie uznawane za potencjalne opiekunki, to tzw. pokolenie sandwich – często przychodzi im opiekować się nie tylko starszymi rodzicami, ale również wnukami. Biorąc pod uwagę powyższe, jak również rosnący indywidualizm i większe upodmiotowienie osób starszych (wyższy dochód, wzrost aspiracji), można przypuszczać, że w Polsce będzie systematycznie wzrastać zapotrzebowanie na poszukiwanie rozwiązań opiekuńczych innych niż te oferowane przez rodzinę. Właściwie już tak się dzieje, o czym świadczy systematycznie rosnąca liczba połączeń telefonicznych do naszych recepcji, które w każdym miesiącu przeprowadzają średnio 400 rozmów z osobami szukającymi domu opieki dla seniorów. Co więcej, gdy tylko poinformujemy lokalne media o rozpoczynającej się budowie domu opieki pod marką Orpea Rezydencje w danym mieście, mieszkańcy zaczynają dzwonić z pytaniami o możliwość zapisania się na listę oczekujących. To dlatego, że Polacy w dużych miastach szukają wysokich, hotelowych standardów i niestety – w chwili obecnej – ich po prostu nie znajdują. 

Jak jest teraz 

W Polsce opieka nad osobą starszą, przewlekle chorą i niesamodzielną odbywa się w dwóch oddzielnych, organizowanych przez różne instytucje systemach: pomocy społecznej i ochrony zdrowia, które dodatkowo różnią się formą odpłatności i kosztem pobytu.  

Osoby samotne, które z powodu wieku czy choroby nie mogą funkcjonować samodzielnie, mogą skorzystać z domu pomocy społecznej (DPS), gdzie płatnikiem jest sam senior, rodzina i gmina. Drugi filar to zakłady opiekuńczo-lecznicze (tzw. ZOL-e), w których płatnikiem jest NFZ – opłata to 70 procent dochodu (emerytury czy renty) podopiecznego. Najwyższa Izba Kontroli swego czasu stwierdziła, że ze względu na korzystniejsze warunki odpłatności, rodziny bardzo często starają się o miejsce w ZOL, a nie w DPS, co skutkuje długimi kolejkami na miejsce w zakładach opiekuńczych – w niektórych województwach czeka się na nie nawet rok. 

Jak wynika z Raportu PMR „Rynek opieki geriatrycznej w Polsce 2020. Plany inwestycyjne i analiza porównawcza województw”, krajowy rynek opieki długoterminowej jest zdominowany przez placówki publiczne (DPS-y stanowią 43 procent wszystkich placówek długoterminowych zapewniając 60 procent łóżek).  

Są to przeważnie duże placówki, co niestety często nie idzie w parze z jakością, a jest drogie – we Wrocławiu pobyt w DPS kosztuje średnio 5 tys. zł miesięcznie, a w Warszawie obwiązują ceny od 4,5 tys. zł do ponad 8 tys. zł.  

PMR zauważa dynamiczny wzrost liczby prywatnych domów opieki nad seniorami, zapewniających głównie opiekę całodobową. Niestety część z nich działa – jak pokazała kontrola NIK – „na dziko”, bez wymaganego zezwolenia i wpisu do rejestru wojewody. Są rejestrowane jako działalność gospodarcza (na przykład pensjonat), a wojewodowie nie mają instrumentów prawnych by je kontrolować, jak czynią to w przypadku placówek zarejestrowanych jako domy opieki.  

Jestem przekonana, że znając zatrważające historie z miejsc, które nie są zupełnie przygotowane na zapewnienie profesjonalnej, bezpiecznej opieki, seniorzy i ich bliscy sami je z rynku wyeliminują. W naszym społeczeństwie rośnie bowiem świadomość potrzeb i oczekiwania, co do standardów życia, również w placówkach opiekuńczych. 

Orpea zmienia oblicze opieki długoterminowej w Polsce 

Orpea Polska jako część międzynarodowej Grupy obecnej w 25 krajach, realizuje od kilku lat strategię inwestycyjną, opartą na otwieraniu domów opieki premium w największych polskich miastach. Po pierwsze dlatego, że w aglomeracjach miejskich jest więcej osób starszych (jeśli chodzi 80-latków, prognozy na 2025 mówią o 5,7 procent w miastach w porównaniu do 3,7 procent na wsi) i mieszkających w pojedynkę.  

Po drugie zależy nam, by osoby starsze, którymi się opiekujemy, mogły nadal czuć się częścią społeczności lokalnej, uczestniczyć w życiu kulturalnym miasta, mieszkać w miejscu dobrze skomunikowanym, gdzie bliskim będzie łatwo do nich przyjechać. 

Nasze rezydencje charakteryzuje wysoki standard wykończenia oraz wyposażenie gwarantujące bezpieczeństwo i komfort pobytu, co mieszkańcy i rodziny często porównują do warunków w bardzo dobrym hotelu. Mamy własne kuchnie i restauracje, przestronne przestrzenie wspólne, salony pobytu dziennego, świetnie wyposażone sale rehabilitacji i terapii zajęciowej.  

Jednak nie wygląd jest najważniejszy. Wyróżnia nas przede wszystkim filozofia opieki oraz standardy Grupy, które są odpowiedzią na coraz wyższe oczekiwania seniorów i rodzin. Przede wszystkim w naszych domach się „nie leży”. Harmonogram każdego dnia przewiduje szeroki wachlarz aktywności – od porannych zajęć jogi w podwarszawskiej Rezydencji Antonina, przez przegląd prasy przy wspólnej kawie w chorzowskiej Honoracie, turniej gier stolikowych w Rezydencji Na Dyrekcyjnej we Wrocławiu, czy powszechną terapię zajęciową, podczas której powstają istne arcydzieła.  

Nasze Domy pachną własnoręcznie upieczonym ciastem, zrobionymi przez mieszkańców konfiturami truskawkowymi, rozbrzmiewa w nich muzyka towarzysząca tańcom czy przyjęciom urodzinowym podopiecznych. Nasi mieszkańcy uczestniczą też, oczywiście w miarę możliwości i z uwzględnieniem sytuacji epidemiologicznej, w wycieczkach do muzeów, bibliotek czy – jak ostatnio – ogrodu zoologicznego, przez co uczestniczą w życiu lokalnej społeczności.  

Dbamy również o to, by każdy już od początku pobytu został otoczony opieką  psychologiczną, którą – w razie potrzeby – oferujemy również rodzinie.  

Oferując taki model opieki odpowiadamy na rosnące oczekiwania co do wysokiej jakości usług opiekuńczych w komfortowych warunkach, których dotychczas w Polsce praktycznie nie było. W dużych miastach, gdzie inwestujemy, wypełniamy właśnie tę lukę. Na spotkania z dyrektorami naszych rezydencji, do czego bardzo gorąco zachęcamy przed podjęciem decyzji o wyborze drugiego domu dla rodziców czy dziadków, rodziny przyjeżdżają często z gotową listą pytań, wśród których praktycznie zawsze padają zapytania o 1-osobowy pokój, własną kuchnię, plan dnia, życie społeczne czy możliwość realizowania pasji i marzeń. Dlatego nasza nowo powstająca w Warszawie Rezydencja Dzielna będzie oferować wyłącznie pokoje jednoosobowe, restaurację, eleganckie i wygodne przestrzenie wspólne, a na dachu taras widokowy z salą konferencyjną.  

Decyduję i wybieram 

Analizując rynek usług opiekuńczych dla seniorów w Polsce trzeba wspomnieć o mieszkaniach typu assisted living. Przykład Wrocławia, gdzie oferujemy tę możliwość, pokazuje, że taka forma spędzania jesieni życia dla osób w starszym wieku i w dobrej kondycji zdrowotnej, które są i chcą pozostać aktywne, już staje się niezwykle pożądana.  

Systematycznie zwiększamy liczbę mieszkań ze wsparciem medycznym, widząc jak dobrze seniorom mieszka się wśród rówieśników, ze świadomością, że w chwili nagłego pogorszenia stanu zdrowia mogą w każdej chwili liczyć na pomoc opiekunów czy pielęgniarek. W przeprowadzonej wśród nich ankiecie większość podkreśliła, że od momentu zamieszkania w Rezydencji Na Dyrekcyjnej czują się częścią społeczności, nie doskwiera im już samotność, nie muszą się martwić sprzątaniem, zakupami, wizytą u lekarza czy brakiem możliwości załatwiania codziennych spraw choćby z powodu braku windy we wcześniejszym miejscu zamieszkania.  

Jakub Swadźba, prezes spółki Diagnostyka S.A.

Pandemia wpłynęła w istotny sposób na rynek diagnostyki laboratoryjnej. Spowodowała spadek liczby wykonywanych badań, ale jednocześnie stworzyła nowy obszar działania, związany z diagnostyką w kierunku wirusa Sars-CoV-2. Duże laboratoria dobrze sobie poradziły w tej nowej sytuacji.

Jesteśmy największą firmą działającą na rynku diagnostyki laboratoryjnej, oprócz nas działa kilka ogólnopolskich firm, a poza tym firmy regionalne, obejmujące swoim zasięgiem na przykład jedno czy kilka województw oraz mniejsze laboratoria, które są często przejmowane przez dużych graczy.

Sytuacjach małych laboratoriów w okresie pandemii pogorszyła się. Nie posiadają one własnych pracowni badań genetycznych, nie wykonywały badań dotyczących wirusa Sars-CoV-2. Wiele z nich było zamkniętych w początkowych miesiącach po ogłoszeniu stanu epidemii.

Przejęcia takich mniejszych placówek będą się cały czas dokonywały. Mimo że mamy w zasadzie wystarczającą liczbę laboratoriów (ponad 200 razem z laboratoriami spółek-córek), to także dokonujemy takich przejęć. Jedno z ostatnich dotyczyło Laboratorium Analiz Medycznych LAM z Elbląga. Jest to średniej wielkości laboratorium, lokalny lider, który na razie jeszcze działa pod własną marką.

Pandemia Covid-19 wpłynęła znacząco na rynek diagnostyki laboratoryjnej.

Rynek tzw. niecovidowy, czyli dotyczący wszystkich badań diagnostycznych poza tymi w kierunku wirusa Sars-CoV-2, w roku 2020 zmniejszył się, co było spowodowane między innymi zamknięciem wielu placówek medycznych w pierwszej połowie roku.

Czytaj także: Inwestujemy w nowe technologie >>>

Nawet po ich otwarciu pacjenci robili mniej badań, bali się chodzić do lekarzy i do punktów pobrań. Latem 2020 sytuacja się powoli poprawiała, ale gdy pod koniec roku pojawiła się druga fala pandemii, znów się pogorszyła. W rezultacie w roku 2020 wykonanych zostało 90 procent badań w zakresie diagnostyki laboratoryjnej w porównaniu do roku 2019.

Na początku roku 2021 pojawiła się trzecia fala i liczba badań znów się zmniejszyła, jednak już w maju zauważyliśmy powrót pacjentów do wykonywania badań i do leczenia się. Obecnie liczba badań w porównaniu do ubiegłego roku jest już na poziomie powyżej 100 procent.

Na wzrost tej liczby wpływa też popularyzacja badań profilaktycznych, między innymi programu Profilaktyka 40 Plus, który rząd umieścił jako element Nowego Ładu. Jesteśmy największym podmiotem realizującym te badania. Dostępne są one w około 500 punktach pobrań Diagnostyki. Wykonaliśmy ich już kilkadziesiąt tysięcy.

Rynek badań covidowych, czyli diagnostyka wykonywana w kierunku wirusa Sars-CoV-2, rozwijał się po ogłoszeniu pandemii. Potrzebne były laboratoria wykonujące badania genetyczne PCR, na listę Ministerstwa Zdrowia, zawierającej uprawnione placówki, trafiało ich coraz więcej, obecnie jest to 320 laboratoriów.

Laboratoria wykonujące badania w kierunku diagnostyki Sars-CoV-2 otwierały nie tylko sieci diagnostyczne, ale także firmy, które wcześniej nie zajmowały się takimi badaniami, jak chociażby spółki: Vito-Med z Grupy Voxel (diagnostyka obrazowa) Gyncentrum z Katowic, specjalizująca się w in vitro czy Warsaw Genomics, która wcześniej wykonywała tylko badania genetyczne.

Obecnie rynek tych badań jest dużo mniejszy niż w roku 2020 czy w I połowie roku 2021. Wykonuje się obecnie mało badań PCR, mimo że jest to najlepsze jakościowo badanie, natomiast więcej wykonywanych jest badań antygenowych.

Obserwując jednak sytuację w krajach ościennych, gdzie zwiększa się liczba badań i zakażonych pacjentów, można się spodziewać, że i u nas sytuacja może się zmienić. Pandemia może powrócić i ilość wykonywanych badań może zwiększyć się ponownie.

Zauważamy, że obecnie lekarze mają zwyczaj niezlecania badań w kierunku koronawirusa u osób zaszczepionych, tymczasem w innych krajach zaszczepienie nie jest przeciwwskazaniem do wykonania takiego badania.

Z tego powodu możemy nie znać w Polsce prawdziwej skali zakażeń i wiele z infekcji, które w tej chwili są niedodiagnozowane, gdyż dotyczą osób niezaszczepionych, mogą to być infekcje Covid-19, które dzięki szczepieniom nie powodują ciężkiego przebiegu u zakażonych.

Jednak ze względów epidemiologicznych powinniśmy wiedzieć, ile jest osób zakażonych i wykonywać testy także u osób zaszczepionych.

Karolina Chojka-Bartoszko, dyrektor ds. strategii i rozwoju
Fundacja Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa

Inwestycja, którą właśnie rozpoczynamy w hospicjum, jest ważna, ponieważ dotyczy pracowników, a od pracowników zależy przede wszystkim dobre samopoczucie naszych podopiecznych. Zawód, który wykonują pracownicy naszej placówki, jest obciążający psychicznie, dlatego szczególnie ważne jest zapewnienie im możliwości wytchnienia i odpoczynku, na przykład podczas przerwy w pracy.

Nasze hospicjum posiada 36 miejsc i otacza opieką pacjentów z całej Polski. Rocznie korzysta z niego około 1000 osób. Posiadamy 2-, 3- i 4-osobowe pokoje, zapewniamy opiekę pielęgniarską, lekarską oraz opiekunów medycznych przez 24 godziny na dobę, a także obecność wolontariuszy.

Obiektu, w którym funkcjonuje hospicjum, nie możemy rozbudować, z wielu przyczyn. W związku z tym konieczna jest modernizacja istniejących pomieszczeń, tak, aby w bezpiecznych i komfortowych warunkach mogły być realizowane cele jego działalności.

W tym celu musimy przebudować pomieszczenia administracyjne hospicjum stacjonarnego, tak aby zapewnić pracownikom poszczególnych grup zawodowych przestrzeń i warunki do realizacji codziennych obowiązków oraz przestrzeń umożliwiającą odpoczynek po trudnej emocjonalnie pracy z pacjentami. Zatrudniamy 35 osób, w tym 5 lekarzy, 24 pielęgniarki i 6 opiekunów medycznych.

Zapewniamy także opiekę hospicjum domowego, z którego co roku korzysta 2000 chorych i ich rodzin, z południowych dzielnic Warszawy. Pod naszą opieką przebywają osoby dorosłe, które zakończyły leczenie onkologiczne.

W biurze hospicjum domowego brakuje wyodrębnionego pomieszczenia przeznaczonego na rozmowy z rodzinami pacjentów. Takie pomieszczenie musi zapewniać intymność, są to często długie i trudne rozmowy, gdyż decyzje dotyczące powierzenia bliskiej osoby pod opiekę hospicjum nie są łatwe. Obecnie te rozmowy odbywają się w pomieszczeniach, gdzie inni pracownicy zajmują się między innymi pracami administracyjnymi.

Chcemy to zmienić, dlatego inwestycja, którą rozpoczynamy, dotyczy także modernizacji pomieszczeń administracyjnych i wyodrębnienia takiego pomieszczenia.

Świadczenia, których udzielamy, są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, ale są one są niedoszacowane. Miesięcznie jest to ponad 100 tysięcy złotych.

Czytaj także: Pracodawcy RP apelują o zwiększenie wyceny świadczeń>>>

Środki te uzyskujemy od darczyńców, z “jednego procenta” podatkowego oraz z innych źródeł, takich jak zbiórki internetowe, podczas organizacji charytatywnego Pikniku Rodzinnego „Odczarowanie hospicjum”, którego 10-ta edycja odbyła się w sobotę 25 września 2021.

Darczyńcy zwykle chętniej wspierają inwestycje dotyczące bezpośrednio pacjentów. Jednak dla działalności placówki ważna jest także poprawa warunków pracy zatrudnionych tutaj osób.

Całkowity, szacowany koszt remontu, który planujemy, wyniesie 31 tys. zł., 28 tys. zł. będą kosztować prace w hospicjum stacjonarnym, natomiast 3 tys. zł. – w biurze hospicjum domowego.

W celu pokrycie kosztów tej inwestycji prowadzimy zbiórkę internetową na portalu zrzutka.pl.

Finansom hospicjum nie sprzyjała pandemia. Przez wiele miesięcy zajęta była tylko część łóżek (od 15 do 20 na 36 wszystkich, którymi dysponujemy). Ponieważ jednak koszty utrzymania placówki są niezależne od ilości podopiecznych, a Narodowy Fundusz Zdrowia płaci za tzw. osobodzień, to ponieśliśmy większe straty.

Wsparcie, jakie otrzymaliśmy z urzędu marszałkowskiego województwa mazowieckiego, było przeznaczone jedynie na środki ochrony osobistej.

Niskie obłożenie hospicjum podczas pandemii wynikało z faktu, że wiele osób obawiało się powierzać bliską osobę opiece takiej placówki jak nasza.

Od czerwca 2021 liczba chętnych się zwiększyła i obecnie obłożenie wynosi 95-98 procent.

Aktualna inflacja spowodowała znaczący, prawie 20-procentowy wzrost kosztu wywozu na przykład odpadów komunalnych czy też wzrost kosztu cateringu.

Rosnące koszty działalności nie przekładają się na wzrost finansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Czytaj także: Fundacja Hospicjum Onkologiczne opublikowała raport społeczny>>>

Artur Białkowski, Dyrektor Zarządzający ds. Usług Biznesowych, Członek Zarządu Medicover sp. z o.o

Staramy się patrzeć holistycznie na zdrowie, dlatego proponujemy naszym klientom szeroką ofertę, obejmującą oprócz usług medycznych także usługi sportowe czy dietetyczne. Rozwijamy stomatologię oraz sieć placówek optycznych.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) system opieki zdrowotnej decyduje w zaledwie 10-ciu procentach o naszym zdrowiu i samopoczuciu. Zdrowie zależy przede wszystkim od tego, jaki styl życia prowadzimy – jak się odżywiamy, czy się ruszamy i czy utrzymujemy prawidłową wagę.

Zauważyliśmy, że coraz bardziej niepokojąca staje się w naszym kraju tendencja dotycząca przyrostu wagi zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. To nas zmotywowało do inwestycji w obszarze sportu i rekreacji.

Zaczęliśmy od przejęcia w roku 2018 OK System, który obecnie działa jako Medicover Sport i posiada pakiety sportowe dla pracodawców, którzy oferują je swoim pracownikom. Mechanizm tego benefitu jest podobny do benefitu zdrowotnego, z którego Medicover jest znany w Polsce od 26 lat.

Gdy zainwestowaliśmy w segment sportowy, okazało się, że aby zaoferować kompleksową usługę, trzeba też postawić na rozwój oferty indywidualnej, poprzez otwieranie i przejmowanie klubów sportowych.

Wówczas zaczęliśmy współpracę z siecią Calypso (na zasadzie franczyzy), która będzie liczyć wkrótce 12 klubów. Pod koniec roku 2020 przejęliśmy sieć klubów sportowych Fitness World, która od 1 września 2021 działa pod marką Well Fitness.

W roku 2021 przejęliśmy również kluby sportowe sieci Holmes Place, są to w tej chwili dwa kluby premium zlokalizowane w Warszawie i jeden we Wrocławiu. Natomiast w ostatnich dniach przejęliśmy dwie kolejne sieci – Fiterena i Quanfit. W rezultacie portfel naszych obiektów sportowych to już ponad 70 placówek.

Czytaj na ten temat: Medicover przejął sieci obiektów sportowych – Fitarena i Quanfit>>>

Cały czas obserwujemy ten rynek i jeśli tylko nadarzy się okazja, będziemy rozważać kolejne przejęcia. Z oferty kubów sportowych mogą korzystać zarówno posiadacze pakietów Medicover Sport, jak i klienci indywidualni – ich oferta jest skierowana w zasadzie do każdego. Mamy różne promocje oraz oferty, które zachęcają określone grupy społeczne, na przykład seniorów do korzystania z usług tych klubów i brania udziału w aktywnościach.

Dzięki posiadaniu tak szerokiej oferty usług możemy zaproponować pracodawcom, dla których przygotowujemy raporty o stanie zdrowia ich pracowników, także konkretne rozwiązania tych problemów. Na przykład, jeśli z raportu wynika, że spory odsetek pracowników danej firmy ma problem z nadwagą czy z otyłością, to oferujemy oprócz usług medycznych także benefity sportowe, które mogą pomóc rozwiązać ten problem. Co więcej, zwracamy uwagę pracodawców na ważną kwestię zdrowia psychicznego pracowników, które wspiera w dużym stopniu aktywność fizyczna.

W ramach oferty klubów sportowych organizujemy zajęcia w taki sposób, aby osoby, które nie miały wcześniej doświadczeń treningowych, czuły się dobrze i mogły także podjąć zaproponowane im aktywności. W ofercie klubów jest także wiele zajęć grupowych, na przykład zajęcia z jogi.

Zauważyliśmy, że klienci indywidualni po okresie lockdownu bardzo chętnie wracają do zajęć w klubach sportowych i często uczestniczą w nich bardziej intensywnie niż przed pandemią, co może wynikać z wielu czynników. Jednym z nich jest z pewnością większe docenianie zdrowia i odporności, na które wpływa aktywność fizyczna.

Widzimy też, że pracodawcy ciągle z rezerwą podchodzą do ponownego zakupu benefitów sportowych. Okres pandemii spowodował spadek korzystania z nich o 60 procent, strata ta została częściowo odrobiona, ale ciągle nie osiągnęliśmy stanu sprzed pandemii.

Być może jest to skutkiem obaw o warunki sanitarne panujące w klubach. Są one jednak nieuzasadnione, gdyż kluby sportowe, do których zapraszamy, spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa.

Gdy kluby były zamknięte w okresie pandemii, wiele osób korzystało z platformy online do ćwiczeń, którą stworzyliśmy. Wciąż staramy się badać potencjał narzędzi online, by w pełni odpowiadać aktualnym potrzebom entuzjastów zdrowego trybu życia.

Czytaj także: Prywatne wydatki to jedna trzecia wszystkich wydatków na ochronę zdrowia>>>

Od lat rozwijamy także platformę Medicover Dieta, na której można opracować indywidualny plan dietetyczny i nawet dostosowaną do niego listę zakupów. Będziemy kontynuować rozwój tej oferty, gdyż zróżnicowana dieta jest ważnym elementem zdrowego trybu życia.

Równolegle rozwijamy także naszą ofertę w zakresie usług optycznych. Medicover Optyk to profesjonalnie wyposażone gabinety optometryczne, najnowocześniejszy sprzęt do badania wzroku oraz szeroka oferta okularów korekcyjnych, przeciwsłonecznych i soczewek kontaktowych światowych marek.

Planujemy dalsze inwestycje w tym obszarze, bo w polskim społeczeństwie, podobnie jak na całym świecie, coraz więcej osób musi korzystać ze szkieł korygujących, a pandemia koronawirusa, szczególnie wśród dzieci i młodzieży nasiliła zjawisko, które określamy pandemiczną krótkowzrocznością.

Konsekwentnie rozwijamy także biznes stomatologiczny. Do końca 2021 roku będziemy mieli 300 foteli dentystycznych.

W czasie pandemii rozpoczęliśmy wykonywanie testów w kierunku Sars-CoV-2, włączyliśmy się w Narodowy Program Szczepień, wykonywaliśmy także szczepienia w firmach. Dużym popytem cieszyły się nasze usługi z zakresu okołocovidowej opieki nad pacjentem, takie jak między innymi screeningi stanu zdrowia i fizjoterapia oddechowa.

Wyzwaniem są dla nas dzisiaj wysokie koszty działalności. Wynikają one ze wzrostu tzw. inflacji medycznej, która według GUS, w ostatnim kwartale wzrosła o 21,5 procent. Na wzrost kosztów wpływają także większe potrzeby dotyczące diagnostyki i leczenia osób, które przeszły Covid-19, oraz braki kadrowe. Przewidujemy jednak, że inwestycje w obszarze innowacji (między innymi dalszy rozwój telemedycyny) pozwolą zoptymalizować koszty leczenia, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego standardu oferowanych świadczeń.

Adam Rozwadowski, wiceprezes zarządu Pracodawców Medycyny Prywatnej, założyciel Centrum Medycznego Enel-Med

Wartość rynku prywatnych usług medycznych w roku 2021 szacowana jest na 56 mld zł, podczas gdy budżet NFZ na rok 2021 ma wartość 105 mld zł. Wynika z tego, że wydatki prywatne stanowią już jedną trzecią wszystkich wydatków na ochronę zdrowia. W roku 2024 mają one osiągnąć 79 mld zł.

Wydatki prywatne rosną więc jednocześnie z wydatkami Narodowego Funduszu Zdrowia.

56 mld zł, na jakie szacowne są przez agencję PMR prywatne wydatki na zdrowie w roku 2021, obejmuje zarówno finansowanie komercyjnych świadczeń zdrowotnych w formie abonamentów, prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych oraz świadczeń typu fee for service, jak i dopłaty do leków.

Dane te potwierdzają także informacje Polskiej Izby Ubezpieczeń, według której także prywatne wydatki na zdrowie stanowią jedną trzecią wszystkich wydatków na ten cel. Wynika z tego, że sektor prywatny nie jest wyłącznie uzupełnienie systemu ochrony zdrowia, ale stanowi jego znacząca część, w dodatku taką, z którą ani NFZ ani Ministerstwo Zdrowia nie mają żadnych problemów, ponieważ nią nie zarządzają.

Można sobie wyobrazić, co by się stało, gdy zabrakło tych świadczeń, mogłoby to spowodować ogromną zapaść systemu ochrony zdrowia.

Zapowiedź wzrostu prywatnych wydatków do 79 mld zł w roku 2024 jest bardzo prawdopodobna, gdyż rosną one dynamicznie. Wynika to z faktu, że Polacy stają się coraz bardziej zamożni i klasa średnia rośnie w siłę.

Czytaj także: Rynek prywatnej opieki zdrowotnej notuje rekordowe wzrosty>>>

Według badań 48 procent pacjentów korzysta z obu systemów ochrony zdrowia – z publicznego i prywatnego, a 9 procent – tylko z prywatnego. Wybierając placówki prywatne, pacjenci przede wszystkim zwracają uwagę na szybkość dostępu do świadczeń medycznych, wysokie kwalifikacje personelu oraz jakość obsługi pacjentów, łącznie z obsługą administracyjną, które jest również ważna.

W świadczeniach prywatnych przeważają usługi w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, mniejszy jest natomiast udział leczenia szpitalnego, chociaż on także w ostatnim czasie wzrósł zdecydowanie.

Wynika to z faktu, że część szpitali prywatnych straciła kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia na skutek utworzenia sieci szpitali w roku 2017. Później te szpitale znalazły swoją niszę, rozwinęły specjalności, na które jest popyt, i zaczęły dobrze wykorzystywać swój potencjał, oferując świadczenia komercyjne.

Czytaj także: Jakość, reforma sieci szpitali i pacjent w centrum uwagi>>>

Ponieważ Enel-Med nie został włączony do sieci szpitali, straciliśmy prawie cały kontrakt z NFZ, który mieliśmy (oprócz kontraktu na diagnostykę obrazową). W momencie, gdy został ogłoszony dodatkowy konkurs na świadczenia okulistyczne, wzięliśmy w nim udział, ale niestety nie wygraliśmy, choć uważaliśmy, że powinniśmy się znaleźć w grupie zakwalifikowanych podmiotów. Sprawę skierowaliśmy do sądu, w rezultacie czego wygraliśmy i uzyskaliśmy kontrakt.

W efekcie zniesienia limitów na świadczenia okulistyczne, co miało miejsce w roku 2019, okulistyka rozwija się bardzo dobrze. Była to dobra decyzja, gdy weźmie się pod uwagę, ilu pacjentów wyjeżdżało na operacje okulistyczne do Czech czy na Słowację.

Jednak kontrakt z NFZ stanowi jedynie około 2 procent wszystkich przychodów Enel-Med. Mamy bardzo rozwinięty system abonamentowy, duży udział w naszych przychodach mają przychody z usług fee for service, z medycyny sportowej oferowanej przez placówki Enel-Sport oraz ze świadczeń w zakresie stomatologii.

Enel-Med dynamicznie się rozwija, dlatego tym roku przeprowadziliśmy dodatkową emisję akcji i środki uzyskane z tego źródła przeznaczymy między innymi na otwieranie nowych przychodni wielospecjalistycznych oraz rozwijanie stomatologii.

Zdarzało się, że wiele placówek prywatnych zadłużało się w czasie, gdy traciły kontrakty w momencie powstania sieć szpitali, jednak w ich przypadku istnieje możliwość poradzenia sobie z tym problemem za pomocą dobrego wykorzystanie możliwości kapitałowych.

Istnieją takie rozwiązania jak leasing zwrotny budynku, w ramach którego obiekt po kilku czy kilkunastu latach wraca do właściciela. Można także sprzedać budynek szpitala firmie, która potem wynajmuje go byłemu właścicielowi.

W trudnym okresie firmy prywatne często korzystały z leasingu zwrotnego. Jest to ogólnie przyjęte rozwiązanie. Na przykład 98 procent infrastruktury Enel-Med to obiekty wynajęte, łącznie ze szpitalem Centrum działającym w Warszawie.

Korzystając z doświadczeń placówek prywatnych, takie rozwiązania mogłyby także zastosować placówki publiczne, oczywiście, pod warunkiem przekształcenia się w spółki kapitałowe. Zwykle wnoszą one jako aport do spółki budynki szpitali, które można oddać w leasing zwrotny lub sprzedać.

Korzystanie z takich rozwiązań przez placówki publiczne mogłoby pomóc w ograniczeniu ich zadłużania. 20 lat temu dług szpitali publicznych wynosił 7 mld zł, w roku 2015 – 10,9 mld zł, a obecnie jego wartość to 15,6 mld zł. Wartość tego długu wzrasta więc dynamicznie, mimo coraz wyższych środków przekazywanych z budżetu państwa na szpitale.

Czytaj także: Powinniśmy płacić za zdrowie, a nie za chorobę>>>

Istotnym źródłem finansowania ochrony zdrowia mogłyby także być dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne, które obecnie stanowią niewielki udział w tym finansowaniu. Jednak szersze ich wprowadzenie wymaga zmian systemowych, o których ostatnio mniej się mówi, nie były nawet tematem panelu dotyczącego finansowania podczas Forum Ochrony Zdrowia, które było częścią XXX Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Temat dodatkowych ubezpieczeń jest dosyć trudny, ponieważ w Konstytucji RP istnieje zapis, gwarantujący równy dostęp wszystkich obywateli do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Jeżeli pacjent ubezpieczony prywatnie i jednocześnie płacący składkę na NFZ “przeskakiwałby kolejkę”, to łamałby zasadę równego dostępu do tych świadczeń.

Aby system taki działał skutecznie, musiałby zostać zmieniony katalog świadczeń gwarantowanych i musiałyby jasno zostać określone zasady funkcjonowania takiego systemu. Na razie nie ma zapowiedzi wprowadzania takich zmian.

Jednak nawet bez takich rozwiązań rynek prywatnych usług medycznych ciągle się rozwija. Wiele firm, także tych z kapitałem zagranicznym, dynamicznie inwestuje na tym rynku, przejmując istniejąca infrastrukturę. Otwieranych jest także wiele nowych placówek, co wynika z zapotrzebowania rynku i z faktu, że Polacy mają coraz większe możliwości finansowe.

Patrząc na wzrastający udział sektora prywatnego w systemie ochrony zdrowia, można się spodziewać, że po kolejnych 30-tu latach przemian poziomy udziału obu sektorów się wyrównają.

Adam Rozwadowski mówił na temat finansowania ochrony zdrowia podczas jednego z paneli dyskusyjnych, będącego częścią Forum Ochrony Zdrowia, odbywającego się w ramach XXX Forum Ekonomicznego w Karpaczu, od 7 do 9 września 2021.

Czytaj więcej na ten temat: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym>>>

Dr n. med. Krzysztof Bury
Dyrektor medyczny, członek zarządu Grupy Scanmed 

Jakość w ochronie zdrowia, reforma sieci szpitali i pacjent w centrum uwagi to niewątpliwie trzy kluczowe aspekty, które poruszane były podczas sesji Forum Ochrony Zdrowia w ramach XXX Forum Ekonomicznego, które odbywało się od 7 do 9 września 2021 w Karpaczu. 

Jakość w ochronie zdrowia jest kwestią najistotniejszą. Czymś, czego oczekują pacjenci, ale też bezwzględnym czynnikiem, który należy w określony sposób monitorować i doceniać podmioty medyczne świadczące swoje usługi na najwyższym poziomie.  

Powinniśmy płacić za jakość udzielanych świadczeń i ich efekt długofalowy, a nie tylko za wykonanie danej procedury. Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta choć wymaga jeszcze dopracowania, to bardzo dobry kierunek reformy w ochronie zdrowia. Nie wystarczy bowiem wykonać procedurę, ale trzeba wykonać ją zgodnie z najlepszą wiedzą medyczną, najnowszymi standardami i przez wykwalifikowany personel medyczny.  

Zgodnie z wypowiedziami ministra zdrowia Adama Niedzielskiego podczas forum, jakość w ochronie zdrowia będzie opierała się na trzech filarach: klinicznym, konsumenckim i zarządczym. Chciałbym zwrócić szczególną uwagę na aspekt konsumencki. Oznacza to, że nie tylko najlepiej wykonana usługa medyczna (filar kliniczny), ale właśnie ocena satysfakcji pacjenta z pobytu w szpitalu, wykonania procedury i opieki przez personel medyczny będą jednym z trzech podstawowych czynników oceny podmiotu medycznego.  

Jest to prawdziwa rewolucja i szansa, by w polskim systemie ochrony zdrowia funkcjonowały najlepsze podmioty medyczne. Jako Grupa Scanmed już od dawna poświęcamy jakości wiele uwagi. Dzięki publikacji wyników oceny jakościowej danego podmiotu medycznego (zgodnie z projektem ustawy o ochronie zdrowia), pacjent będzie miał możliwość wyboru najlepszego miejsca leczenia.  

Tu warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Czy w przypadku bardzo dobrych ośrodków kolejka oczekujących nie wydłuży się z powodu ogromnego zainteresowania pacjentów? Niemniej jednak ten aspekt z pewnością można rozwiązać, poszerzając bazę łóżkową i pozyskując nowy personel. 

Temat kadry medycznej i jej braku także przewijał się podczas całego Forum Ochrony Zdrowia. Być może jednym z sposobów na rozwiązanie tego problemu okaże się zapowiadana reforma sieci szpitali. Wówczas część oddziałów przestanie pełnić dwudziestoczterogodzinne dyżury, a zacznie świadczyć usługi w trybie jednego dnia lub też nastąpi konsolidacja oddziałów lub szpitali.  

W ten sposób u części podmiotów zmniejszy się zapotrzebowanie na personel medyczny. Być może ustawa o jakości w ochronie zdrowia spowoduje, iż pewne podmioty z najniższą jakością usług wypadną z systemu, a kadra medyczna przejdzie do tych podmiotów, które będą wyróżniać się jakością.  

Czytaj także: Aktywnie uczestniczyliśmy w XXX Forum Ekonomicznym>>>

Z pewnością projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta wymaga jeszcze wiele pracy i stworzenia właściwego systemu monitorowania jej poszczególnych elementów dostosowanych do zakresu świadczonych usług (na przykład pacjent planowy czy przyjmowany w trybie ostrodyżurowym) albo do stopnia referencyjności danego podmiotu (na przykład szpital powiatowy czy szpital uniwersytecki). 

Jak pokazuje projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej, nieważna jest struktura właścicielska, a jakość udzielanych świadczeń medycznych. Pacjenta nie interesuje bowiem, kto jest właścicielem szpitala (sektor publiczny bądź prywatny), a szansa na wyleczenie lub w przypadku braku możliwości wyleczenia – jak najlepszy dalszy komfort życia z chorobą przewlekłą.  

Pandemia Covid-19 jasno pokazała, że struktura właścicielska nie miała znaczenia. Sektor prywatny włączył się bardzo aktywnie w walkę z pandemią, oddając łóżka, oddziały czy całe szpitale dla chorych na Covid-19. Przykładem może być Grupa Scanmed, która od samego początku zaangażowała się w walkę z epidemią na wielu poziomach i oddała ponad 200 łóżek dla chorych z Covid-19. W swojej strukturze nadal posiadamy oddział covidowy i współpracując z lokalnymi władzami, przygotowujemy się do kolejnej fali zachorowań. Ta współpraca sektora publicznego i prywatnego pokazała, jak wiele jesteśmy w stanie zrobić wspólnie i jak wiele jeszcze przed nami. 

Pacjent w centrum uwagi to jeszcze jedna kwestia, która przewijała się podczas Forum Ochrony Zdrowia w Karpaczu. Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej jest skoncentrowany na pacjencie i jego ocenie satysfakcji, ale też stworzony fundusz kompensacyjny ułatwi choremu drogę odszkodowawczą w przypadku błędu medycznego.  

Inny aspekt to opieka koordynowana, a więc opieka skupiona na pacjencie. Jak pokazują nasze doświadczenia z opieki koordynowanej, na przykład u chorych po zawale serca, pacjent odnosi ogromne korzyści z takiej opieki i ma szansę na poprawę wyników leczenia.  

Tak naprawdę opieka koordynowana powinna obejmować większość najczęściej spotykanych problemów zdrowotnych w Polsce. Zwróciłbym uwagę na jeden ważny element tej opieki – prowadzenie chorego przez stały zespół. To element, bez którego nie można mówić o opiece koordynowanej. Z punktu widzenia chorego zmieniający się zespół przy każdej wizycie nie ma nic wspólnego z opieką koordynowaną i poczuciem, że jest właściwe prowadzony.

Czytaj także: Powinniśmy płacić za zdrowie, a nie za chorobę>>>