Co drugi Polak nie jest zadowolony ze swojego uśmiechu, a częstym powodem unikania wizyt u dentysty jest strach, do którego przyznaje się co piąty badany, wynika z badania enel-med „Otwieramy usta Polaków”. Choć przez dekady stomatologia kojarzyła się z bólem i przymusowym leczeniem w szkolnych gabinetach, dziś jest to zupełnie inny świat. Rozwój technologii, materiałów i metod sprawił, że większość zabiegów można wykonać całkowicie bezboleśnie lub w narkozie. Eksperci enel-med wskazali najpopularniejsze w ostatnich miesiącach zabiegi, które poprawiają zarówno zdrowie jamy ustnej, jak i estetykę uśmiechu. Szybki bonding i plastyka dziąseł, niewidoczne nakładki ortodontyczne, ratunek zęba bez „kanałówki” to wybrane z nich.

– Jeszcze kilkadziesiąt lat temu wypełnienia wykonywano z amalgamatu, złota, a w odleglejszej przeszłości nawet z tak egzotycznych materiałów jak wosk pszczeli, żywice drzewne, smoła, pasty z popiołu, ziół i roślin, proszki z minerałów, cementy wapienne i gipsowe, wkładki z cyny, srebra i ołowiu. Znieczulenie stosowano rzadko, a pacjenci często musieli znosić ból i dyskomfort, traktując wizytę u dentysty jako konieczne zło. Z badania enel-med stomatologia „Otwieramy usta Polaków” wynika, że 44 proc. osób wciąż nie jest zadowolonych ze stanu swojego uzębienia, a w grupie powyżej 55. roku życia odsetek ten wzrasta do 53 proc. Jednymi z najczęstszych przeszkód okazują się strach przed leczeniem (20 proc.) oraz brak zaufanej placówki lub specjalisty (16 proc.). Dziś dentysta dysponuje nowoczesnym sprzętem diagnostycznym, cyfrowymi skanerami i precyzyjnymi materiałami, które pozwalają odtworzyć naturalny wygląd zębów z niezwykłą dokładnością. Dzięki nowym metodom znieczulenia oraz możliwości leczenia w narkozie wizyta w gabinecie może przebiegać całkowicie bezboleśnie i w pełnym komforcie pacjenta – mówi dr n. med. Marta Markunina, Dyrektor medyczny stomatologii w enel-med.

Eksperci enel-med wskazali zabiegi, którymi w ostatnim czasie interesuje się coraz więcej Polaków. Nic dziwnego, bo z jednej strony poprawiają zdrowie jamy ustnej, z drugiej znacznie zwiększają estetykę uśmiechu.

No. 1: bonding

Bonding to szybki, mało inwazyjny zabieg polegający na nałożeniu na powierzchnię zęba żywicy kompozytowej w kolorze dopasowanym do naturalnego szkliwa pacjenta. Dzięki tej metodzie można skorygować kształt zębów, zlikwidować drobne ukruszenia, szczeliny czy przebarwienia. Efekt jest widoczny natychmiast po zabiegu. Co ważne, bonding jest całkowicie bezbolesny i nie wymaga szlifowania zdrowych tkanek zęba. To doskonałe rozwiązanie dla osób, które chcą szybko poprawić estetykę uśmiechu.

No. 2: plastyka dziąseł

Plastyka dziąseł to zabieg z zakresu chirurgii stomatologicznej, implantologii i periodontologii. Polega na modelowaniu kształtu, wielkości i linii dziąseł, aby poprawić ich estetykę i funkcjonalność oraz nadać uśmiechowi harmonijny wygląd. Wykonuje się go m.in. u osób z asymetrią, przerostem lub recesją dziąseł, a także przy nadmiernym eksponowaniu dziąseł podczas uśmiechu. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, a użycie lasera dodatkowo skraca czas gojenia i minimalizuje krwawienie. Decyzja o wykonaniu plastyki dziąseł zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i jest podejmowana po konsultacji z chirurgiem stomatologicznym lub periodontologiem.

No. 3: aparaty nakładkowe

Przezroczyste nakładki ortodontyczne to dyskretna alternatywa dla tradycyjnych aparatów stałych. Projektowane indywidualnie na podstawie cyfrowego skanu zębów, stopniowo przesuwają je do pożądanej pozycji. Pacjent wymienia nakładki co 1-2 tygodnie, a cały proces jest przewidywalny i kontrolowany przez lekarza. Nakładki można zdjąć na czas jedzenia czy szczotkowania zębów, co ułatwia higienę i pozwala uniknąć ograniczeń dietetycznych. Leczenie jest wygodne, praktycznie niewidoczne i dobrze tolerowane przez pacjentów w każdym wieku. Metoda ta jest zalecana przy niewielkich wadach ortodontycznych.

No. 4: Implanty na systemie All-on-X

System All-on-X to nowoczesna metoda odbudowy całego łuku zębowego na zaledwie czterech implantach. Dzięki specjalnemu ustawieniu implantów pod kątem można uniknąć przeszczepu kości, co znacznie skraca czas leczenia. W wielu przypadkach w ciągu jednego dnia pacjent przechodzi od usunięcia zębów po założenie tymczasowej odbudowy, co oznacza, że nie musi funkcjonować bez zębów. Efekt jest nie tylko estetyczny, ale też w pełni funkcjonalny. To rozwiązanie trwałe, stabilne i wygodne, a jednocześnie mniej inwazyjne niż klasyczne metody.

No. 5: korony pełnoceramiczne

Korony pełnoceramiczne wykonywane w technologii CAD-CAM to uzupełnienia protetyczne idealnie odwzorowujące naturalny wygląd zęba. Zamiast tradycyjnych, często niekomfortowych wycisków stosuje się cyfrowy skaner wewnątrzustny, który w kilka sekund przenosi obraz zębów do komputera. Na tej podstawie projektuje się koronę dopasowaną do kształtu, koloru i zgryzu pacjenta. Frezowanie z wysokiej jakości ceramiki zapewnia trwałość, odporność na ścieranie i pełną biokompatybilność. Brak metalowej podbudowy sprawia, że korona wygląda naturalnie i nie powoduje przebarwień przy dziąśle.

No. 6: leczenie w narkozie

Leczenie stomatologiczne w znieczuleniu ogólnym dla dzieci i dorosłych to rozwiązanie dla osób, które nie mogą współpracować z lekarzem w tradycyjnych warunkach, np. z powodu lęku, nadwrażliwości czy ograniczeń zdrowotnych. Zabiegi wykonuje doświadczony zespół z udziałem anestezjologa. W trakcie jednego zabiegu można wykonać kompleksowe leczenie, w tym usuwanie zębów, leczenie próchnicy czy zabiegi profilaktyczne. Warto dodać, że w enel-med jest dostępne leczenie w narkozie dla dzieci i osób dorosłych z orzeczeniem o niepełnosprawności w ramach kontraktu NFZ.

No. 7: leczenie biologiczne zęba

Leczenie biologiczne zęba ma na celu zachowanie żywotności miazgi i uniknięcie leczenia kanałowego. Stosuje się je w przypadkach urazów, głębokiej próchnicy lub przy odsłonięciu miazgi, kiedy możliwe jest jeszcze jej uratowanie. W trakcie zabiegu stosuje się specjalne materiały bioaktywne, które wspierają regenerację miazgi oraz wykazują właściwości przeciwbakteryjne. To rozwiązanie szczególnie korzystne dla młodych pacjentów, u których priorytetem jest ochrona naturalnych zębów.

Za pasem nowy sezon infekcyjny, a zeszłoroczny powinien być dla nas przestrogą. Zgodnie z danymi Głównego Inspektoratu Sanitarnego w sezonie 2024/2025 liczba zachorowań na grypę przekroczyła 2 mln, a w porównaniu ze styczniem 2024 roku liczba hospitalizacji w pierwszym miesiącu 2025 roku wzrosła aż o 630 proc. W obliczu rosnącego ryzyka infekcji eksperci enel-med przypominają o konieczności planowania szczepień ochronnych. Polska to raj szczepionkowy, z którego obywatele wciąż nie korzystają. W nadchodzącym sezonie warto rozważyć szczepienia przeciw grypie, COVID-19, krztuścowi, tężcowi i błonicy, a także przygotować ochronę na sezon kleszczowy.

Grypa ponownie stała się jednym z największych zagrożeń zdrowotnych w Polsce. W sezonie 2024/2025 zachorowało ponad 2 mln osób, z tygodniowymi szczytami sięgającymi nawet 300 tys. nowych przypadków. Hospitalizacji wymagało ponad 25 tys. chorych, a ok. 1 tys. osób zmarło – głównie seniorzy powyżej 60. roku życia, jak wynika z danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

– Niepokojącym zjawiskiem jest jednoczesny spadek zainteresowania szczepieniami ochronnymi, mimo rosnącej liczby zachorowań. W poprzednim sezonie infekcyjnym wykonano o 7 proc. mniej szczepień przeciw grypie w porównaniu z rokiem poprzednim, a całkowita liczba zaszczepionych spadła poniżej 2 mln. W obliczu rosnącego ryzyka infekcji szczególnie ważne jest, aby szczepieniami objąć osoby najbardziej narażone, czyli dzieci i seniorów. Wszystkie obecne na rynku szczepionki zarówno typu „split” 9 z rozszczepionym wirionem czy „subunit” z antygenami wirusa charakteryzują się podobnym wysokim poziomem bezpieczeństwa oraz wysoką skutecznością. Dodatkowo, od 22 września, w oddziałach POZ i wybranych aptekach, będzie można bezpłatnie zaszczepić się przeciw COVID-19 – mówi lek. Piotr Grzyb, nefrolog i specjalista chorób wewnętrznych enel-med.

Nie tylko grypa i COVID-19

Według raportu NIZP PZH-PIB w 2024 roku liczba przypadków krztuśca wzrosła z niespełna tysiąca (922) do blisko 32,5 tys., co oznacza gwałtowny wzrost, jakiego nie notowano od dekad. Ze względu na ten „renesans” krztuśca warto rozważyć połączenie szczepienia przeciw grypie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Dorosłym zaleca się dawkę przypominającą raz na 10 lat, jednak wielu z nich nie pamięta, kiedy było ostatnio szczepionych. Dzieci, dzięki obowiązkowemu kalendarzowi szczepień, mają zapewnioną lepszą ochronę. Nadchodząca jesień to dobry moment, aby także dorośli zaplanowali swoje szczepienia i zadbali o odporność całej rodziny.

Równocześnie liczba przypadków inwazyjnych chorób pneumokokowych (IChP) stale rośnie. W 2024 roku było ich ponad 20 proc. więcej niż w 2023, a w pierwszych trzech miesiącach 2025 roku zarejestrowano 1,3 tys. przypadków, czyli o 7 proc. więcej niż rok wcześniej (dane KOROUN). Pneumokoki mogą prowadzić do poważnych infekcji, takich jak zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych czy sepsa, szczególnie u małych dzieci i seniorów powyżej 65 lat.

– W nadchodzącym sezonie warto rozważyć szczepienia ochronne nie tylko przeciw pneumokokom, ale także przeciw RSV i meningokokom. Wirus RSV może powodować u dzieci i seniorów ciężkie infekcje układu oddechowego, w tym zapalenie oskrzelików i płuc, które często wymagają hospitalizacji. Z kolei meningokoki wywołują inwazyjne choroby meningokokowe, w tym sepsę i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrażać życiu. Szczepienia przeciw tym patogenom zapewniają skuteczną ochronę, zmniejszając ryzyko ciężkiego przebiegu chorób i powikłań – dodaje lek. Piotr Grzyb, nefrolog i specjalista chorób wewnętrznych enel-med.

Zaplanowana profilaktyka

Już teraz można zaplanować szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM), które wymaga podania trzech dawek w ciągu 6-12 miesięcy. Rozpoczynając szczepienie już teraz, można zapewnić sobie maksymalną ochronę, gdy aktywność kleszczy wzrośnie wiosną. Dodatkowo, w okresie świąteczno-noworocznym wielu Polaków wybiera się na egzotyczne wyjazdy. Warto wtedy skonsultować się z lekarzem w sprawie zalecanych szczepień przed podróżą, aby uniknąć ryzyka zachorowania na choroby charakterystyczne dla odwiedzanych regionów i nieprzyjemnych „pamiątek” z wakacji.

Pierwsze dzwonki na lekcje już wybrzmiały, a wraz z nimi wrócił temat szkolnych śniadaniówek. Kanapka z serem wrzucona w pośpiechu do plecaka czy atrakcyjny lunchbox z bohaterem ulubionej bajki, po który dziecko sięgnie z apetytem? Dietetyczka enel-med podkreśla, że to właśnie domowe śniadaniówki dają rodzicom kontrolę nad tym, co trafia do żołądka ucznia. Dobrze skomponowany zestaw to nie tylko sycący posiłek, ale także zdrowe przekąski, butelka wody i nawet pudełko, które zachęca do jedzenia.

– Śniadaniówka to nie tylko kwestia wygody czy oszczędności, ale przede wszystkim zdrowia dziecka. Z dostępnych badań wynika, że średnio co piąte dziecko wykazuje nieprawidłowe wzorce żywieniowe, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do rozwoju zaburzeń odżywiania i poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego tak ważne jest, by rodzice mieli kontrolę nad tym, co trafia na talerz dziecka. Najlepiej zrobić to właśnie poprzez przygotowywanie posiłków w domu. Kolorowa, różnorodna i zbilansowana śniadaniówka sprawia, że młody człowiek chętniej sięga po zdrowe jedzenie, a jednocześnie buduje prawidłowe nawyki żywieniowe na przyszłość – mówi Monika Langier-Frąckiewicz, dietetyczka enel-med.

Fundamenty śniadaniówki

Podstawą dobrze skomponowanej śniadaniówki jest sycący posiłek, który dostarcza dziecku energii na pierwszą część dnia. Może to być klasyczna kanapka, ale najlepiej przygotowana na pełnoziarnistym pieczywie i urozmaicona dodatkami, tj. pastą jajeczną, hummusem, pieczonym mięsem czy twarożkiem z warzywami. Świetnie sprawdzą się także wrapy, tortille, naleśniki na słono czy domowe placuszki, które można podać na zimno i łatwo zjeść podczas krótkiej przerwy. To właśnie taki posiłek powinien stanowić fundament lunchboxa.

Nie samą kanapką dziecko żyje

Obok sycącego posiłku w śniadaniówce powinno znaleźć się też miejsce na drobne przekąski, po które dziecko chętnie sięgnie między zajęciami. To właśnie one pomagają utrzymać stabilny poziom energii i koncentracji przez cały dzień. Najlepiej sprawdzają się proste, naturalne produkty, jak świeże owoce, warzywa pokrojone w słupki, garść orzechów lub pestek. Dobrym pomysłem są też domowe ciasteczka owsiane, mus owocowy czy bakalie. Dzięki takim dodatkom śniadaniówka staje się różnorodna i atrakcyjna, a jednocześnie skutecznie konkuruje z mniej zdrową ofertą sklepiku szkolnego.

Napoje bez cukru

Równie istotne jak zawartość lunchboxa jest to, co dziecko pije w ciągu dnia. Woda powinna być zawsze pierwszym wyborem, bo najlepiej gasi pragnienie, wspiera procesy metaboliczne i nie dostarcza zbędnych kalorii. Tymczasem wielu uczniów nadal sięga po słodzone soki czy napoje gazowane, które nie tylko sprzyjają nadwadze i problemom z koncentracją, ale też poważnie wpływają na zdrowie jamy ustnej.

Wyniki ankiet przeprowadzonych w placówkach enel-med w 2023 roku w ramach akcji „Rozdajemy uśmiechy na zdrowie” pokazują, że aż 90% dzieci przyznało się do regularnego spożywania słodyczy, a 77% do picia napojów słodzonych i gazowanych. To alarmujące dane, które jasno wskazują, że nadmiar cukru w diecie najmłodszych jest realnym problemem zdrowotnym. Dlatego tak ważne jest, aby w szkolnej śniadaniówce nie zabrakło butelki wody. To najprostsza i najskuteczniejsza alternatywa dla słodzonych napojów.

Jemy oczami

Dziecko chętniej sięga po śniadaniówkę, jeśli ta jest atrakcyjna nie tylko pod względem smaku, ale i wyglądu. Warto więc zadbać zarówno o opakowanie, kolorowe pudełko z ulubionym superbohaterem, dobrze zamykane i wygodne w użyciu, jak i o samą zawartość. Posiłki powinny wyglądać atrakcyjnie, czyli być kolorowe, różnorodne i podane w formie, którą łatwo zjeść bez sztućców. Małe kanapki, wrapy w kawałkach, warzywa w słupkach czy placuszki na zimno to rozwiązania, które są nie tylko zdrowe, ale też „poręczne” i atrakcyjne dla dziecka.

Na horyzoncie alarm

Batony, cukierki, chipsy, chrupki czy słodzone napoje – tego w śniadaniówce zdecydowanie nie powinno być. Takie produkty nie tylko dostarczają pustych kalorii, ale też zaburzają koncentrację i sprzyjają nadwadze. Lepiej zainwestować czas w przygotowanie prostego, zdrowego posiłku, a symboliczne „10 zł na sklepik” przeznaczyć na coś, co dziecko naprawdę doceni, np. odkładanie na wymarzoną atrakcję czy drobiazg.

– Nadmiar słodyczy w diecie to wciąż poważny problem. To nie tylko psujące się zęby, ale także większe ryzyko nadwagi, a nawet rozwoju cukrzycy w młodym wieku. Dlatego tak ważne jest, by zachęcać dzieci do zdrowego jedzenia. W mojej opinii wszystkie chwyty dozwolone od kolorowego, urozmaiconego posiłku po pudełko z ulubionym bohaterem. Tylko wtedy zdrowa śniadaniówka może skutecznie konkurować ze słodkościami i budować dobre nawyki na przyszłość – dodaje Monika Langier-Frąckiewicz z enel-med.

***

Źródło:
López-Gil, J. F., García-Hermoso, A., Yuste Lucas, J. L., Adherence to the Mediterranean Diet and Eating Disorders in Children and Adolescents: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients, 2023; 15(4): 1005.

Zaćma to najpowszechniejsza choroba oczu w skali globalnej. Również w Polsce jest uznawana za jedną z głównych przyczyn pogorszenia wzroku, dotykając w znacznym odsetku osoby po 60. r. ż. Postęp choroby polega na stopniowej utracie przejrzystości soczewki oka, w konsekwencji do upośledzenia widzenia, a nawet ślepoty. Jednak w zasięgu wzroku są nowoczesne metody leczenia, polegające na wszczepieniu implantu soczewkowego w miejsce zmętniałej soczewki własnej. W centrum medycznym enel-med specjaliści wszczepiają implanty o wydłużonym ognisku w ramach świadczeń NFZ. Tylko od stycznia do maja tego roku wykonano tu aż o 45 proc. więcej takich zabiegów niż w tym samym okresie rok wcześniej.

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że zaćma dotyka ok. 65,2 miliona ludzi, a w ponad 80 proc. przypadków prowadzi do umiarkowanej lub ciężkiej utraty wzroku. Wraz z procesem starzenia się społeczeństwa i wydłużaniem się średniej długości życia na całym globie, liczba osób dotkniętych zaćmą będzie nadal wzrastać.

– Badanie oczu ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza w kontekście diagnostyki i leczenia każdego pogorszenia widzenia. Zatem warto regularnie monitorować stan oczu i zdecydować się na operację zaćmy, jeśli to ona stanowi istotę problemu. Przede wszystkim to wczesne wykrywanie zaćmy pozwala na jej skuteczne i bezpieczne leczenie. Operacja umożliwia usunięcie zmętniałej soczewki i przywrócenie prawidłowego  widzenia, co może znacznie poprawić jakość życia pacjenta – podkreśla dr n. med. Marcin Jezierski, okulista, mikrochirurg oka i Kierownik okulistyki w szpitalu enel-med.

Miej oko na klinikę i soczewkę

Dokonując wyboru miejsca, gdzie przeprowadzana jest operacja zaćmy, warto zwrócić uwagę na doświadczenie kadry specjalistycznej, jak i jakość stosowanych implantów soczewkowych w danym ośrodku. Istotne są również udogodnienia w przygotowaniu do zabiegu i czas oczekiwania na operację. Wszystkie te elementy mają kluczowy wpływ na ostateczny rezultat i satysfakcję pacjenta.

– Pacjenci korzystający z usług centrum medycznego enel-med w Warszawie mają możliwość skorzystania z nowoczesnych rozwiązań dostępnych na rynku. Tylko w ciągu pierwszych pięciu miesięcy tego roku nasi specjaliści wykonali o 45 proc. więcej zabiegów niż rok wcześniej. Zapotrzebowanie na implanty nowej generacji rośnie wraz ze świadomością pacjentów. enel-med oferuje w ramach refundacji NFZ soczewkę nowej generacji, o tak zwanym wydłużonym ognisku. Ideą zastosowania tych implantów jest polepszenie widzenia nie tylko do dali, ale także w odległościach pośrednich. Dzięki temu mogą one uniezależnić pacjentów od stosowania okularów na przykład podczas przygotowywania posiłków, sprzątania czy pracy
 z komputerem. Mogą pozwalać na odczytanie godziny na zegarku czy telefonie komórkowym bez dodatkowej korekcji – mówi dr n. med. Marcin Jezierski, okulista, mikrochirurg oka i Kierownik okulistyki w szpitalu enel-med.

Przygotowania do zabiegu zorganizowane są tak, by były nieobciążające dla pacjentów i ich bliskich – zwykle obejmują konsultację okulistyczną i anestezjologiczną, podczas których wykonywane są potrzebne badania.

Dziś, dzięki postępowi w medycynie, standardowa operacja zaćmy jest zabiegiem praktycznie zupełnie nieobciążającym. W rękach doświadczonego mikrochirurga trwa zwykle nie dłużej niż 10 minut. Procedura wykonywana jest w pozycji leżącej chorego, w znieczuleniu miejscowym, co oznacza, że pacjent cały czas pozostaje w kontakcie z personelem medycznym. Prawie wszystkie operacje zaćmy wykonywane są w trybie jednodniowym, czyli pobyt w szpitalu trwa zaledwie kilka godzin.

Światowe metody leczenia dostępne na NFZ

enel-med oferuje pacjentom soczewki z wydłużonym ogniskiem w ramach operacji refundowanych przez NFZ, co może stanowić unikalne połączenie wysokiej jakości leczenia z wsparciem publicznego systemu opieki zdrowotnej. Stosowana w operacjach zaćmy soczewka poprawia jakość widzenia nie tylko do dali, ale także w odległościach pośrednich – co przekłada się na większą swobodę w codziennym funkcjonowaniu, bez konieczności sięgania po okulary podczas gotowania, sprzątania czy pracy przy komputerze. Dodatkowym atutem jest krótki czas oczekiwania na zabieg – do jednego miesiąca, co pozwala znacząco przyspieszyć proces leczenia. Standardowa operacja zaćmy zwykle przebiega szybko i małoinwazyjnie, co sprzyja sprawnej rekonwalescencji oraz szybkiemu powrotowi do codziennych aktywności. Co więcej, pacjenci objęci są wieloletnią opieką pozabiegową – efekty leczenia oraz poziom satysfakcji są monitorowane nawet przez trzy lata. Takie podejście umożliwia ciągłe doskonalenie metod leczenia i utrzymanie odpowiednich standardów.

Rekonwalescencja po zabiegu jest szybka, a nieliczne ograniczenia w aktywności zwykle nie są kłopotliwe. Następnego dnia po zabiegu możemy czytać, oglądać telewizję, chodzić na zakupy. Klika dni po operacji, kiedy widzenie uległo poprawie, możemy prowadzić auto. Podstawowym zaleceniem jest wpuszczanie odpowiednich kropli i zgłoszenie się na refundowane przez NFZ wizyty kontrolne.

W Przychodni MirMed w Tomaszowie Mazowieckim otwarto dzienną rehabilitację kardiologiczną – pierwszą tego typu placówkę w mieście. Pacjenci Centrum Kardiologii Scanmed American Heart of Poland po zawale serca będą mogli korzystać z kompleksowej opieki w ramach programu KOS-zawał na NFZ, bez konieczności dojazdu do Łodzi. Dotychczas właśnie tam kierowano pacjentów Centrum Kardiologii Scanmed American Heart of Poland po zawale serca.

KOS-zawał to program, który ratuje życie
Rehabilitacja została uruchomiona w ramach programu kompleksowej opieki po zawale serca – KOS-zawał. Jego głównym celem jest zmniejszenie śmiertelności i zapobieganie kolejnym incydentom sercowo-naczyniowym.

W Centrum Kardiologii Scanmed w Tomaszowie Mazowieckim hospitalizujemy miesięcznie średnio 30 pacjentów po zawale serca

– Dobra medycyna naprawcza nie może funkcjonować bez dobrej rehabilitacji. Powstanie takich miejsc jest ważne dla skutecznego leczenia naszych pacjentów. Wyniki są spektakularne – pacjenci charakteryzują się istotnie mniejszym ryzykiem umieralności – mówił dr n. med. Paweł Kaźmierczak, Dyrektor medyczny i Członek Zarządu Grupy American Heart of Poland, Scanmed.

Dzięki otwarciu rehabilitacji kardiologicznej o 50 procent więcej pacjentów skorzysta z programu KOS-zawał

– Rehabilitacja kardiologiczna jest ważnym elementem terapii pacjentów po przebytym zawale serca. Może odbywać się stacjonarnie albo w sposób ambulatoryjny. Dotychczas mieszkańcy Tomaszowa Mazowieckiego i okolicy musieli korzystać z placówek w innych miastach. To jest szczególnie trudne dla pacjenta po zawale serca, aby codziennie przez 2-3 tygodnie jeździć do Łodzi. Dzięki uruchomieniu dziennej rehabilitacji kardiologicznej nasz ośrodek będzie mógł objąć opieką koordynowaną o 50 procent więcej pacjentów niż dotychczas – powiedział lek. Piotr Paliński, Ordynator Centrum Kardiologii Scanmed w Tomaszowie Mazowieckim.

Na czym polega rehabilitacja

– Pacjenci będą tu przede wszystkim odbywać ćwiczenia rehabilitacyjne, dostosowane indywidualnie do ich możliwości i stanu zdrowia. O intensywności i rodzaju zajęć decyduje fizjoterapeuta. Do dyspozycji mamy pięć cykloergometrów połączonych ze stacją diagnostyczną umożliwiającą m.in. przeprowadzenie próby wysiłkowej. Badanie to wykonujemy na początku terapii – opisuje je kardiolog, a jego wyniki stanowią podstawę do dalszej rehabilitacji. Oprócz ćwiczeń w strefie cardio przygotowaliśmy także strefę wolnych ćwiczeń, gdzie pacjenci mogą korzystać z treningów oddechowych, ćwiczeń z oporem własnego ciała, z gumami oporowymi oraz wzmacniających przy użyciu niewielkich ciężarków. Rehabilitacja może trwać maksymalnie 25 dni. W tym czasie pacjenci mają również możliwość konsultacji z dietetykiem i psychologiem, co stanowi ważne uzupełnienie procesu leczenia – mówił Wojciech Szymczak, Wiceprezes Przychodni MirMed.

Zaćma to choroba, o której słyszał niemal każdy, ale wciąż budzi wiele pytań i wątpliwości. Czy da się jej uniknąć? Kto jest na nią szczególnie narażony? Jak wygląda leczenie zaćmy? Na te pytania odpowiada dr n. med. Wojciech Myga, okulista, ordynator Oddziału Okulistyki w Weiss Klinik, Scanmed.

Na zaćmę najczęściej chorują osoby starsze. Po 60. roku życia ryzyko jej wystąpienia wyraźnie rośnie, a u większości osób po 70.-80. roku życia można stwierdzić mniejsze lub większe zmętnienie soczewki. Choroba może pojawić się także u osób młodszych wtedy, gdy występują dodatkowe czynniki ryzyka. Zdarza się, że zaćma występuje u dzieci – wówczas mówimy o tzw. zaćmie wrodzonej, która najczęściej wiąże się z czynnikami genetycznymi lub powikłaniami w trakcie ciąży.

Czy możemy zminimalizować ryzyko zaćmy i spowolnić jej rozwój

– Zaćma to choroba oczu, która zazwyczaj pojawia się wraz z wiekiem w wyniku starzenia się organizmu. Objawia się pogorszeniem widzenia, obraz staje się zamglony, a kolory wyblakłe. Do jej rozwoju mogą przyczynić się schorzenia metaboliczne takie jak: cukrzyca, choroby tarczycy, długotrwałe stosowanie leków steroidowych jak również niezdrowe nawyki – palenie papierosów, picie alkoholu. Wprowadzenie zdrowych nawyków z pewnością poprawi nasze zdrowie i może przyczynić się do opóźnienia rozwoju zaćmy. Chrońmy nasze oczy przed promieniowaniem UV, stosując okulary z filtrem, dbajmy o prawidłową wagę i aktywność fizyczną. Kiedy chorujemy na cukrzycę, choroby tarczycy pamiętajmy o regularnych wizytach u specjalisty i stosujmy się do zaleceń lekarskich – uzupełnia okulista z Weiss Klinik.

Zaćmy nie wyleczysz kroplami do oczu

– Zaćmy nie da się wyleczyć za pomocą leków czy kropli do oczu. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacja okulistyczna, która polega na usunięciu zmętniałej naturalnej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową – wyjaśnia dr n. med. Wojciech Myga, Weiss Klinik.

Wszczepiane soczewki – co warto wiedzieć

– Wybór odpowiedniej soczewki zależy od wielu czynników, takich jak: indywidualne predyspozycje, styl życia, stan zdrowia pacjenta, oczekiwania co do niezależności od okularów. Podczas wizyty kwalifikującej do zabiegu lekarz na podstawie wywiadu i szczegółowych badań okulistycznych dobiera odpowiedni rodzaj implantu. Soczewki różnią się między sobą materiałem, z jakiego są wykonane, budową oraz właściwościami optycznymi. Odpowiednio dobrany model pozwala przywrócić ostrość widzenia, skorygować astygmatyzm i uzyskać zdolność widzenia na różnych odległościach w zależności od indywidualnych oczekiwań pacjenta – tłumaczy specjalista.

Operacja zaćmy jest zabiegiem małoinwazyjnym

– Operacja zaćmy jest zabiegiem małoinwazyjnym i bezpiecznym dla organizmu. Znieczulenie miejscowe, które stosujemy, w żaden sposób nie obciąża pacjenta. W przypadku ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej, niedawno przebytego zawału serca, udaru mózgu warto rozważyć odroczenie zabiegu. Ostateczną decyzję podejmuje lekarz prowadzący pacjenta. W przypadku, kiedy z zaćmą występują inne schorzenia okulistyczne np.: odwarstwienie siatkówki, zwyrodnienie plamki żółtej, operacja może nie przynieść pożądanego rezultatu. W takim wypadku należy rozważyć sens przeprowadzenia operacji.
Przeciwwskazaniem do operacji zaćmy jest również czas ciąży i karmienia piersią – wyjaśnia ekspert Weiss Klinik.

Jak wygląda i jak długo trwa rekonwalescencja po zabiegu?

– Okres rekonwalescencji po operacji zaćmy zazwyczaj trwa od 4 do 6 tygodni. Uzależniony jest od indywidualnych predyspozycji pacjenta i przestrzegania zaleceń lekarskich. To czas, kiedy pacjent powinien szczególnie o siebie zadbać i unikać intensywnego wysiłku fizycznego, dźwigania ciężkich przedmiotów, schylania się. Ważna jest również ochrona operowanego oka przed zalaniem wodą np. przy myciu włosów. Pamiętajmy również o ochronie oczu przed promieniowaniem UV, stosując okulary przeciwsłoneczne z filtrami – mówi okulista.

Jak współcześnie leczy się zaćmę? Operacja zaćmy uznawana jest za jedną z bezpieczniejszych procedur medycznych

– Operacja zaćmy uznawana jest za jedną z bezpieczniejszych procedur medycznych. Jest to zabieg wykonywany zazwyczaj w ramach chirurgii jednego dnia, trwający ok. 15 minut. Obecnie zmętniałą soczewkę usuwa się stosując sprawdzoną metodę fakoemulsyfikacji. Rozbijamy zmętniałą soczewkę za pomocą ultradźwięków, a następnie „odsysamy” rozbite fragmenty. W miejsce usuniętej soczewki wprowadzamy biokompatybilny implant. W dziedzinie wszczepianych implantów obserwujemy dziś znaczący postęp technologiczny. Pojawiły się soczewki typu EDOF (soczewki o przedłużonej głębi ostrości) dające mniej objawów ubocznych od typowych soczewek wieloogniskowych. Mamy też soczewki monofokalne „plus” dające szerszy zakres widzenia niż tradycyjne soczewki jednoogniskowe – wyjaśnia dr n. med. Wojciech Myga.

Rozwijane są wciąż systemy wspomagania chirurgicznego pozwalające na dokładniejsze planowanie i przeprowadzenie operacji

– Wprowadzane są coraz bardziej zaawansowane i bezpieczniejsze systemy operacyjne pozwalające na zmniejszenie szerokości cięcia operacyjnego, co redukuje ryzyko wystąpienia astygmatyzmu po operacji – podkreśla dr n. med. Wojciech Myga, Weiss Klinik. 

Współczesna medycyna daje szansę na pełnię widzenia

Zaćma jeszcze kilkadziesiąt lat temu była wyrokiem. Dziś dzięki postępowi medycyny jej leczenie stało się rutynowym, szybkim i bezpiecznym zabiegiem. Wprowadzenie zdrowych nawyków może opóźnić jej rozwój, ale jedyną skuteczną metodą terapii pozostaje operacja. Dobrze dobrany implant potrafi nie tylko przywrócić ostrość widzenia, ale też znacząco poprawić komfort życia, pozwalając na aktywność bez okularów.

Zaburzenia psychiczne, cukrzyca czy otyłość to coraz częstsze problemy zdrowotne polskich dzieci. W 2024 roku liczba wizyt najmłodszych pacjentów u psychologów i psychiatrów w placówkach enel-med wzrosła aż o 140 proc. rok do roku. Jednocześnie Ministerstwo Zdrowia szacuje, że wśród dzieci poniżej 15. roku życia cukrzyca występuje u 17,7 na 100 tys. osób, a w ciągu najbliższych 20 lat liczba chorych może się podwoić. Od września szkoły mają podjąć próbę walki z tymi negatywnymi trendami, wprowadzając nowy fakultatywny przedmiot, czyli edukację zdrowotną. A eksperci enel-med wytypowali siedem najważniejszych wyzwań zdrowotnych dzieci i nastolatków, obok których nie można przechodzić obojętnie.

– Dzieci chorują dziś inaczej niż 20-30 lat temu, ponieważ coraz częściej zmagają się z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak: otyłość, cukrzyca typu 2, nadciśnienie, a także z zaburzeniami psychicznymi. To efekt zupełnie innego środowiska, w którym dorastają. Więcej ekranów, mniej ruchu, inne nawyki żywieniowe i większy stres. Z drugiej strony, świadomość zdrowotna rodziców i coraz częściej dzieci, czy nastolatków jest dziś znacznie większa niż kiedyś. Dlatego nie tylko warto, ale wręcz trzeba rozmawiać o zdrowiu od najmłodszych lat, tak jak uczymy dzieci czytać czy liczyć. Pewne zasady powinny być fundamentem edukacji. Zęby trzeba myć dwa razy dziennie, cukier szkodzi, podstawą nawodnienia jest woda, codzienny ruch jest konieczny, czas spędzany przed ekranem należy ograniczać. Równie ważne jest uświadamianie, że istnieje zdrowie psychiczne, o którym dzieci często nic nie wiedzą oraz że dziewczynki i chłopcy mogą potrzebować innego podejścia do dbania o siebie. Wprowadzenie edukacji zdrowotnej jako przedmiotu w szkołach to dobry krok, ale powinien być on tylko jednym z elementów całościowego, długofalowego programu edukacji prozdrowotnej, który realnie wpłynie na przyszłość naszego społeczeństwa – mówi lek. Krzysztof Urban, specjalista medycyny rodzinnej enel-med.

Lista wyzwań zdrowotnych, przed jakimi stają najmłodsi Polacy, jest bardzo długa. Eksperci enel-med wytypowali siedem najważniejszych, obok których nie można przechodzić obojętnie.

Po pierwsze, otyłość to choroba

Poważnym wyzwaniem jest rosnąca liczba przypadków cukrzycy wśród dzieci. Ministerstwo Zdrowia szacuje, że wśród osób poniżej 15. roku życia cukrzyca występuje u 17,7 na 100 tys. mieszkańców, a w ciągu 15-20 lat liczba chorych może się podwoić. Cukrzyca typu 1 często ujawnia się nagle, a pierwszymi objawami bywa kwasica lub śpiączka ketonowa. Z kolei cukrzyca typu 2 jest coraz częściej diagnozowana wśród młodych pacjentów, co wiąże się m.in. z epidemią nadwagi i otyłości. Dziś 22 proc. dzieci i młodzieży w wieku 9-18 lat zmaga się z tym problemem. To pokazuje, jak ogromne znaczenie ma edukacja żywieniowa i promowanie aktywności fizycznej, zarówno w domach, jak i w szkołach.

Po drugie, w głowie siedzi wiele problemów

Rosnąca liczba wizyt u psychologów i psychiatrów nie dotyczy tylko dorosłych, ale również dzieci i młodzieży, co potwierdzają statystyki centrum medycznego enel-med. W 2024 roku liczba wizyt dzieci i młodzieży u psychologów i psychiatrów w placówkach enel-med wzrosła aż o 140 proc. rok do roku. Choć pokazuje to skalę narastających problemów emocjonalnych, jest też dowodem na rosnącą świadomość rodziców, którzy coraz częściej reagują na pierwsze symptomy. Jednak aby te efekty były trwalsze i bardziej powszechne, konieczne jest wzmocnienie profilaktyki również w środowisku szkolnym.

Po trzecie, zdrowie intymne

Zdrowie ginekologiczne i urologiczne dzieci oraz nastolatków wciąż bywa tematem tabu, a to właśnie w tym okresie kształtują się nawyki i świadomość, które będą miały wpływ na całe dorosłe życie. Szczególnie dziewczynki powinny mieć możliwość rozmowy ze specjalistą już na początku dojrzewania, bo pierwsza wizyta u ginekologa jest zalecana między 12. a 15. r. ż., najlepiej po pierwszej miesiączce. Taka konsultacja nie musi wiązać się z badaniem, ale jest okazją do rozmowy o fizjologii, higienie i antykoncepcji. Równie ważna jest edukacja chłopców w zakresie urologii oraz dbania o higienę intymną. Dzięki temu młodzi ludzie uczą się odpowiedzialności za swoje zdrowie i przełamują wstyd związany z tym obszarem.

Po czwarte, walka z uczuleniami

Alergia to jedna z najczęściej występujących chorób przewlekłych wśród dzieci i młodzieży, a jednocześnie niezwykle złożone i trudne do jednoznacznego zdiagnozowania schorzenie. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na świecie zmagają się z nią 30-40 proc. ludzi, a według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa Polaków doświadcza objawów alergii. Szczególnie często problem ten dotyczy najmłodszych, a wczesne rozpoznanie i odpowiednia profilaktyka mogą znacząco poprawić komfort ich życia.

Po piąte, inwestycja w przyszłość

Szczepienia to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony najmłodszych przed chorobami zakaźnymi i ich długofalowymi skutkami. Dobrym przykładem jest szczepionka przeciw HPV, zalecana zarówno dziewczętom, jak i chłopcom, która zabezpiecza przed rakiem szyjki macicy, a także przed innymi nowotworami związanymi z tym wirusem, takimi jak: rak odbytu, pochwy, sromu, prącia i gardła, oraz przed powstawaniem brodawek narządów płciowych. Do tej pory zaszczepiono już ponad 539,6 tys. dzieci, w tym prawie 224 tys. od września 2024 roku. Ponad 40 proc. stanowią młodsze roczniki, co pokazuje rosnącą świadomość rodziców, ale różnice regionalne są wciąż duże, ponieważ w niektórych województwach odsetek zaszczepionych przekracza 15 proc., a w innych spada do 7-8 proc.

Po szóste, już nie tylko używki

Alkohol, papierosy czy narkotyki to wciąż poważne zagrożenia zdrowotne, ale coraz częściej eksperci alarmują, że równie niebezpieczne mogą być uzależnienia cyfrowe. Z Internetu regularnie korzysta już ponad 85 proc. dzieci w wieku 7-14 lat i praktycznie 100 proc. nastolatków w wieku 15-18 lat, jak wynika z raportu „Internet dzieci”. Najmłodsi spędzają w sieci średnio 4,29 godziny dziennie, a starsi nastolatkowie 4,28 godziny i to bez uwzględnienia weekendów, gdy czas ten jeszcze rośnie. Tak długie korzystanie z urządzeń elektronicznych zwiększa ryzyko problemów ze snem, koncentracją, zdrowiem psychicznym oraz sprzyja izolacji społecznej. Dlatego profilaktyka uzależnień wśród dzieci powinna obejmować nie tylko rozmowy o alkoholu czy papierosach, lecz także świadome korzystanie z technologii.

Po siódme, świat przez okulary

Coraz więcej dzieci dosłownie patrzy na świat przez szkła korekcyjne. Zbyt długi czas spędzany przed ekranami, brak aktywności na świeżym powietrzu i złe nawyki wzrokowe sprawiają, że krótkowzroczność staje się plagą wśród najmłodszych. Według badania SW Research z 2021 roku, prawie połowa (47 proc.) polskich dzieci w wieku 3-15 lat ma już zdiagnozowaną wadę wzroku, w tym 62 proc. cierpi na krótkowzroczność, 32 proc. na astygmatyzm, a 16 proc. na nadwzroczność. Profilaktyka okulistyczna, regularne badania wzroku i ograniczanie czasu przed ekranem to dziś konieczność, by dzieci nie dorastały w świecie, który widzą coraz mniej wyraźnie.

Odpowiednia edukacja kluczem do problemu

Od 1 września 2025 roku w polskich szkołach wchodzi nowy przedmiot „edukacja zdrowotna”, który zastąpi dotychczasowe wychowanie do życia w rodzinie. Program będzie realizowany w szkołach podstawowych (klasy IV-VIII) oraz ponadpodstawowych, w tym w liceach, technikach i branżowych szkołach I stopnia. Udział w programie jest dobrowolny, ale stanowi ważną i przydatną formę profilaktyki zdrowotnej. Celem edukacji zdrowotnej jest kształtowanie prozdrowotnych nawyków, wspieranie rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego uczniów, a także rozwijanie kompetencji pozwalających na dbałość o zdrowie przez całe życie. Program obejmuje szeroki zakres tematyczny, tj. zdrowie fizyczne, psychiczne, seksualne i społeczne, odżywianie, aktywność fizyczną, profilaktykę uzależnień oraz zasady zdrowego stylu życia. W szkołach ponadpodstawowych dodatkowo zostanie omówiony system ochrony zdrowia.

– Wprowadzenie edukacji zdrowotnej w szkołach to odpowiedź na narastające problemy zdrowotne dzieci i młodzieży, w tym zaburzenia psychiczne, czy rosnącą liczbę przypadków cukrzycy i otyłości. Program pozwala wcześnie kształtować zdrowe nawyki i uczy, jak dbać o własne ciało oraz zdrowie psychiczne. Dzięki systematycznym zajęciom w szkole młodzi Polacy otrzymają wsparcie nie tylko w domu, ale także w środowisku edukacyjnym, co zwiększa szansę na skuteczną profilaktykę i zapobieganie poważniejszym chorobom w dorosłym życiu – dodaje lek. Krzysztof Urban z enel-med.

W czasie urlopu często pozwalamy sobie na więcej – długie śniadania w hotelowym bufecie, kolacje w restauracjach czy próbowanie lokalnych specjałów to tylko kilka przykładów sytuacji, w których jemy pysznie, choć nie zawsze zdrowo. Według najnowszych danych WHO aż 43% dorosłych na świecie ma nadwagę. Nasze urlopowe wybory żywieniowe mogą ten problem jeszcze pogłębić. Jak zatem cieszyć się odpoczynkiem, nie rezygnując przy tym ze zdrowej diety?

Hotelowe dania to jedno z największych urlopowych wyzwań. Ogromny wybór potraw, w tym takich, których nie mamy okazji próbować na co dzień, brak ograniczeń czasowych i myśl „jesteśmy na all inclusive” sprawiają, że łatwiej jest nam przesadzić z ilością jedzenia. Taka swoboda często wiąże się również z większą liczbą spontanicznych przekąsek, bogatych w cukry proste czy nasycone kwasy tłuszczowe.

Prosta zasada podziału talerza

Dietetyk kliniczny, Specjalista ds. Informacji i Edukacji Medycznej w Medicover Luiza Woźniak radzi: 

– Podczas korzystania z hotelowego bufetu starajmy się zachować zdrowy rozsądek. W prawidłowych wyborach żywieniowych pomocne może być stosowanie się do zasad talerza zdrowego żywienia. Zgodnie z założeniami, jego połowę powinny stanowić owoce i warzywa. Pamiętajmy również o źródłach białka – może to być dowolne chude mięso, jajka, sery bądź nasiona roślin strączkowych. Należy przeznaczyć na nie jedną czwartą talerza. Pozostała część talerza to miejsce na węglowodany, najlepiej złożone, takie jak: grube kasze, brązowy ryż czy pieczywo razowe. Warto poznać także regułę 80:20, zgodnie z którą 80 procent diety powinny stanowić zdrowe, pełnowartościowe produkty, a 20 procent to miejsce na przyjemności – dodaje.

Restrykcyjne diety podczas urlopu mogą okazać się prostą drogą do frustracji i utraty radości z wypoczynku. Znacznie lepsze rezultaty przynosi elastyczne podejście do diety podczas wypoczynku – różnorodne posiłki, słuchanie sygnałów, które wysyła nam organizm oraz świadomość, że okazjonalne sięganie po niezdrowe przekąski nie przekreśla naszych długoterminowych celów. Kluczem do sukcesu jest zachowanie równowagi – możemy pozwolić sobie na drobne przyjemności, ale warto pamiętać, aby robić to z umiarem.

Odpowiednie nawodnienie

W upalne dni organizm może tracić znacznie więcej wody. Odwodnienie w gorącym klimacie często skutkuje dolegliwościami, takimi jak: ból głowy, zmęczenie czy problemy z koncentracją, co potrafi skutecznie pokrzyżować nam wakacyjne plany. Najlepszym sposobem, aby tego uniknąć jest częste picie niewielkich ilości płynów, nawet jeśli nie odczuwamy pragnienia. Podstawę powinna stanowić woda mineralna. Podczas upałów nasilona jest nie tylko utrata wody, lecz również elektrolitów, dlatego po długim dniu spędzonym na słońcu warto pamiętać o ich uzupełnieniu. Możemy to zrobić, pijąc wodę z cytryną i szczyptą soli oraz cukru czy wybierając gotowe preparaty dostępne np. w postaci tabletek musujących lub proszku do rozpuszczenia w wodzie.

Nie zapomnijmy również o niebezpieczeństwie, jakie niesie konsumpcja alkoholu. Podczas wakacji all inclusive zwykle jest on dostępny bez ograniczeń, co może prowadzić do nadmiernego spożycia. Choć dla wielu osób drink przy basenie czy wieczorne koktajle są częścią relaksu, warto pamiętać o jego potencjalnych zagrożeniach, takich jak odwodnienie czy zwiększone ryzyko udaru słonecznego, poparzeń. Konsumpcja dużych ilości alkoholu może także prowadzić do podejmowania niebezpiecznych zachowań, takich jak np. skoki do wody w niewyznaczonych do tego miejscach czy prowadzenie pojazdów wodnych pod wpływem.

Poznawanie nowych smaków

Dla wielu z nas odkrywanie walorów lokalnych kuchni to jeden z najważniejszych aspektów podróżowania. Udając się zwłaszcza do krajów rozwijających się, warto pamiętać, że spożycie miejscowej żywności czy wody może skutkować zatruciem pokarmowym.

– W krajach o niższym standardzie sanitarnym należy zachować szczególną ostrożność przy jedzeniu np. surowych warzyw i owoców, lodów czy surowego mięsa i ryb. Warto wybierać sprawdzone restauracje, które cieszą się dobrą opinią, natomiast zrezygnować ze spożywania przekąsek z ulicznych straganów. Ponadto zaleca się picie wyłącznie wody butelkowanej, a także unikanie kostek lodu w napojach. Przed udaniem się na urlop można rozważyć również przyjmowanie probiotyków, które mogą zmniejszyć ryzyko lub nasilenie biegunki podróżnych. Wybór konkretnego preparatu warto skonsultować ze specjalistą – lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą. Nieodzownym elementem profilaktyki zatruć pokarmowych podczas wyjazdów wakacyjnych jest także dbanie o własną higienę, w tym częste mycie rąk – wspomina Luiza Woźniak, dietetyk kliniczny, Specjalista ds. Informacji i Edukacji Medycznej Medicover.

Dzięki zdrowemu i świadomemu odżywaniu podczas urlopu możemy uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji i wrócić do domu pełni energii. Proste zasady, takie jak: spożywanie regularnych posiłków, picie odpowiedniej ilości wody, uzupełnianie elektrolitów oraz zachowanie rozsądku przy jedzeniu lokalnych potraw to recepta na udany i zdrowy wypoczynek.

Zerwane więzadło krzyżowe przednie (ACL) to jedna z najczęstszych i najbardziej dotkliwych kontuzji wśród osób aktywnych fizycznie. Odpowiada nawet za 50% wszystkich uszkodzeń więzadeł kolanowych. Przez wiele lat jedyną metodą leczenia była operacja. Jednak enel-sport wdraża przełomową i cały czas rzadką metodę leczenia tzw. Cross Bracing Protocol. Dzięki niej można uniknąć operacji, ponieważ procedura wspiera naturalną regenerację więzadła.

Więzadło krzyżowe przednie (ACL) to jeden z kluczowych stabilizatorów stawu kolanowego. Odpowiada za kontrolę ruchu przedniego przesunięcia i rotacji kości piszczelowej względem kości udowej, czyli pomaga kolanu „trzymać tor”. Gdy ACL zostaje uszkodzone, odczuwa się niestabilność, kolana niepewność, a każdy krok może powodować ból.

– Urazy ACL stanowią nawet połowę wszystkich uszkodzeń więzadeł kolanowych, a aż 70% z nich powstaje bez kontaktu z przeciwnikiem czy przeszkodą, np. przy gwałtownej zmianie kierunku biegu, lądowaniu po wyskoku czy dynamicznym zatrzymaniu. Tego typu mechanizm urazu dotyczy szczególnie sportów, takich jak: piłka nożna, siatkówka, narciarstwo, czy koszykówka. Co więcej, kobiety są kilka razy razy bardziej narażone na zerwanie ACL niż mężczyźni i to nie tylko z powodu intensywności sportu, ale również przez różnice anatomiczne i biomechaniczne. To dlatego coraz więcej fizjoterapeutów i lekarzy szuka nowoczesnych, mniej inwazyjnych metod leczenia, tj. Cross Bracing Protocol – mówi Mikołaj Pawłowski, fizjoterapeuta enel-sport.

Operacyjny ratunek

Przez lata standardowym postępowaniem w przypadku całkowitego zerwania więzadła ACL była operacja, tzw. rekonstrukcja więzadła, czyli chirurgiczne odtworzenie więzadła z użyciem przeszczepu. To inwazyjny zabieg, po którym pacjenta czeka wiele tygodni żmudnej i intensywnej rehabilitacji.

– W wielu przypadkach operacja rzeczywiście jest potrzebna i nie da się jej uniknąć, zwłaszcza u sportowców zawodowych lub przy uszkodzeniach wielowięzadłowych. Jednak nie każdy przypadek wymaga takiego samego postępowania. Coraz częściej mamy do czynienia z pacjentami, którzy trafiają do nas na bardzo wczesnym etapie po urazie, z dobrze zachowaną strukturą stawu i dużą motywacją do rehabilitacji. W takich przypadkach alternatywy są nie tylko możliwe, ale wręcz wskazane – mówi lek. Rafał Mikusek, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu enel-sport.

Co ważne, zabieg operacyjny, mimo że jest skuteczny, nie zawsze gwarantuje powrót do pełnej sprawności. Część pacjentów nie odzyskuje dawnej formy, a ryzyko ponownego zerwania ACL po rekonstrukcji wynosi nawet 20-30% w ciągu kilku lat od zabiegu, jak wynika z American Journal of Sports Medicine. Do tego dochodzą powikłania pooperacyjne, konieczność hospitalizacji. W odpowiedzi na te wyzwania, coraz większe zainteresowanie w środowisku fizjoterapeutycznym i ortopedycznym budzą metody zachowawcze, czyli takie, które pozwalają leczyć ACL bez konieczności operacji, pod warunkiem odpowiedniej kwalifikacji pacjenta i rygorystycznego przestrzegania protokołu leczenia.

Nowa szansa dla kolan

Dla wielu pacjentów diagnoza „zerwane więzadło ACL” automatycznie oznaczała operację, blizny, miesiące wyłączenia z aktywności i wysokie koszty. Dziś, dzięki rozwojowi wiedzy i nowoczesnych metod rehabilitacji, pojawia się realna alternatywa, czyli leczenie zachowawcze według protokołu Cross Bracing. To metoda, która polega na wykorzystaniu naturalnego potencjału regeneracyjnego organizmu, bez konieczności przeprowadzania operacji. Kluczowym elementem terapii jest ustawienie kolana w określonym kącie zgięcia, co sprzyja samoistnemu zrośnięciu zerwanego więzadła. Równolegle prowadzona jest ściśle kontrolowana fizjoterapia, która wzmacnia mięśnie stabilizujące i przywraca funkcję stawu. Cross Bracing może być stosowany w większości przypadków zerwania ACL odpowiednio wcześnie wychwyconych. Każdy przypadek jest analizowany indywidualnie, co pozwala na odpowiednią kwalifikację do wybranej procedury, tak by uzyskać najlepszy efekt leczenia. Liczy się tu szybkość działania, bo terapię najlepiej wdrożyć w ciągu kilku do kilkunastu dni od urazu.

– Wprowadzenie metody Cross Bracing do oferty enel-sport to kolejny krok w stronę nowoczesnej, mniej inwazyjnej ortopedii. To również odpowiedź na potrzeby pacjentów szukających indywidualnego podejścia i realnych alternatyw dla leczenia chirurgicznego. Dzięki tej metodzie leczenie może być szybsze, tańsze i łatwiej dostępne, szczególnie dla osób aktywnych fizycznie, które chcą jak najszybciej wrócić do normalnego życia – dodaje lek. Rafał Mikusek.

***

Źródło danych:
Evans J., Mabrouk A., Nielson J. L., Anterior Cruciate Ligament (ACL) Injury, 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499848/.

Urlop nie musi być związany z podróżowaniem. W ostatnich latach coraz więcej osób zamiast wyjazdowej formy wypoczynku wybiera właśnie staycation. Czym są i jak spędzić je w ciekawy oraz aktywny sposób, dbając przy tym o swoje zdrowie?

Zgodnie z najnowszymi badaniami, zdecydowana większość Polaków, bo aż 84,1%, korzysta z wakacji poza domem co najmniej raz w roku. Najpopularniejszą opcją jest jeden wyjazd rocznie (34,4% badanych), choć niewiele mniej, bo 30,2%, decyduje się na dwa urlopy, natomiast 4,3% osób w ogóle nie spędza wakacji poza miejscem zamieszkania¹.

Staycation nie jest nowym zjawiskiem, jednak dopiero od niedawna zyskuje na popularności. Termin powstał z połączenia dwóch słów z języka angielskiego – „stay” (zostać) oraz „vacation” (urlop) i oznacza wakacje bez konieczności wyjazdu². Coraz więcej osób decyduje się na taki model spędzania wolnego czasu, co bywa uwarunkowane m.in. oszczędnością, niechęcią do podejmowania trudów podróży czy dążeniem do bycia bardziej ekologicznym poprzez minimalizację śladu węglowego oraz zużycia zasobów. Wybierając staycation nie trzeba także rezygnować z codziennych wygód i rytuałów, można zapomnieć o stresie związanym z pakowaniem i planowaniem skomplikowanej logistyki. Ze względu na te udogodnienia jest to dobra alternatywa dla rodzin z małymi dziećmi lub/i zwierzętami.  

Jeśli spędzasz swoje staycation w Trójmieście albo przebywasz tutaj na urlopie i lubisz odpoczywać w aktywny sposób, koniecznie odwiedź Medicover Sport Beach. Do 31 sierpnia strefa czeka na wszystkich gości przy kultowym wejściu M15, pod adresem al. F. Mamuszki 15., gdzie można korzystać z profesjonalnych boisk do tenisa plażowego oraz siatkówki, toru i deski do skimboardu oraz strefy relaksu z wygodnymi leżakami. Do ogólnodostępnej strefy Medicover Sport Beach może przyjść każdy, bez względu na wiek czy poziom zaawansowania. Co więcej, dla użytkowników aktywnych pakietów Medicover Sport dostęp do wypożyczalni sprzętu jest bezpłatny!

Jeśli swoje staycation spędzasz jednak gdzieś indziej, Lidia Zamyłko z Medicover Sport radzi, co można zrobić, aby jak najlepiej i najaktywniej spędzić ten czas:

• ustal konkretne cele i oczekiwania na ten czas. Zastanów się, czy chcesz wypocząć i się zrelaksować, nadrobić zaległości czytelnicze, spędzić czas z bliskimi, a może lepiej poznać okolicę?
• Pamiętaj, aby nawet w trakcie urlopu pozostać aktywnym. Aktywność fizyczna poprawia kondycję układu krążenia i oddechowego, wzmacnia układ mięśniowo-szkieletowy, a także redukuje ryzyko wielu chorób przewlekłych. Pakiet Medicover Sport daje dostęp do ponad 5700 obiektów sportowych w całej Polsce, z których możesz wybrać ten dostosowany do własnych potrzeb. Jeśli nie masz pomysłu na trening – polecamy Strefę Treningu w aplikacji Medicover Sport, a w niej dostęp do ponad 200 gotowych treningów, które można zrobić zawsze i wszędzie, niezależnie od poziomu zaawansowania.
• Zaplanuj atrakcje. W lecie znajdziesz w swojej okolicy darmowe wydarzenia, takie jak kino plenerowe, joga w parku, wystawy, wycieczki z przewodnikiem czy warsztaty. Lubisz spędzać czas aktywnie na łonie natury? Wybierz się na wycieczkę rowerową do pobliskiego lasu, na kąpielisko lub basen. Pakiet Medicover Sport to dostęp do 665 basenów wewnętrznych i zewnętrznych w całej Polsce, a także do kortów tenisowych, ścianek wspinaczkowych czy zajęć z różnych rodzajów tańca. Każdy może wybrać coś dla siebie.
• Urlop to czas na odpoczynek i dbanie o swój wellbeing, który często spada na dalszy plan w wirze codziennych obowiązków. Aplikacja Medicover Sport to znacznie więcej niż treningi i dostępy na siłownie. W Strefie Dobrego Samopoczucia znajdziesz także profesjonalne narzędzia do poprawy samopoczucia i radzenia sobie ze stresem – aplikację Mindy. Znajdziesz tam między innymi ćwiczenia autoterapeutyczne oraz prowadzone medytacje, które pomogą Ci osiągnąć wewnętrzną równowagę.

Urlop to nie tylko prawo, ale i obowiązek względem naszego organizmu. Oddech od obowiązków skutkuje obniżeniem kortyzolu, hormonu stresu we krwi, czego skutkiem jest między innymi poprawa jakości snu. Odpoczynek nie musi jednak wiązać się z wyjazdem. Staycation może ułatwić dobre zaplanowanie cennego wolnego czasu dla siebie i swoich bliskich. Takie spokojne wakacje mogą przynieść nam wiele korzyści, zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Warto jednak zaplanować je w świadomy sposób, odbiegający od codziennej rutyny, w czym może pomóc pakiet Medicover Sport.

***

Źródła:

1. https://www.europodroze.pl/aktualnosci/nawyki-urlopowe-polakow-raport-2025 ↩︎
2. https://www.futuremarketinsights.com/reports/staycation-overview-and-analysis ↩︎

Wakacje trwają w najlepsze, a wraz z nimi czas odpoczynku, rodzinnych wyjazdów i dłuższych chwil spędzanych razem. Z jednej strony sprzyja to zacieśnianiu więzi, z drugiej może obnażyć rodzinne trudności. Podczas wakacji zmieniają się codzienne rutyny, a relacje wystawione są na próbę w nowych, często nieprzewidywalnych warunkach, tj. ograniczona przestrzeń, różnice w oczekiwaniach, zmęczenie czy upały. Psycholożka centrum medycznego enel-med podpowiada, jak świadomie budować relacje podczas wakacyjnych dni i jak radzić sobie z wyzwaniami, które mogą się pojawić.

– Wakacje to dla wielu rodzin wyjątkowy czas, ale też okres, w którym pojawia się szerokie spektrum potencjalnych konfliktów. Zdarza się, że każdy z członków rodziny wchodzi w ten okres z innym poziomem zmęczenia, innym pomysłem na odpoczynek i innymi oczekiwaniami wobec wspólnych dni. Dla jednych relaks to spokojne czytanie książki, dla innych intensywna aktywność na świeżym powietrzu. Konfliktowe potrafią być nawet tak pozornie błahe kwestie jak wybór jedzenia czy plan dnia. Przebodźcowane organizmy reagują bardziej emocjonalnie, a niewyrażone potrzeby prowadzą do nieporozumień. Dlatego już przed wyjazdem warto usiąść razem i porozmawiać na temat oczekiwań wakacyjnego odpoczynku. Taka rozmowa to pierwszy krok do tego, aby każdy członek rodziny czuł się zaopiekowany, a wakacje były rzeczywiście wspólnym, dobrym doświadczeniem – mówi Sylwia M. Bartczak, psycholożka enel-med.

Mniej czasu z ekranem, więcej z rodziną

Podczas roku szkolnego i pracy nasze dni toczą się według ustalonych schematów, tj. obowiązki, plan dnia, zajęcia dodatkowe. Wakacje wprowadzają w codzienność więcej swobody i elastyczności, co z jednej strony sprzyja zacieśnianiu rodzinnych relacji, ale z drugiej może prowadzić do napięć. Kiedy nagle spędzamy ze sobą więcej czasu, ważne staje się uważne planowanie wspólnego wypoczynku, tak aby każdy z członków rodziny miał przestrzeń na odpoczynek w zgodzie ze swoimi potrzebami. 

Ekspertka enel-med zwraca także uwagę, że w czasie wolnym od rutyny warto odłożyć na bok codzienne rozpraszacze takie jak ekrany telefonów, komputerów czy telewizorów. Zamiast tego warto postawić na aktywności, które angażują wszystkich i pozwalają na prawdziwy odpoczynek, jak wspólne spacery, gry, rozmowy, czy po prostu chwile spędzone razem bez pośpiechu. Umiejętne planowanie dnia, w którym znajdzie się czas zarówno na aktywność, jak i na wyciszenie, pomaga wszystkim członkom rodziny złapać równowagę i w pełni skorzystać z wakacyjnego czasu.

Więcej przestrzeni dla każdego

Choć wakacje kojarzą się z relaksem, dla wielu rodzin mogą być także okresem wzmożonego napięcia. Rodzice często wchodzą w wakacyjny czas już mocno przemęczeni obowiązkami zawodowymi i codziennym pośpiechem, a dzieci, przyzwyczajone do zorganizowanych zajęć, zaczynają się nudzić lub testować granice. W takich warunkach łatwo o frustrację. Rodzina na wczasach funkcjonuje trochę jak mała społeczność, w której każdy musi się nauczyć kompromisu i zauważać potrzeby innych. Tym bardziej, że wakacje to także czas, kiedy dzieci naturalnie dążą do większej autonomii. Chcą same decydować, próbować nowych rzeczy, czasem nawet ryzykować. Dla rodziców bywa to trudne, dlatego warto rozmawiać o granicach i oczekiwaniach.

Także dorośli potrzebują chwili dla siebie. Należy zadbać, by każdy z członków rodziny miał przestrzeń na własne zainteresowania i możliwość wyciszenia, nawet jeśli oznacza to czas spędzony osobno. To pozwala wszystkim lepiej funkcjonować razem i czerpać z wakacji prawdziwą radość oraz regenerację.

– Po powrocie z wakacji warto znaleźć czas na spokojne podsumowanie wspólnych doświadczeń. Odpowiedzieć sobie pytania: co nam się udało, co sprawiło trudność, co moglibyśmy zrobić inaczej następnym razem. Takie rozmowy pomagają lepiej zrozumieć potrzeby każdego członka rodziny i budują mocniejsze relacje na przyszłość. Warto pamiętać, że wakacje to nie tylko czas odpoczynku, ale również okazja do nauki o sobie nawzajem. Świadomość własnych emocji, umiejętność słuchania innych i okazywanie empatii sprawiają, że ten wspólny czas staje się nie tylko miłym wspomnieniem, ale też ważnym krokiem w budowaniu rodzinnej bliskości – dodaje Sylwia M. Bartczak z enel-med.

Komentarz ekspertki (Sylwia M. Bartczak, psycholożka enel-med):

Medicover został partnerem Forum Odpowiedzialnego Biznesu, największej i najdłużej działającej organizacji w Polsce promującej zrównoważony rozwój. To partnerstwo podkreśla holistyczne i długoletnie zaangażowanie Medicover w integrację zrównoważonego rozwoju w główną misję organizacji, jaką jest poprawa i utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia.

Podstawowym celem Medicover jest zwiększanie dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej, promowanie profilaktyki i zdrowego stylu życia. W 2024 r. Medicover przebadał 5,8 miliona osób pod kątem chorób stanowiących poważne zagrożenie dla życia (których rozwój można powstrzymać dzięki wczesnej diagnostyce i leczeniu), a do 2030 r. firma planuje zwiększyć liczbę badań do 10 milionów osób rocznie. Medicover konsekwentnie zwiększa swój wpływ na zdrowie (Health Impact), traktując go jako kluczowy miernik skuteczności działań.

Medicover realizuje swoją misję w sektorze ochrony zdrowia przy jednoczesnej minimalizacji wpływu tych działań na środowisko. Dzięki energooszczędnym obiektom, redukcji odpadów i inwestycji w OZE od 2020 r. Medicover zmniejszył już intensywność emisji zakresu 1 i 2 o 35% i zobowiązuje się do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2050 r. 24% energii elektrycznej w 2024 r. Medicover pozyskiwał z certyfikowanych źródeł odnawialnych. Przystąpienie do Forum Odpowiedzialnego Biznesu stanowi potwierdzenie konsekwentnej realizacji strategii zrównoważonego rozwoju przez firmę.

Jednak zrównoważony rozwój to nie tylko wpływ na zdrowie i dbałość o środowisko, ale także społeczna odpowiedzialność biznesu i ład korporacyjny. Dla Medicover priorytetem w tym zakresie jest tworzenie inkluzywnego miejsca pracy, elastycznych zasad dla pracowników w sektorze opieki zdrowotnej i zapewnianie im narzędzi i zasobów potrzebnych do świadczenia wysokiej jakości opieki. Medicover utworzył prawie 3000 nowych miejsc pracy w sektorze opieki zdrowotnej w 2024 r. i oferuje innowacyjne platformy wsparcia dla dobrego samopoczucia i wsparcia psychologicznego pracowników. Ponad 40 000 osób z zespołu Medicover podpisało Kodeks Postępowania Etycznego i Politykę Antykorupcyjną, co potwierdza transparentność organizacji i duże przywiązanie do etyki.

– Dołączamy do prestiżowego grona firm, które w podobny sposób postrzegają rolę biznesu w budowaniu wartości dla społeczeństwa. Partnerstwo to otwiera przed nami nowe możliwości w zakresie dalszego doskonalenia praktyk z zakresu zrównoważonego biznesu, czerpania z bogatego doświadczenia innych członków Forum oraz aktywnego kształtowania standardów odpowiedzialnego biznesu w sektorze opieki zdrowotnej. Medicover zamierza aktywnie angażować się w inicjatywy FOB, w tym w prace grup roboczych, webinaria i wydarzenia branżowe, dzieląc się własnymi osiągnięciami i wspólnie z innymi organizacjami poszukując innowacyjnych rozwiązań dla kluczowych wyzwań w obszarze zrównoważonego rozwoju – komentuje Richard Sands, Dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju w Medicover.

Zaangażowanie Medicover w zrównoważony rozwój jest doceniane przez Upright Project, który plasuje Medicover w gronie 10% najlepszych firm (spośród notowanych na giełdzie na świecie) pod względem pozytywnego wpływu wywieranego przez zrównoważony rozwój. Analiza Upright Project pokazuje również, że pozytywny wpływ, jaki Medicover wywiera na: zdrowie, społeczeństwo i środowisko – jest trzykrotnie większy niż zasoby, które firma konsumuje w ramach swojej działalności. To potwierdzenie, że działania Medicover realnie przyczyniają się do poprawy jakości życia i zdrowia społeczności, w których firma działa, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedzialności środowiskowej.

Ponad 90% aktywności podejmowanych przez Medicover bezpośrednio przyczynia się do realizacji Celu Zrównoważonego Rozwoju ONZ nr 3 – Dobre Zdrowie i Dobrobyt dla Wszystkich. Dla Medicover zrównoważony rozwój to nie tylko obowiązek raportowy, ale przede wszystkim ramy do budowania zaangażowania – zarówno wśród pracowników, jak i klientów, pacjentów oraz całego otoczenia firmy – w tworzenie zdrowszej, bardziej odpowiedzialnej przyszłości.

– Choroby neurologiczne – niektóre pojawiają się z wiekiem, inne mają podłoże genetyczne, są też takie, które wynikają z urazu albo infekcji – mówi prof. dr hab. n. med. Ryszard Czepko, ordynator Oddziału Klinicznego Neurochirurgii w Szpitalu Świętego Rafała, Scanmed American Heart of Poland, w Krakowie. 22 lipca, w Światowy Dzień Mózgu, przypominamy, jak ważna jest profilaktyka i szybka diagnostyka schorzeń neurologicznych.

Mózg jako centralny organ układu nerwowego, kontroluje wszystkie funkcje organizmu – jego choroby mogą prowadzić do poważnych i złożonych zaburzeń zdrowotnych. Dzięki postępowi medycyny wiele chorób mózgu można dziś skutecznie kontrolować lub nawet zahamować ich rozwój.

Choroba Alzheimera – kiedy pamięć znika

To najczęstsza przyczyna otępienia u osób starszych. Choroba Alzheimera to coś więcej niż zwykłe zapominanie. To powolny rozpad funkcji poznawczych: pamięci, orientacji, mowy, a z czasem także osobowości.

– W mózgu chorego tworzą się patologiczne złogi białek (beta-amyloid i tau), które niszczą neurony. Leczenie? Nadal głównie objawowe, ale trwają intensywne prace nad lekami, które mogłyby zatrzymać postęp choroby na wczesnym etapie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Ryszard Czepko.

Udar mózgu – liczy się każda minuta

Udar to nagłe przerwanie dopływu krwi do części mózgu – najczęściej przez zakrzep lub pęknięcie naczynia. Objawy są nagłe: opadnięty kącik ust, niewyraźna mowa, niedowład jednej strony ciała. W takim przypadku czas to życie – im szybciej udzielona zostanie pomoc (np. tromboliza, lub usunięcie zakrzepu), tym większa szansa na uniknięcie trwałych uszkodzeń. Profilaktyka? Kontrola ciśnienia, cukru, cholesterolu i zdrowy styl życia.

Padaczka – nie tylko drgawki

Padaczka to przewlekłe schorzenie, w którym w mózgu dochodzi do nagłych, nieprawidłowych wyładowań elektrycznych. Skutkiem są napady: od chwilowego „zawieszenia się” po gwałtowne drgawki. Choć wielu chorych żyje normalnie dzięki dobrze dobranym lekom, część przypadków jest oporna na farmakoterapię – wtedy rozważa się operację neurochirurgiczną lub wszczepienie stymulatora. Padaczka  pojawiająca się po 20. roku życia, tzw. padaczka późna, zawsze wymaga wykonania badań obrazowych (MRI), bo może być objawem rozwijającego się guza mózgu.

Choroba Parkinsona – kiedy ciało przestaje słuchać

Parkinson to choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do stopniowej utraty komórek produkujących dopaminę – neuroprzekaźnik kluczowy dla kontroli ruchu.

– Pierwsze objawy to drżenie spoczynkowe, sztywność mięśni, spowolnienie ruchów. Z czasem mogą pojawić się także problemy z mową, równowagą, depresja – zaznacza ekspert Scanmed American Heart of Poland.

Leczenie farmakologiczne (np. lewodopa) działa dobrze, szczególnie na początku. Ale z czasem leki mogą przestawać być skuteczne lub powodować działania niepożądane.

Głęboka stymulacja mózgu (DBS) w leczeniu choroby Parkinsona – zabieg, który przywraca kontrolę

Dla pacjentów z zaawansowaną chorobą Parkinsona, którzy nie reagują już dobrze na leki, szansą może być głęboka stymulacja mózgu (DBS – deep brain stimulation). To zabieg neurochirurgiczny, w którym do wybranych struktur mózgu (najczęściej jądra niskowzgórzowego) wprowadza się elektrody, podłączone do stymulatora – trochę jak rozrusznik, tylko dla mózgu.

Urządzenie wysyła impulsy elektryczne, które „regulują” zaburzoną aktywność mózgową. Efekt? U wielu pacjentów objawy, takie jak drżenie czy sztywność, znacząco się zmniejszają.

Jak podkreśla prof. dr hab. n. med. Ryszard Czepko – zabieg nie jest dla każdego – wymaga kwalifikacji przez zespół specjalistów – ale to przykład, jak daleko zaszła dziś neurochirurgia funkcjonalna. W Szpitalu św. Rafała, Scanmed American Heart of Poland w Krakowie wykonujemy zabieg DBS, który jest w całości refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Nie ignoruj sygnałów – kiedy zgłosić się do specjalisty?

Zaburzenia neurologiczne często rozwijają się powoli, ale ich konsekwencje mogą znacząco wpływać na jakość życia. Dlatego warto być czujnym. Nawracające bóle głowy, nagłe osłabienia, zaburzenia równowagi, problemy z mową, pamięcią albo wzrokiem – to nie są „normalne oznaki starzenia się”. To są sygnały, które trzeba sprawdzić.

Współczesna neurologia i neurochirurgia – metody diagnostyki i terapii

Współczesna neurologia i neurochirurgia oferują coraz bardziej zaawansowane narzędzia diagnostyczne i terapeutyczne, pozwalające nie tylko spowolnić postęp chorób, ale także poprawić jakość życia pacjentów.

Jak podkreśla prof. dr hab. n. med. Ryszard Czepko – współczesna neurologia to nie tylko leki, ale też coraz bardziej precyzyjna diagnostyka i zaawansowane terapie, które potrafią naprawdę zmieniać życie. A czasem – je uratować.

Zarówno w warunkach domowych, jak i podczas wyjazdów wakacyjnych, istotne jest posiadanie właściwie skompletowanej apteczki. Jej zawartość powinna umożliwiać szybką reakcję w przypadku nagłych dolegliwości lub drobnych urazów, bez konieczności poszukiwania apteki w sytuacji kryzysowej. O zasadach prawidłowego przygotowania apteczki mówi mgr farm. Nicole Wójcik z Centrum Medycznego Scanmed w Warszawie, American Heart of Poland.

Podstawowe wyposażenie apteczki domowej

Apteczka domowa powinna zawierać nie tylko leki przyjmowane na stałe, ale również preparaty przeznaczone do stosowania doraźnego.

– Niezbędnym elementem wyposażenia są leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym – podkreśla farmaceutka. W przypadku syropów zaleca się każdorazowo oznaczać datę pierwszego otwarcia opakowania – zgodnie z zaleceniami producenta, po określonym czasie od otwarcia preparat może utracić swoje właściwości farmakologiczne i bezpieczeństwo stosowania. W apteczce powinny również znaleźć się: termometr, środek antyseptyczny do dezynfekcji ran, plastry z opatrunkiem, jałowe gaziki, plastry mocujące oraz hydrożel na oparzenia, który działa chłodząco i wspomaga proces regeneracji naskórka – wymienia farmaceutka.

Kontrola dat ważności i konsultacja z farmaceutą

Apteczka domowa może również zawierać leki łagodzące objawy przeziębiania – np. tabletki na ból gardła i chrypę czy aerozole na katar, a także leki przeciwalergiczne, przeciwbiegunkowe i roztwór chlorku sodu (0,9% NaCl) – przydatny do przemywania oczu i nawilżania błon śluzowych nosa.

Regularna kontrola dat ważności leków jest bardzo ważna – przeterminowane preparaty należy niezwłocznie zutylizować. W aptekach znajdują się specjalnie przeznaczone do tego celu pojemniki.

– Zalecam przegląd apteczki co kilka miesięcy. Możemy to zrobić na konsultacji farmaceutycznej. Farmaceuta nie tylko sprawdzi daty ważności, ale również udzieli informacji na temat właściwego sposobu przyjmowania leków (na czczo, z posiłkiem, w określonych porach dnia) – wyjaśnia Nicole Wójcik.

Warto również skorzystać z porady farmaceuty w celu oceny ewentualnych interakcji pomiędzy stosowanymi lekami, suplementami diety i preparatami ziołowymi, co ma szczególne znaczenie w przypadku osób z chorobami przewlekłymi.

– Pacjentom uczulonym na jad owadów rekomenduje się wcześniejszą konsultację lekarską i rozważenie zaopatrzenia się w ampułkostrzykawkę z adrenaliną – dodaje farmaceutka.

Wyposażenie apteczki podróżnej

Kompletując apteczkę na wyjazd wakacyjny, należy dostosować jej zawartość do kierunku podróży oraz planowanej aktywności fizycznej. Inne potrzeby występują w górach, inne nad wodą. Istnieje jednak grupa preparatów, które mają charakter uniwersalny i powinny znaleźć się w każdej podróżnej apteczce.

Wśród nich wymienia się: leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, preparaty przeciwwymiotne (na chorobę lokomocyjną), leki przeciwbiegunkowe, elektrolity i probiotyki (w celu stabilizacji mikroflory jelitowej przy zmianie diety), środki odstraszające owady (repelenty), preparaty łagodzące skutki ukąszeń.

Niezbędnym elementem w czasie podróży jest krem lub emulsja z wysokim filtrem przeciwsłonecznym (SPF 50+). Ponadto warto zabrać: leki przeciwalergiczne, żel chłodzący na stłuczenia i obrzęki, przyrząd do usuwania kleszczy (np. lasso lub kleszczołapki), podstawowe środki opatrunkowe (spray do dezynfekcji, plastry z opatrunkiem i bez opatrunku, jałowe gaziki, bandaże elastyczne).

Warunki przechowywania leków podczas podróży

– Najbezpieczniej przewozić leki w oryginalnych opakowaniach – to istotne zwłaszcza w przypadku kontroli na lotnisku. Zaleca się, aby leki znajdowały się w bagażu podręcznym. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie substancje lecznicze są dozwolone w kraju docelowym. Dobrym rozwiązaniem jest posiadanie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego przyjmowanie konkretnych leków – najlepiej w języku angielskim – radzi Nicole Wójcik.

– Należy również unikać przechowywania leków w miejscach narażonych na działanie wysokiej temperatury, takich jak samochód czy plaża. Ciepło może prowadzić do degradacji substancji czynnych, obniżać bezpieczeństwo i skuteczność leczenia – dodaje.

Dr hab. n. med., prof. UM MSC Tomasz Szopiński – jeden z prekursorów chirurgii robotowej w urologii – wykonał tysięczną operację w asyście robota chirurgicznego. Tym samym dołączył do wąskiego grona trzech operatorów w Polsce z tak dużym doświadczeniem w tym zakresie. Tysięczny zabieg odbył się 2 lipca br. w warszawskim Szpitalu Mazovia i dotyczył usunięcia raka prostaty, najczęściej diagnozowanego nowotworu urologicznego u mężczyzn.

Dr hab. n. med., prof. UM MSC Tomasz Szopiński to jeden z pionierów chirurgii robotowej w leczeniu nowotworów urologicznych w Polsce, jest specjalistą urologiem i ceryfikowanym operatorem robota da Vinci w Grupie Szpitali Mazovia, a także profesorem i wykładowcą na Uczelni Medycznej im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Dr Szopiński stosuje zaawansowane techniki operacyjne m.in. technikę Retzius sparing, dzięki której zamiast dużego, 40-centymetrowego cięcia wystarczy jedynie 7-centymetrowe nacięcie. To daje pacjentom większe szanse na zachowanie funkcji intymnych, szybsze odzyskanie kontroli nad trzymaniem moczu i eliminuje ryzyko całkowitego nietrzymania. Od 2017 roku dr Szopiński zrealizował już tysiąc zabiegów robotowych, tworząc fundamenty nowoczesnej urologii onkologicznej nie tylko w Grupie Mazovia, lecz także w całej Polsce. Dziś należy do wąskiego grona operatorów z tak dużą liczbą wykonanych zabiegów.

Pionier robotyki w urologii – tysiąc historii pacjentów

– Tysiąc operacji robotowych to dla mnie nie tylko liczba, lecz potwierdzenie, że nowoczesna technologia w rękach doświadczonego chirurga realnie zmienia życie pacjentów. Każdy taki zabieg to osobna historia przypominająca, że chirurgia to nie tylko teoria, lecz przede wszystkim praktyka – to lata nauki, pokory i setki godzin na sali operacyjnej, aby pacjent miał pewność, że jest w najlepszych możliwych rękach – mówi dr hab. n. med., prof. UM MSC Tomasz Szopiński ze Szpitali Grupy Mazovia.

– Jestem dumny, że mogę być częścią rozwoju chirurgii robotowej w Polsce i współtworzyć standardy, które stawiają nas wśród liderów nowoczesnego leczenia nowotworów urologicznych. Ten tysięczny zabieg to dla mnie motywacja, by wyznaczać kolejne kierunki, szkolić studentów oraz młodych lekarzy i rozwijać metody, które dają pacjentom szansę na szybszy powrót do zdrowia i lepszą jakość życia – dodaje dr Szopiński.

Jak podkreśla prof. Igal Mor, Prezes Zarządu Grupy Mazovia, za tym spektakularnym wynikiem stoi nie tylko nowoczesna technologia, lecz przede wszystkim wiedza, doświadczenie i ogromne zaangażowanie dr Tomasza Szopińskiego oraz Grupy Mazovia.

– Pamiętam, jakby to było wczoraj – nasze rozmowy z dr Szopińskim o wprowadzeniu chirurgii robotowej do Szpitala Mazovia. Wówczas nikt w Polsce nie wykonywał jeszcze takich zabiegów na szerszą skalę. A dr Szopiński już wtedy mówił: musimy w to wejść. To jest przyszłość. To realna szansa, by operować pacjentów precyzyjniej, z mniejszym bólem i szybszym powrotem do zdrowia – mówi prof. Igal Mor.

– To była wizja, pasja i odwaga. I podjęliśmy tę decyzję – w 2017 roku, tutaj, w Szpitalu Mazovia Warszawie. To właśnie wtedy przeprowadziliśmy pierwszą operację robotową. Za konsolą da Vinci siedział, oczywiście, dr Szopiński – dodaje.

Wówczas Szpital Mazovia w Warszawie był jednym z trzech w Polsce, które dysponowały tą technologią, i jako pierwszy w kraju udostępnił robotyczne operacje urologiczne szerokiej grupie pacjentów. Od tego czasu Grupa Mazovia systematycznie inwestuje w najnowocześniejsze systemy robotyczne, rozbudowuje zespół specjalistów i wdraża innowacyjne procedury, które dziś stawiają ją w gronie liderów robotyki medycznej w Polsce. Dziś dysponuje już trzema systemami robotycznymi, zespołem dziewięciu certyfikowanych operatorów i ma na swoim koncie ponad 2500 przeprowadzonych operacji w asyście robota. Dr hab. n. med., prof. UM MSC Tomasz Szopiński od samego początku współtworzył rozwój robotyki w Grupie Mazovia, wyznaczając standardy pracy zespołu i wdrażając innowacyjne procedury robotyczne.

14 lipca w Szpitalu Mazovia w Warszawie przedstawiciel Grupy Synektik, dystrybutora nowoczesnych systemów robotycznych da Vinci i partnera Grupy Mazovia, wręczył dr. hab. n. med., prof. UM MSC Tomaszowi Szopińskiemu certyfikat potwierdzający wykonanie tysiąca operacji.

– 1000 zabiegów to 1000 przypadków klinicznych, wymagających precyzyjnego sprzętu, dobrego planu operacyjnego, świetnego chirurga oraz znakomicie dobranego zespołu. Pan Profesor Szopiński był liderem pierwszego zespołu, z którym przyszło nam współpracować na początku naszej ścieżki dystrybucyjnej i współpracy z Intuitive Surgical, pierwszy system da Vinci 4-tej generacji dostarczyliśmy we wrześniu 2018 roku właśnie do Szpitala Mazovia. Jego doświadczenie zawodowe i profesjonalizm, gotowość do przekazywania wiedzy kolejnym adeptom były filarem również naszych pierwszych sukcesów, a wieloletnia bardzo dobra współpraca w kolejnych latach utrwaliła to przekonanie – mówi Artur Ostrowski, Dyrektor Zarządzający da Vinci (Synektik).

Chirurgia robotowa odgrywa dziś kluczową rolę w urologii, zwłaszcza w leczeniu nowotworów prostaty. Radykalna prostatektomia stanowi dziś 61 proc. wszystkich operacji w asyście robota (dane za 2024 rok)¹. Tysięczna operacja wykonana przez dr. Tomasza Szopińskiego dotyczyła właśnie raka prostaty – choroby, która wciąż zbyt często jest wykrywana zbyt późno, ale dzięki nowoczesnym technikom daje pacjentom realną szansę na szybki powrót do zdrowia. 60-letni Pan Jarosław, tysięczny pacjent operowany przez dr. Szopińskiego w asyście robota chirurgicznego, jest najlepszym dowodem na to, jak wielkie znaczenie ma szybka diagnoza i dostęp do zaawansowanej technologii.

– Gdy dowiedziałem się, że mogę mieć operację robotyczną, zacząłem szukać informacji. Przyznam, że początkowo przeraziły mnie możliwe skutki uboczne, takie jak: nietrzymanie moczu czy problemy z potencją. Ale rozmowa z dr. Szopińskim przed operacją uspokoiła mnie i dała pewność, że jestem w dobrych rękach. Dziś, zaledwie tydzień po zabiegu, w dużej mierze panuję nad mięśniami i powoli wracam do codziennej aktywności – mówi Pan Jarosław.

Profilaktyka ratuje życie

Rak prostaty to najczęstszy nowotwór urologiczny u mężczyzn. W Polsce co roku rozpoznaje się go u ponad 18 tysięcy pacjentów². Choroba długo nie daje objawów, dlatego tak ważne są regularne badania PSA i kontrole u urologa. Wcześnie wykryty rak prostaty jest w pełni wyleczalny, zwłaszcza dzięki nowoczesnym metodom chirurgii małoinwazyjnej.

– Miałem szczęście, że moja żona pilnowała, żebym robił badania – opowiada Pan Jarosław. – Wyniki były zawsze idealne, aż nagle pod koniec ubiegłego roku poziom PSA podskoczył. Szybka diagnostyka wskazała, że to rak prostaty. Byłem bardzo zaskoczony, bo nie czułem żadnych objawów. Myślałem, że skoro jestem aktywny fizycznie, to rak prostaty mnie nie dotyczy – dodaje.

Choć nowoczesne metody leczenia są coraz szerzej dostępne, wielu mężczyzn wciąż nie decyduje się na regularne badania urologiczne. Przykład Pana Jarosława pokazuje jednak, jak ogromne znaczenie ma czujność i profilaktyka – dzięki regularnym kontrolom nowotwór udało się wykryć na czas, co pozwoliło szybko podjąć leczenie i dało realną szansę na pełny powrót do zdrowia.

– Moja historia pokazuje, że nie ma co się bać. Trzeba działać i badać się regularnie – mówi Pan Jarosław. – Lepiej wykryć coś wcześniej i mieć szansę wrócić do zdrowia, niż obudzić się za późno. Dlatego apeluję do wszystkim mężczyzn, aby zaczęli się badać zaraz po przekroczeniu czterdziestki – dodaje.

Lider robotyki urologicznej

Dr hab. n. med., prof. UM MSC Tomasz Szopiński specjalizuje się w małoinwazyjnej diagnostyce i leczeniu nowotworów układu moczowego, w tym w szczególności raka prostaty, ale także raka nerki i raka pęcherza moczowego. Jego doświadczenie obejmuje również zastosowanie robotyki w chirurgii rekonstrukcyjnej i leczeniu chorób łagodnych gruczołu krokowego.

Posiada tytułu Fellow of the European Board of Urology (FEBU). Jest także współautorem dwóch monografii oraz 48 publikacji naukowych, które przyczyniają się do rozwoju nowoczesnej urologii. Uczestniczy w działalności Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, a także zasiada w komisji egzaminacyjnej Europejskiego Egzaminu Specjalizacyjnego z Urologii (EBU).

***

Źródła:

1. Raport „Chirurgia Robotowa 2025”, Modern Healthcare Institute, Warszawa, lipiec 2025. ↩︎
2. Rynekzdrowia.pl: „Rocznie 18 tys. pacjentów w Polsce słyszy diagnozę. To jeden z najczęstszych nowotworów u mężczyzn”, 23 czerwca 2025. Link: https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Onkologia/Rocznie-18-tys-pacjentow-w-Polsce-slyszy-diagnoze-To-jeden-z-najczestszych-nowotworow-u-mezczyzn%2C272792%2C1013.html?utm_source=chatgpt.com ↩︎

Latem chętniej wystawiamy skórę na słońce, spędzając wolne chwile na świeżym powietrzu. Warto jednak pamiętać, że ekspozycja na promieniowanie UV może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, a jednym z podstawowych działań profilaktycznych w ochronie skóry jest regularne badanie znamion, czyli dermatoskopia. Na czym polega i jak wygląda badanie – mówi lekarz Bogumiła Medyńska, dermatolog z Centrum Medycznego Scanmed we Wrocławiu, American Heart of Poland.

Dermatoskopia to nieinwazyjne badanie umożliwiające ocenę znamion i innych zmian skórnych w powiększeniu, z wykorzystaniem dermatoskopu. To urządzenie przypominające szkło powiększające, wyposażone w oświetlenie, pozwala dermatologowi dostrzec struktury niewidoczne gołym okiem. Powiększenie dermatoskopu, zwykle około 10-krotne, umożliwia analizę koloru, kształtu i symetrii zmiany oraz ocenę jej głębszych warstw. Badania dermatoskopowe mogą być przeprowadzane zarówno u dorosłych, jak i dzieci – niezależnie od wieku.

– Dermatoskopia to jedna z podstawowych metod diagnostycznych w dermatologii. To Pozwala odróżnić zmiany łagodne od tych, które mogą wymagać dalszej diagnostyki lub usunięcia chirurgicznego – podkreśla lekarz dermatolog Bogumiła Medyńska z Centrum Medycznego Scanmed we Wrocławiu, American Heart of Poland.

Dlaczego warto badać znamiona?

Regularna kontrola znamion powinna być obowiązkowa szczególnie dla osób o jasnej karnacji, z licznymi znamionami, historią oparzeń słonecznych lub przypadkami nowotworów skóry w rodzinie.

– Każda zmiana, która nagle zmienia kolor, kształt, zaczyna swędzieć, krwawić lub się powiększać, powinna być skonsultowana z dermatologiem – dodaje ekspertka Centrum Medycznego Scanmed, American Heart of Poland.

Jak przebiega badanie dermatoskopowe?

Samo badanie jest szybkie i bezbolesne. Lekarz przykłada dermatoskop do skóry, wcześniej pokrywając soczewkę specjalnym olejkiem, który eliminuje odbicia światła i pozwala na dokładniejszy obraz zmiany. Wynik ocenia się w oparciu o tzw. skalę TDS (Total Dermatoscopic Score), czyli Całkowity Wskaźnik Dermatoskopowy. Na jego podstawie lekarz określa stopień niepokojących cech zmiany i decyduje o konieczności dalszej diagnostyki lub obserwacji.

U osób z grupy podwyższonego ryzyka – posiadających liczne znamiona, dodatni wywiad rodzinny lub historię chorób skóry – zaleca się kontrolne badania dermatoskopowe co 3-6 miesięcy. U pozostałych pacjentów – raz w roku lub wtedy, gdy pojawi się niepokojąca zmiana.

Latem szczególnie uważaj na słońce

Latem nasza skóra jest narażona na szkodliwe działanie promieniowania UV. Ekspozycja na słońce nie tylko przyspiesza procesy starzenia skóry, ale również znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów skóry.

– W słoneczne dni zalecam unikanie wychodzenia na zewnątrz w godzinach największego nasłonecznienia, czyli między 11:00 a 16:00. Bezwzględnie należy stosować kremy z wysokim filtrem SPF 50+, które chronią przed promieniowaniem UVA i UVB. Filtry warto aplikować co 2-3 godziny oraz po każdej kąpieli, nawet w pochmurne dni – przypomina dermatolog Bogumiła Medyńska.

Latem, gdy skóra jest narażona na działanie słońca, warto być jeszcze bardziej czujnym i nie lekceważyć niepokojących objawów. Zdrowa skóra to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim bezpieczeństwa.

Sławosz Uznański-Wiśniewski jako drugi Polak w historii poleciał 25 czerwca br. w kosmos jako członek misji Ax-4 i miał możliwość obserwować Ziemię z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Po kilkunastu dniach w gwiazdach polski astronauta zamiast do domu, niemal natychmiast trafi do gabinetu lekarskiego. Eksperci centrum medycznego enel-med przeanalizowali jakie badania i procedury musi przejść, aby wrócić „do normalności”. Wśród nich są m.in. kompleksowe badania okulistyczne, ocena stanu psychicznego, badania układu krążenia i równowagi oraz testy dotyczące stanu odżywienia i wpływu promieniowania kosmicznego.

– Choć kosmiczna misja trwała zaledwie kilkanaście dni, dla organizmu to potężne wyzwanie. Pobyt astronauty w warunkach mikrograwitacji jest stresem dla organizmu i wymaga wielu zmian adaptacyjnych. Podobnie powrót ze stacji kosmicznej na Ziemię jest dużym wyzwaniem dla uczestnika misji kosmicznej.  Organizm w bardzo krótkim czasie musi przystosować się do ponownego funkcjonowania w warunkach grawitacji. Już w pierwszych godzinach po lądowaniu astronauta przechodzi ściśle określone protokoły medyczne wdrażane przez agencje kosmiczne takie jak NASA czy ESA – mówi lekarz Piotr Grzyb, nefrolog i specjalista chorób wewnętrznych enel-med.

Powrót do normalności wymaga treningu

Bardzo istotnym elementem powrotu do pełnej sprawności są testy sensomotoryczne, które oceniają integrację układu zmysłów i reakcję układu ruchu, a także testy przedsionkowe, służące ocenie układu równowagi. Ich wyniki są podstawą do zaprojektowania indywidualnego planu rehabilitacyjnego. Już drugiego dnia po powrocie na Ziemię rozpoczyna się intensywny program codziennych ćwiczeń fizycznych, trwający min. 120 minut. Rehabilitacja ta trwa co najmniej 45 dni i może być kontynuowana w rozszerzonym zakresie. Program obejmuje nie tylko standardową rozgrzewkę i ćwiczenia rozciągające, ale też ćwiczenia oporowe, aerobowe, równoważne, propriocepcyjne (czyli rozwijające czucie głębokie) oraz trening funkcjonalny. Raz w tygodniu przeprowadzana jest szczegółowa ocena postępów fizycznych uczestnika.

Układ zmysłów i problemy sensomotoryczne

W warunkach braku grawitacji dochodzi do zaburzeń funkcji układu przedsionkowego, które skutkują wystąpieniem nudności, wymiotów, dezorientacji przestrzennej oraz zaburzeń koordynacji ruchowej. Dodatkowo mogą się pojawić zaburzenia widzenia, wynikające zarówno ze zmienionej dystrybucji płynów ustrojowych w organizmie, jak i z zaburzeń krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. U astronautów notuje się również zaburzenia refrakcji, co często wiąże się z koniecznością stosowania soczewek korekcyjnych podczas pobytu na orbicie. Choć te problemy zazwyczaj ustępują po powrocie na Ziemię, niektóre zmiany (jak te dotyczące siatkówki oka) mogą mieć charakter nieodwracalny. Z tego względu po przylocie wykonywane jest pełne badanie okulistyczne z uwzględnieniem specjalistycznych testów.

Układ krążenia i redystrybucja płynów

Mikrograwitacja powoduje znaczną redystrybucję płynów ustrojowych. Dochodzi do tzw. względnej hipowolemii, czyli zmniejszenia objętości krwi krążącej w naczyniach oraz przesunięcia płynów do przestrzeni tkankowej – szczególnie w górnej części ciała. Efektem tych zaburzeń są objawy hipotonii ortostatycznej, czyli spadku ciśnienia krwi przy przejściu z pozycji leżącej do stojącej. Aby temu przeciwdziałać, astronauci zaraz po powrocie na Ziemię otrzymują dożylny bolus z soli fizjologicznej.

Ze względu na obserwowane zaburzenia rytmu serca, bezpośrednio po wylądowaniu wykonywana jest również szczegółowa ocena elektrokardiograficzna. Następnie astronauci rozpoczynają wielotygodniowy program rehabilitacyjny, który obejmuje ćwiczenia mające na celu przywrócenie sprawności układu sercowo-naczyniowego oraz ponowną „sensytyzację” układu równowagi i propriocepcji.

– Astronauci przebywający w przestrzeni kosmicznej są narażeni na działanie wysokoenergetycznego promieniowania kosmicznego, które może uszkadzać DNA – zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio poprzez wolne rodniki. W związku z tym konieczna jest długofalowa obserwacja uczestników misji w kierunku wystąpienia zmian nowotworowych. Ocenie podlegają np. zmiany skórne, które fotografuje się przed startem misji i bezpośrednio po jej zakończeniu. Po powrocie analizie poddawane są również dane z osobistych dozymetrów, które pozwalają oszacować indywidualną dawkę pochłoniętego promieniowania – dodaje lekarz Piotr Grzyb z enel-med.

Komentarz eksperta (lek. Piotr Grzyb):

W firmach z sektora MŚP obszar HR rzadko jest domeną wyspecjalizowanego działu. Najczęściej zajmuje się nim właściciel lub prezes firmy, na co wskazało 44% przedsiębiorców, wynika z raportu enel-med „Łączy nas zdrowie. W MŚP”. Zaledwie 28% MŚP posiada wdrożoną strategię HR, a 38% przyznaje, że nie ma jej wcale. Najgorzej jest w mikrofirmach, gdzie 73% nie ma żadnego sformalizowanego podejścia do działań kadrowych, a aż 77% ich właścicieli osobiście zajmuje się tym obszarem. Różnice widać także między branżami. W przedsiębiorstwach usługowych 62% właścicieli samodzielnie zajmuje się HR-em, a jedynie co dziesiąty zatrudnia specjalistę. W logistyce jest odwrotnie – zaledwie 14% prezesów deklaruje osobiste zaangażowanie w HR, a 48% zatrudnia profesjonalistę.

– Sektor MŚP to zbiór różnych organizacji – od kilkuosobowych, rodzinnych firm, które operują lokalnie, po rozbudowane przedsiębiorstwa zatrudniające po 100-200 pracowników i prowadzące działalność na rynkach zagranicznych. Różnią się skalą, strukturą i stylem zarządzania, ale jedno pozostaje wspólne: każda z tych firm potrzebuje ludzi. Warto mieć przemyślane podejście do tego, jak pracowników przyciągać, rozwijać i zatrzymywać. Obszar HR w małych i średnich firmach wciąż bywa traktowany jako dział administracyjny, a to duży błąd. Dobrze poukładane procesy personalne to narzędzie biznesowe, które wspiera stabilny rozwój, poprzez ograniczenie rotacji oraz wyznaczanie standardów menedżerskich. W enel-med codziennie współpracujemy z wieloma firmami sektora MŚP i widzimy, że wiele z nich chce budować przewagę konkurencyjną dzięki strategii HR. Potrzebują jedynie prostych rozwiązań i partnera, który je poprowadzi – mówi Alina Smolarek, Dyrektorka HR w enel-med. I dodaje: – Warto podkreślić, że takiego podejścia oczekują sami pracownicy. Z naszego raportu wynika, że chętnie zamieniliby korporacyjne biuro na mniejszą organizację, jeśli otrzymaliby nie tylko wyższe wynagrodzenie, ale także solidny zestaw benefitów i rozbudowaną opiekę medyczną. Wydaje się to proste i rzeczywiście takie może być, jeśli do tematu podejdziemy strategicznie i dobierzemy partnerów, którzy pomogą w realizacji wyznaczonych celów HR i dostawie benefitów kluczowych dla kandydatów i pracowników.

Właściciel, który rekrutuje i zatrudnia

Z raportu enel-med „Łączy nas zdrowie. W MŚP” wynika, że w firmach MŚP (czyli zatrudniających od 1 do 249 pracowników) obszar HR rzadko jest domeną wyspecjalizowanego działu. Najczęściej zajmuje się nim właściciel lub prezes firmy. Tak wskazało 44% respondentów. Tylko 14% organizacji zatrudnia specjalistów ds. HR, 9% dyrektorów HR, a 8% specjalistów ds. płac. 6% korzysta z zewnętrznego wsparcia (agencje zatrudnienia). Prawie co 10. pracodawca (9%) nie ma wiedzy na ten temat, co może świadczyć o niskiej świadomości działań HR w firmie.

Dane pokazują, że styl zarządzania HR w MŚP zależy także od wielkości i branży organizacji. W mikrofirmach – czyli tych zatrudniających do 9 osób – kwestie związane z rekrutacją, wdrażaniem nowych pracowników czy formalnościami kadrowymi najczęściej leżą w gestii właściciela. Aż 77% mikroprzedsiębiorców samodzielnie prowadzi działania w tym obszarze. W małych firmach (10-49 pracowników) ten odsetek spada do 36%, a w średnich (50-249 pracowników) wynosi już tylko 19%. Wraz z rosnącą liczbą pracowników pojawiają się stanowiska odpowiedzialne za działania HR – 27% średnich firm zatrudnia specjalistę ds. HR, 14% specjalistę ds. płac, a 11% dyrektora personalnego.

Różnice widać także między branżami. W sektorze usług 62% właścicieli samodzielnie zajmuje się HR, a jedynie co 10 zatrudnia specjalistę. Odwrotna sytuacja występuje w logistyce – zaledwie 14% pracodawców deklaruje osobiste zaangażowanie w HR,  a 48% zatrudnia profesjonalistę.

Luksus większych, wyzwanie dla małych

Tylko 28% wszystkich firm MŚP deklaruje, że ma uporządkowane działania w obszarze pracowniczym, obejmujące nie tylko zatrudnienie, ale też rozwój, benefity czy kwestie organizacyjne. Zdecydowanie więcej, bo 38% firm przyznaje, że w ogóle nie działa w tym obszarze planowo, 22% jest na etapie planowania strategii HR, a kolejne 12% nie wie, czy w firmie w ogóle funkcjonują jakiekolwiek zasady czy procedury.

W mikrofirmach sytuacja wygląda najtrudniej – 73% z nich nie ma sformalizowanego podejścia do zarządzania ludźmi, a tylko 7% przyznaje, że ma wypracowane zasady i działania. W małych firmach (10-49 pracowników) brak rozwiązań zadeklarowało 28% respondentów, a 35% przyznało, że działa już na podstawie określonych reguł. W średnich firmach już 42% przedsiębiorstw prowadzi uporządkowaną politykę kadrową, a tylko 11% jej nie posiada.

Dyrektor HR Exact Solution Electronics, firmy usługowo-handlowej, potwierdza na swoim przykładzie, że wraz ze wzrostem firmy, rośnie profesjonalizacja HR.

– W naszej firmie, zatrudniającej 40-50 osób, z czego 80% to pracownicy produkcyjni, obszar HR prowadzony jest systematycznie i z jasno wyodrębnionymi funkcjami. Jako dyrektor odpowiadam nie tylko za kadry, ale także za onboarding, wsparcie liderów, komunikację i działania rozwojowe. To efekt świadomej decyzji właściciela, który dostrzegł potrzebę budowania kultury organizacyjnej i troski o pracownika. W MŚP funkcje HR często pełni zarząd, ale wraz ze wzrostem firmy konieczna jest profesjonalizacja. Dzięki moim działaniom wdrażamy procesy związane z planowaniem sukcesji i zwiększaniem well-beingu zespołu. Stawiam na sprawną rekrutację, dobre warunki pracy i benefity: opiekę medyczną, kartę przedpłaconą, ubezpieczenie. Utrzymanie pracownika to inwestycja – dlatego słucham, reaguję i rozwijam działania HR, dopasowując je do realnych potrzeb zespołu – mówi Eryk Weber, Dyrektor HR w Exact Solution Electronics.

Raport „Łączy nas zdrowie. W MŚP” jest dostępny tutaj.

Centrum medyczne enel-med już po raz dziewiąty zostało uhonorowane prestiżowym tytułem Gwiazdy Jakości Obsługi w kategorii „Przychodnie lekarskie”. To wyjątkowe wyróżnienie przyznawane jest na podstawie opinii samych konsumentów, którzy oceniają jakość obsługi i satysfakcję z usług.

Polski Program Jakości Obsługi już od 18 lat monitoruje poziom zadowolenia Polaków. Tytuł Gwiazdy Jakości Obsługi przyznawany jest firmom na podstawie ogólnopolskiego badania satysfakcji klientów – opinii pojawiających się na portalu jakoscobslugi.pl. To sprawia, że przyznawane tytuły są odzwierciedleniem realnych doświadczeń konsumentów. Wyróżnienia otrzymują organizacje, które zdobywają najwyższe oceny w zakresie jakości kontaktu z klientem, profesjonalizmu i zaufania.

– To wyróżnienie ma dla nas szczególną wartość, bo pochodzi bezpośrednio od naszych pacjentów. Jako największa polska firma medyczna oferująca kompleksowe usługi zdrowotne, każdego dnia obsługujemy tysiące pacjentów w całym kraju. Ich satysfakcja to dla nas nie tylko powód do dumy, ale przede wszystkim potwierdzenie, że nasza strategia – oparta na jakości, innowacyjności i trosce – działa. Ta nagroda to wyraz zaufania, na które pracuje cały zespół enel-med. To on tworzy miejsce, w którym pacjent jest naprawdę w centrum uwagi. I właśnie to chcemy stale rozwijać, bo jakość obsługi to nie jednorazowy wysiłek, ale nasza codzienna odpowiedzialność – mówi Ewa Łukaszewska-Bogusz, kierowniczka ds. jakości obsługi w enel-med.

Centrum medyczne enel-med od ponad trzech dekad rozwija swoją sieć placówek w całej Polsce, koncentrując się na tworzeniu butikowych oddziałów, inwestycjach w nowoczesny sprzęt diagnostyczny oraz budowaniu relacji opartych na wiedzy, empatii i doświadczeniu personelu medycznego. Dziś enel-med to 35 oddziałów, 24 przychodnie stomatologiczne, 5 oddziałów zlokalizowanych w dużych firmach, 3 kliniki medycyny i stomatologii estetycznej, 3 kliniki ortopedii, rehabilitacji i medycyny sportowej, ośrodek opiekuńczo-rehabilitacyjny dla seniorów oraz szpital w Warszawie, w którym wykonywane są zabiegi z zakresu ortopedii, chirurgii ogólnej, urologii i okulistyki. enel-med to również ponad 1600 placówek partnerskich w całym kraju w ramach systemu opieki abonamentowej dla firm.

Za jakość świadczonych usług odpowiadają przede wszystkim ludzie – personel medyczny, pracownicy recepcji i Call Center oraz zespołów administracyjnych w oddziałach i centrali – wszyscy, którzy codziennie współtworzą markę enel-med. To dzięki ich zaangażowaniu firma może stale rozwijać się, odpowiadać na potrzeby pacjentów i zdobywać ich zaufanie.

Planując wakacyjny wyjazd, najczęściej myślimy o tym, jakie ubrania i kosmetyki spakować, co będziemy zwiedzać i gdzie zjeść najlepsze lody. Kwestie zdrowotne ograniczamy zazwyczaj do wykupienia ubezpieczenia – i tyle. A przecież jedną z najprostszych, a zarazem najważniejszych rzeczy, o które warto zadbać, jest dobrze skompletowana apteczka podróżna. Lekarze enel-med podpowiadają, co powinno się w niej znaleźć, by być przygotowanym na najczęstsze letnie dolegliwości. Warto pamiętać m.in. o preparacie na oparzenia słoneczne czy środku przeciwbólowym.

– W sezonie wakacyjnym obserwujemy zwiększoną liczbę pacjentów z dolegliwościami, którym można łatwo zapobiec lub szybko je załagodzić, gdyby pod ręką znajdowały się podstawowe środki medyczne. Wystarczy chwila nieuwagi, by doznać poparzenia słonecznego, skaleczenia, ukąszenia przez owada czy zatrucia pokarmowego, a dostęp do apteki lub pomocy medycznej w podróży bywa ograniczony. Dobrze wyposażona apteczka to absolutna podstawa każdej podróży, niezależnie od tego, czy wybieramy się na urlop za granicę, czy spędzamy lato w Polsce, czy jedziemy sami czy z dziećmi. To prosta i odpowiedzialna forma profilaktyki, dzięki której można uniknąć stresu i nieprzyjemnych niespodzianek, a w razie potrzeby szybko zareagować – mówi lekarz Krzysztof Urban, specjalista medycyny rodzinnej enel-med.

Wysoka temperatura? Tylko powietrza!

Latem nietrudno o przegrzanie, udar słoneczny czy infekcję wirusową, a to wszystko może skutkować podwyższoną temperaturą ciała lub bólem głowy. Warto mieć pod ręką preparat z paracetamolem lub ibuprofenem, który pomoże również przy bólach mięśni, zębów, a także w przypadku menstruacji. To podstawowe leki, które powinny znaleźć się w każdej podróżnej apteczce – zarówno dziecięcej jak i dorosłej.

Chłodzący ratunek

Nawet krótka ekspozycja na słońce bez odpowiedniej ochrony może skończyć się zaczerwienieniem, pieczeniem skóry, a nawet pęcherzami. W takiej sytuacji ulgę przynosi preparat z pantenolem lub aloesem, najlepiej w formie chłodzącego sprayu. Przyspiesza regenerację skóry, działa łagodząco i kojąco, co może znacznie poprawić komfort wypoczynku.

Ukąszenia, które nie psują wakacji

Letnie miesiące to sezon na komary, meszki, osy, a także – niestety – kleszcze. Ukąszenia mogą powodować nie tylko świąd, ale też silne reakcje alergiczne. Dlatego w apteczce powinno znaleźć się miejsce na żel lub krem łagodzący objawy, np. z hydrokortyzonem lub amoniakiem. Dla dzieci warto wybrać wersje łagodniejsze, bez sterydów.

Nie daj się komarom i kleszczom

Zdecydowanie lepiej zapobiegać niż leczyć – dotyczy to również ochrony przed owadami. Skuteczny repelent z DEET, ikarydyną lub naturalnymi olejkami eterycznymi może znacząco zmniejszyć ryzyko ukąszeń i infekcji przenoszonych przez owady. To obowiązkowy element wakacyjnego wyposażenia, zwłaszcza jeśli planujemy wycieczki do lasu, nad wodę lub za granicę.

STOP dla biegunki na urlopie

Zmiana diety, wody lub strefy klimatycznej często skutkuje problemami żołądkowymi. Biegunka może prowadzić do odwodnienia – szczególnie groźnego dla dzieci i seniorów. Warto mieć ze sobą loperamid lub inny preparat „na zatrzymanie”, a także elektrolity w saszetkach do rozpuszczenia w wodzie. Uzupełnienie płynów to klucz do szybszego powrotu do zdrowia.

Drobne rany potrafią uprzykrzyć cały wyjazd

Skaleczenia, otarcia, pęcherze – w wakacyjnych warunkach to codzienność. Plastry w różnych rozmiarach, jałowe gaziki i opaski elastyczne pomogą zatamować krwawienie i zabezpieczyć ranę przed zabrudzeniem. Warto zabrać również kilka plastrów wodoodpornych, które sprawdzą się np. na plaży lub podczas wycieczek.

Dezynfekcja to podstawa

Każdą ranę – nawet drobną – należy najpierw oczyścić i zdezynfekować. W apteczce powinien znaleźć się preparat do odkażania – np. octenisept, wodny roztwór jodu lub spray antybakteryjny. Można także zabrać ze sobą chusteczki nasączone środkiem dezynfekującym – wygodne w użyciu w podróży.

Alergia w podróży? Nie zaskoczy cię

Nieprzewidziana reakcja alergiczna może pojawić się po ukąszeniu owada, kontakcie z rośliną czy spożyciu nowego pokarmu. Leki przeciwhistaminowe łagodzą objawy, takie jak: pokrzywka, obrzęk, kichanie czy łzawienie oczu. Warto je mieć szczególnie wtedy, gdy któryś z uczestników podróży ma historię alergii.

Lepiej wiedzieć niż zgadywać

Ból głowy, osłabienie czy dreszcze mogą wskazywać na gorączkę – ale bez termometru trudno to potwierdzić. Lekki, elektroniczny termometr nie zajmuje dużo miejsca, a może pomóc w podjęciu decyzji o dalszych krokach – np. czy podać lek, udać się do lekarza, czy przeczekać. Dobrze, jeśli działa szybko i ma elastyczną końcówkę – szczególnie dla dzieci.

– Jednym z najczęstszych błędów popełnianych przed wyjazdem jest zapominanie o lekach przyjmowanych na stałe. To absolutna podstawa, od której należy zacząć kompletowanie apteczki, szczególnie jeśli cierpimy na choroby przewlekłe, takie jak: nadciśnienie, choroby serca, cukrzyca czy zaburzenia hormonalne. Leki warto spakować w oryginalnych opakowaniach, przygotować ich zapas na cały pobyt i dodatkowe dni rezerwy. Warto pamiętać, że w przypadku insuliny czy leków psychotropowych trzeba zabrać też zaświadczenie lekarskie, zwłaszcza przy podróży samolotem lub za granicę – dodaje lekarz Krzysztof Urban, specjalista medycyny rodzinnej enel-med.

Grupa Diagnostyka dynamicznie rozwija swoją ofertę badań obrazowych, obecnie tego typu badania można zrealizować w 20 placówkach na terenie całego kraju, a ich liczba będzie się zwiększać. Temu obszarowi działalności dedykowany jest nowy serwis internetowy www.obrazowa.diag.pl.

Gdzie zrealizujemy badania

W Grupie Diagnostyka wykonamy następujące badania obrazowe: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, ultrasonografię, badania rentgenowskie, mammografię i densytometrię. Podmioty realizujące badania to: Diagnostyka Wyrobek, Diagnostyka Obrazowa Bielsko-Biała i Livmed. Placówki sieci Diagnostyka Wyrobek znajdują się w: Kazimierzy Wielkiej (1), Krakowie (6), Myślenicach (2), Opolu (1), Raciborzu (1), Skawinie (1), Tarnowie (1), Warszawie (2) oraz Wodzisławiu Śląskim (1). Diagnostyka Obrazowa Bielsko-Biała działa na terenie Bielska-Białej, Livmed na terenie Wielkopolski – w Jarocinie (1), Kościanie (1) i Nowym Tomyślu (1).

Płatność za badania jest możliwa w trzech różnych trybach: odpłatnie, w ramach prywatnego ubezpieczenia oraz w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia.

Strona internetowa

Z myślą o pacjentach powstała strona internetowa https://obrazowa.diag.pl/, która dostarcza informacji na temat badań obrazowych, zakresu oferowanych usług oraz umożliwia umawianie wizyt. Oznaczenie „NFZ” na mapie lokalizacji pozwala szybko znaleźć placówki, które realizują badania w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. W każdym z oddziałów istnieje również możliwość wykonania badań prywatnie. Najkrótsze terminy dostępne są w pięciu lokalizacjach: w Warszawie przy ul. Jutrzenki 100, w Tarnowie przy ul. Lwowskiej 197, w Krakowie przy ul. Koło Strzelnicy 3, w Bielsku-Białej przy ul. Oświęcimskiej 39 i w Opolu przy ul. Wróblewskiego 46. Wizytę można umówić telefonicznie lub za pomocą formularza online (formularz dotyczy pięciu placówek z najkrótszymi terminami).

Synergia działań

Grupa Diagnostyka wspiera także podmioty medyczne, oferując usługę teleradiologii oraz wynajem mobilnych pracowni diagnostyki obrazowej. Synergia tych działań harmonizuje z realizacją wizji i misji firmy, której celem jest ustanawianie najwyższych standardów w sektorze profilaktyki zdrowotnej oraz wspomaganie ludzi w dążeniu do dłuższego i lepszego życia.

Nowa placówka to miejsce, w którym pacjenci mogą zapisać się m.in. do lekarza rodzinnego, skorzystać z opieki pielęgniarki i położnej środowiskowej, realizować programy profilaktyczne oraz uzyskać kompleksową pomoc w ramach opieki koordynowanej.

Centrum Medyczne Scanmed American Heart of Poland oferuje nie tylko świadczenia POZ, ale również opiekę w ramach Programu „Moje Zdrowie” oraz Opieki Koordynowanej. To oznacza, że pacjenci objęci są ciągłą, wielospecjalistyczną opieką – od diagnostyki, przez leczenie, po kontrolę stanu zdrowia. W placówce dostępne są również konsultacje z zakresu kardiologii, ginekologii, pediatrii, ortopedii i reumatologii.

– Otwarcie Centrum Medycznego Scanmed w Poznaniu to dla nas ważny moment i zarazem przykład realnej synergii między Grupą American Heart of Ponad a Scanmed. Placówka dotychczas działająca jako I-KAR Centrum Chorób Serca i Układu Krążenia przekształca się w Centrum Medyczne Scanmed i rozszerza swoją działalność m.in. o podstawową opiekę zdrowotną. Ta synergia pozwala nam nie tylko poszerzać ofertę medyczną, ale również skutecznie odpowiadać na realne potrzeby pacjentów i społeczności lokalnych. Dzięki efektywnemu wykorzystaniu zasobów obu Grup pacjenci zyskują dostęp do kompleksowej opieki – blisko swojego miejsca zamieszkania – informuje Adam Szlachta, Prezes Zarządu American Heart of Poland i Scanmed.

– Łączymy siły, bo wiemy, jak istotne jest zapewnienie pacjentom w Poznaniu dostępu do kompleksowej opieki. Planujemy sukcesywnie rozszerzać zakres usług o kolejne specjalizacje. Chcemy czerpać doświadczenia z obu organizacji – American Heart of Poland oraz Scanmed – i budować rozwiązania, które pozwolą nam oferować pacjentom opiekę na jak najlepszym poziomie – powiedział dr n. med. Paweł Kaźmierczak, Dyrektor medyczny i Członek Zarządu American Heart of Poland i Scanmed.

 – W nowo otwartej placówce w Poznaniu realizujemy świadczenia z zakresu Podstawowej Opieki Zdrowotnej. W ramach Opieki Koordynowanej i Programu „Moje Zdrowie” nasi lekarze rodzinni otaczają pacjentów kompleksową opieką medyczną. Dodatkowo świadczymy usługi m.in. z zakresu kardiologii, ginekologii, pediatrii, ortopedii, reumatologii – wyjaśniła Marzena Binek, Dyrektor Centrów Medycznych Scanmed i AHP.

Placówka zlokalizowana jest w miejscu dawnego I-KAR Centrum Chorób Serca i Układu Krążenia i przeszła gruntowną modernizację. Podczas symbolicznego otwarcia, które odbyło się 5 czerwca, goście mogli zwiedzić wnętrze przychodni, zapoznać się z zakresem dostępnych usług oraz poznać założenia opieki koordynowanej.

Aby zapisać się do Centrum Medycznego Scanmed AHP, wystarczy wypełnić deklarację wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Formularz dostępny jest na miejscu w przychodni oraz na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia. Ważną informacją dla pacjentów jest to, że nie trzeba samodzielnie wypisywać się z dotychczasowej przychodni – złożenie nowej deklaracji automatycznie anuluje poprzednią.

Najnowszy raport enel-med wyraźnie pokazuje, że preferencje pracowników kierują się ku mniejszym, bardziej elastycznym organizacjom. Aż 53% Polek i Polaków, gdyby otrzymało identyczną ofertę zatrudnienia od mikro/małej firmy oraz dużej firmy/korporacji, wybrałoby tę pierwszą. Dużą organizację wskazało jedynie 24% badanych – wynika z raportu enel-med „Łączy nas zdrowie. W MŚP”. Co więcej, 66% osób obecnie zatrudnionych w dużych firmach deklaruje, że zmieniłoby pracodawcę na mniejszego pracodawcę, jeśli ten zaproponowałby lepsze wynagrodzenie. Eksperci zwracają uwagę, że rynek pracy może przechylić się w stronę MŚP, jeśli odpowiedzą oni nie tylko na rosnące oczekiwania finansowe pracowników, ale także w zakresie kultury organizacyjnej, benefitów i zdrowia.

– Małe firmy, uwzględniając pełną perspektywę gospodarczą, tylko z nazwy są „małe”. W rzeczywistości stanowią 99,8% wszystkich przedsiębiorstw w Polsce, zatrudniają prawie 7 milionów osób i generują ponad połowę naszego PKB. A cały czas to korporacje dominują w debacie o rynku pracy. Nasz raport pokazuje, że nie do końca słusznie. Gdyby Polacy mieli do wyboru identyczną ofertę zatrudnienia od małej i dużej organizacji, ponad połowa wybrałaby tą pierwszą. To wyraźny sygnał, że mniejsze firmy są realną alternatywą dla dużych pracodawców i mają mocne argumenty, by przyciągać pracowników. A ich oczekiwania są coraz bardziej sprecyzowane. Na liście najważniejszych powodów, dla których osoby zatrudnione w korporacjach rozważyłyby przejście do mniejszych firm, tuż obok wyższego wynagrodzenia, znalazły się: lepszy zestaw benefitów i rozbudowana opieka medyczna. Zatem mniejsi pracodawcy muszą tylko dobrze wykorzystać swoje atuty i zadbać o to, co dla ludzi najważniejsze: zdrowie, relacje i poczucie wpływu – mówi Jacek Rozwadowski, Prezes Zarządu enel-med.

Duża przewaga małych firm

Zgodnie z wynikami najnowszego raportu enel-med „Łączy nas zdrowie. W MŚP”, gdyby Polacy otrzymali taką samą ofertę pracy od mikro/małej firmy (1-49 pracowników) oraz dużej firmy/korporacji (powyżej 250 pracowników), aż 53% wybrałoby małą organizację, a ponad dwa razy mniej osób, 24%, zdecydowałoby się na dużą firmę.

Preferencje pracowników są silnie skorelowane z miejscem ich obecnego zatrudnienia. Największą lojalność wobec małych struktur deklarują osoby pracujące już w mikrofirmach – 74% z nich przy identycznej ofercie pracy ponownie wybrałoby mikro lub małą firmę. Tylko 8% tej grupy skłoniłoby się ku dużej firmie lub korporacji. Wśród pracowników średnich firm (50-249 zatrudnionych), 43% wskazało mikro/małą firmę, a 31% dużą organizację. Największe poparcie dla dużych firm utrzymuje się wśród osób już tam zatrudnionych – 43% z nich wybrałoby ponownie dużą firmę, ale jednocześnie 27% byłoby gotowych przejść do mniejszej organizacji.

Duże finanse lub małe formalności

Analiza odpowiedzi pracowników wskazuje, że wielkość firmy determinuje postrzeganie jej atutów. Polki i Polacy najbardziej cenią w pracy w korporacji lub dużej firmie wyższe wynagrodzenie podstawowe (32%). Drugie miejsce zajął bogaty wybór benefitów pracowniczych (28% wskazań), a podium zamyka rozbudowana opieka medyczna (20%). Istotną część respondentów stanowią osoby, które nie lubią pracy w korporacji, ale nie widzą lepszej alternatywy – tak odpowiedziało aż 18% ogółu badanych. 

Pracę w mikro i małych firmach pracownicy najbardziej lubią za kameralną atmosferę (58% wskazań). Szczególnie często podkreślają to kobiety (64% wobec 49% mężczyzn). Na drugim miejscu znalazło się mniej sformalizowane środowisko pracy (43%), które daje większą elastyczność i mniej biurokracji. Trzecią najczęściej wymienianą korzyścią jest brak zagrożeń związanych z automatyzacją i rozwojem AI – czynnik ten wskazuje 22% pracowników. 

Pieniądze odgrywają kluczową rolę

Polacy obecnie zatrudnieni w dużych firmach zapytani o to, co mogłoby skłonić do rozważenia zmiany pracy na rzecz małej firmy, na pierwszym miejscu wskazali wyższe wynagrodzenie podstawowe (66%). To najczęściej wskazywany czynnik, który mógłby zmienić decyzję pracowników i to niezależnie od wieku czy stażu pracy. Ten element, jak wynika z wcześniejszych pytań, jest również główną przewagą korporacji nad mniejszymi pracodawcami. 

Na drugim miejscu uplasowała się oferta benefitów pracowniczych (24%). Podium zamyka szybka możliwość awansu (23%). Warto zauważyć, że co piąty pracownik (20%) wskazuje na rozbudowaną opiekę medyczną. Na dalszych miejscach jest możliwość przebranżowienia się lub zmiany ścieżki zawodowej (19%), polecenie osoby, którą dobrze zna (17%) oraz obecność w firmie osób, które dobrze znam (16%). 

Andrzej Kubisiak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazuje, że choć preferencje kandydatów dotyczące wielkości firmy, w której chcą pracować, wynikają z szerokiego wachlarza czynników, to w rzeczywistości decydujące okazują się mierzalne i łatwe do porównania aspekty finansowe. 

– Dane GUS wskazują, że mediana wynagrodzeń w firmach zatrudniających powyżej 10 osób jest aż o 64% wyższa niż w mikroprzedsiębiorstwach (1-9 pracowników). Równie znacząca, choć nieco niższa, jest różnica w średnich wynagrodzeniach – sięga 55%. Warto jednak pamiętać, że statystyki te nie uwzględniają w pełni zjawisk nieformalnych. Według szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego z 2021 r., tzw. płacenie pod stołem dotyczy nawet 12% rynku pracy, a w przypadku prywatnych mikrofirm – aż 31%. Oznacza to, że realna atrakcyjność wynagrodzeń w najmniejszych podmiotach może być inna niż wskazują oficjalne dane, ale wiąże się z istotnym ryzykiem prawnym i brakiem zabezpieczeń społecznych. Ostateczna decyzja o wyborze pracodawcy coraz częściej uwzględnia także stabilność zatrudnienia i możliwości rozwoju. W warunkach niepewności gospodarczej większe firmy mogą oferować wyższy poziom zabezpieczeń i szerszy dostęp do szkoleń. Potwierdzają to dane GUS – ponad 40% firm prowadzi ustawiczne szkolenia zawodowe, przy czym aktywność ta rośnie wraz z wielkością przedsiębiorstwa – mówi Andrzej Kubisiak, wicedyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Pełna wersja raportu jest dostępna tutaj.

Ponad połowa Polaków (65%) uważa, że trudności z pamięcią i koncentracją to naturalny proces starzenia się – tymczasem mogą to być pierwsze sygnały chorób otępiennych.

Szpital Medicover przeprowadził ankietę dotyczącą świadomości Polaków w zakresie chorób otępiennych i zaburzeń pamięci. Jej celem było sprawdzenie, jakie choroby są rozpoznawane przez społeczeństwo, jak oceniana jest rola wczesnej diagnostyki oraz czy według Polaków pozwala ona realnie wpływać na jakość leczenia i opóźniać rozwój choroby. Wyniki ujawniają zarówno obszary, w których świadomość społeczna jest wysoka, jak i te, które wymagają jeszcze edukacji.

– Badanie pokazało brak świadomości respondentów w zakresie najczęstszych przyczyn otępienia, poza chorobą Alzheimera. Otępienie czołowo-skroniowe wskazało jako znaną chorobę tylko 14% udzielających odpowiedzi, chociaż jest to czwarta najczęstsza przyczyna zaburzeń poznawczych i może dotyczyć nawet co 20 osoby z otępieniem. Jeszcze gorszy wynik miał miejsce w przypadku otępienia z ciałkami Lewy’ego, które szacunkowo stanowi od 5 do 20% przyczyn otępienia, a wiedzę o nazwie tego schorzenia miało zaledwie 6% pytanych – tłumaczy neurolog lek. Piotr Ślifirczyk. – Największy niepokój wzbudza brak wiedzy o otępieniu naczyniowym, które jest drugą najczęstszą przyczyną otępienia, a wskazało je zaledwie 12% osób z badanej grupy. Ten rodzaj otępienia jest bardzo ważny, ponieważ można skutecznie zatrzymać lub zahamować jego postępowanie, eliminując czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Pokazuje to jak bardzo konieczne jest zwiększenie wiedzy ludzi na temat problemów z pamięcią i zaburzeń poznawczych – dodaje.

Z badania wynika, że aż 82% Polaków zdecydowałoby się na przebadanie pod kątem zdrowia mózgu. To pozytywny sygnał pokazujący gotowość do działania. Jeśli chodzi o źródła informacji, do których Polacy zwróciliby się w pierwszej kolejności, niemal połowa badanych wymienia swojego lekarza rodzinnego, co podkreśla rolę podstawowej opieki zdrowotnej w kierowaniu pacjentów na odpowiednie badania.

– Jedno z badań w Wielkiej Brytanii wskazało, że kliniczna ocena GP (odpowiednika polskich lekarzy pierwszego kontaktu) miała czułość tylko 56% i specyficzność 89%, co oznacza, że lekarze pierwszego kontaktu częściej nie rozpoznają otępienia niż je nadinterpretują. W wielu krajach lekarze rodzinni przyznają, że nie mają wystarczającej wiedzy o wczesnym rozpoznawaniu otępienia i nie zawsze uważają je za przydatne, co zmniejsza szansę na wczesną interwencję. Skierowanie pacjenta do neurologa lub specjalistycznej poradni pamięci znacząco poprawia jakość i trafność diagnozy, zwłaszcza przy zastosowaniu neuroobrazowania i testów neuropsychologicznych – komentuje lek. Piotr Ślifirczyk.

– Lekarze pierwszego kontaktu odgrywają kluczową rolę w procesie rozpoznawania otępienia, ale ich skuteczność w wykrywaniu wczesnych objawów jest ograniczona głównie z powodu braku wiedzy, czasu i narzędzi. Konieczne jest poszerzenie ich wiedzy i skuteczności w przekierowaniu pacjentów do specjalistycznej diagnostyki – tłumaczy.

Jakie objawy nas niepokoją?

Jednym z ciekawszych wniosków badania jest to, jakie objawy uważane są za na tyle niepokojące, by podjąć działania – zarówno względem siebie, jak i bliskich. Najczęściej wskazywanym były zaburzenia orientacji, takie jak dezorientacja w czasie i miejscu czy problemy z rozpoznawaniem znajomych osób i otoczenia. Aż 63% respondentów deklarowało, że w takim przypadku zdecydowaliby się na badanie, przy czym kobiety wykazują w tej kwestii większą czujność niż mężczyźni, a największy odsetek odpowiedzi pochodził od osób w wieku 50-59 lat. Zaraz po zaburzeniach orientacji wskazywano problemy z pamięcią – zapominanie niedawnych wydarzeń, trudności w przypominaniu sobie informacji czy powtarzanie tych samych pytań. Kolejne były zaburzenia myślenia i rozumowania, obejmujące trudności w planowaniu, rozwiązywaniu problemów czy spowolnione myślenie. Najmniej niepokoju wywoływały natomiast problemy z oceną sytuacji, zaburzenia percepcji i osądu, a także zmiany nastroju i zachowania.

– W mojej ocenie wskazane objawy nie są pierwszymi objawami, które powinny zaniepokoić. Objawy podawane przez respondentów wskazują już na otępienie, które można ocenić na stopień lekki. Konieczne jest większe uświadomienie społeczeństwa na dyskretne objawy, żeby jak najwcześniej rozpoznawać zaburzenia poznawcze. Czym wcześniej zostaną rozpoznane, tym większa szansa na ograniczenie ich skutków w przyszłości – mówi lek. Piotr Ślifirczyk.

– Wzrost wiedzy na temat zdrowia mózgu i zaburzeń jego funkcji zwiększa czujność ludzi wobec obserwowanych u siebie trudności poznawczych oraz ewentualnych obciążeń rodzinnych związanych z przypadkami otępienia. Najczęstszym, a zarazem najbardziej rozpoznawalnym objawem poznawczym są zaburzenia pamięci, niejednokrotnie utożsamiane przez pacjentów z zaburzeniami poznawczymi w ogóle. Najczęstsze są zatem skargi na pamięć, takie jak: zapominanie niedawnych rozmów lub wydarzeń, trudności w pamiętaniu o umówionych spotkaniach, powtarzanie tych samych wypowiedzi, pytań lub czynności, gubienie i poszukiwanie różnych przedmiotów, potrzeba powracania do przeczytanych fragmentów książek. Często pojawiają się również skargi na trudności z przypominaniem sobie nazw przedmiotów, imion i nazwisk znanych osób czy utratę wątku wypowiedzi – tłumaczy dr hab. n. med. Katarzyna Polanowska, neuropsycholog. – Niepokój pacjentów i ich rodzin budzi także dezorientacja w znanym otoczeniu lub trudność w przypomnieniu sobie układu dobrze wcześniej znanych ulic, na przykład podczas jazdy samochodem. Pytani o inne zmiany w funkcjonowaniu, mogą dodatkowo wskazywać na mniejszą chęć do działania, pogorszenie samopoczucia psychicznego, trudności w załatwianiu spraw czy wykonywaniu różnych czynności – dodaje.

Co jest naturalną częścią procesu starzenia się?

Warto podkreślić, że ponad połowa badanych – aż 65% – uznaje, że trudności z pamięcią lub koncentracją to naturalna część procesu starzenia się. Co więcej, aż 58% respondentów uważa, że problemy z pamięcią są typowe dla starszego wieku i nie muszą świadczyć o chorobie otępiennej. Podobnie postrzegane są problemy z koncentracją oraz wykonywaniem codziennych czynności. Z kolei za sygnały ostrzegawcze, mogące świadczyć o rozwijającej się chorobie, Polacy uznają przede wszystkim problemy z mową i językiem, zaburzenia myślenia oraz zaburzenia orientacji.

Boimy się trudności w codziennym życiu

Zapytani o to, jakich objawów obawiają się najbardziej, respondenci wskazywali przede wszystkim problemy z wykonywaniem codziennych czynności, a także zaburzenia myślenia i pamięci. Jednocześnie badanie pokazało, że Polacy mają świadomość działań, które mogą wpłynąć na spowolnienie rozwoju objawów otępiennych. Wśród najczęściej wymienianych znalazły się ćwiczenia fizyczne, zdrowy, regularny sen, trening poznawczy (np. gry pamięciowe, łamigłówki, nauka nowych rzeczy) oraz aktywność społeczna, taka jak utrzymywanie kontaktów towarzyskich czy rozmowy. Paradoksalnie – dieta i leki były wskazywane jako czynniki mniej istotne.

– Wymienione przez respondentów działania profilaktyczne są bardzo ważne, lecz nie obejmują wszystkich aspektów, o które należy zadbać. Oprócz aktywności fizycznej, umysłowej i społecznej, zdrowa dieta i kontrola chorób przewlekłych są również bardzo istotne. Zbilansowane odżywianie, szczególnie dieta śródziemnomorska, bogata w warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek i orzechy w połączeniu z ograniczeniem spożycia czerwonego mięsa, tłustych potraw i cukru, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Otyłość zwiększa ryzyko rozwoju otępienia – mówi dr hab. n. med. Katarzyna Polanowska. – Konieczne jest także leczenie chorób przewlekłych, takich jak: nadciśnienie, cukrzyca czy hipercholesterolemia (podwyższony poziom cholesterolu we krwi), ponieważ mogą one prowadzić do uszkodzeń naczyń krwionośnych w mózgu i w konsekwencji do pogorszenia funkcji poznawczych. Zależności te zostały potwierdzone w badaniach nad otępieniem naczyniowym. – kontunuuje. – Nie można również zapomnieć o leczeniu zaburzeń psychicznych, w tym depresji, która zwiększa ryzyko otępienia, zwłaszcza u osób starszych, a także zaburzeń lękowych czy przewlekłego stresu. Ważne jest też ograniczenie, a najlepiej całkowita rezygnacja z używek i alkoholu. Długotrwałe spożywanie alkoholu ma toksyczny wpływ na mózg i może prowadzić do zaburzeń poznawczych. Warto także zadbać o sprawność wzroku i słuchu, ponieważ trudności percepcyjne mogą dodatkowo pogarszać funkcje poznawcze oraz utrudniać ich kompensację – podsumowuje dr hab. n. med. Katarzyna Polanowska.

Tylko 18% deklaruje, że ma osoby z chorobami otępiennymi w swoim otoczeniu

Co ciekawe, aż 82% respondentów deklarowało, że w ich najbliższym otoczeniu nie ma osób z chorobami otępiennymi, co może sugerować niedostrzeganie lub nieidentyfikowanie takich przypadków w rodzinie czy wśród znajomych.

– Duża część osób podaje zaburzenia pamięci, problemy z koncentracją, problemy z wykonywaniem codziennych czynności jako objawy związane z naturalnym procesem starzenia się człowieka. Jednocześnie te same objawy wskazywane są jako objawy niepokojące w zakresie własnej osoby, które miałby skłonić do poddania się badaniu w kierunku problemów z pamięcią. Widać tutaj rozdzielenie pomiędzy spostrzeganiem objawów u starzejących się członków rodziny, gdzie ma miejsce większa akceptacja nieprawidłowości, w stosunku do objawów odnoszących się do własnej osoby, gdzie taka tolerancja jest dużo mniejsza. Nie można jednak liczyć na zachowanie świadomości objawów przy początkowych stadiach otępienia, ponieważ szacuje się, że nawet 30-40% osób nie spostrzega problemów poznawczych przy rozwijającej się chorobie. Konieczne jest wsparcie najbliższego otoczenia i członków rodziny w rozpoznawaniu zaburzeń poznawczych. Konieczna jest większa świadomość procesów dotyczących starzenia się i większa umiejętność rozpoznawania objawów będących podstawą do kontaktu ze specjalistą – podsumowuje lek. Piotr Ślifirczyk.

Według szacunków choroba Alzheimera dotyka w Polsce około 357 tysięcy osób. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa liczba ta będzie rosła. Tymczasem wczesna diagnoza oznacza szansę na dłuższe zachowanie samodzielności, poprawę jakości życia i zmniejszenie obciążenia, jakie choroba nakłada na rodzinę.