Zdrowie psychiczne Polaków oraz związane z tym wyzwania i perspektywy były tematem panelu, który odbył się podczas XXXI Forum Ekonomicznego w Karpaczu. Jest to ważna tematyka, ponieważ choroby psychiczne to narastający problem. Z badań wynika, że jedna czwarta polskiego społeczeństwa ma obecnie lub będzie miała problemy psychiczne.
Europejskie dane mówią, że 40 mln ludzi choruje na depresję, ale 50 procent jest nieleczonych lub złe leczonych.Szacuje się, że tylko na depresję cierpi w Polsce około 1,5 mln osób, z czego ponad 80 procent przypadków dotyczy populacji w wieku 30-59 lat. Depresja jest główną przyczyną niesprawności i niezdolności do pracy na świecie. W roku 2017 w naszym kraju chorowało na depresję 3 procent populacji i następuje w tym zakresie systematyczny wzrost. Koszty społeczne zaburzeń depresyjnych w Polsce, związane z utraconą produktywnością, szacowane są na 1,2-2,6 mld złotych rocznie.
Po pierwsze – zdrowie, panel dyskusyjny w ramach Forum Ekonomicznego
Pomimo szerokiej debaty publicznej na temat opieki psychiatrycznej i wprowadzenia Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego, dostęp do kompleksowej i powszechnie dostępnej opieki psychiatrycznej w Polsce nie uległ znaczącej poprawie.
Depresja – jedna z najczęstszych chorób psychicznych
Depresja oprócz zaburzeń lękowych i demencji to jedna z najczęstszych chorób psychicznych. Podczas panelu poruszono między innymi problem depresji lekoopornej, która jest diagnozowana u 25 procent pacjentów cierpiących na tę chorobę, oznacza to, że stosowane zwykle w przypadku tej choroby leki nie przynoszą u nich efektów. Badania nad depresją lekooporną podjęło Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
W Polsce dostępne są nowoczesne leki przeciwdepresyjne, jednak trwają poszukiwania innych metod leczenia, właśnie pod kątem pacjentów z depresją lekooporną. Opracowywane są inne metody leczenia – łączenie leków lub poszukiwanie leków działających inaczej. Brak jest jednak obecnie zdefiniowanego modelu depresji lekoopornej i niezbędne są nowe algorytmy postępowania z pacjentami z tym typem depresji. W marcu 2022 w Polsce powstała koalicja na rzecz leczenia depresji lekoopornej.
Agata Szulc, kierownik Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przypomniała, że mechanizmy depresji są skomplikowane i zachorowalność na tę chorobę nie zależy jedynie od poziomu serotoniny. Wspomniała także o nowych lekach stosowanych w leczeniu depresji.
Pozorny wzrost nakładów nie wpływa na poprawę sytuacji w ochronie zdrowia
Jarosław Pinkas, krajowy konsultant ds. zdrowia publicznego podkreślił, że zapadalność na choroby psychiczne to problem, z którym będziemy się coraz częściej spotykać i że w celu jego rozwiązania potrzebne jest tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.
Mówił też o reformie psychiatrii i o tworzonych centrach zdrowia psychicznego, które powinny funkcjonować w całej Polsce do końca 2027 roku. Oferują one pomoc środowiskową i ambulatoryjną, natomiast pacjentami, u których diagnozowane są cięższe schorzenia, zajmują się placówki II i III stopnia.
Jedna czwarta Polaków ma problemy psychiczne
Michał Feldman, prezes Centrum Terapii Dialog, przytoczył wyniki badań populacyjnych, z których wynika, że 25 procent Polaków na jakimś etapie życia ma lub będzie miało problemy psychiczne.
-Zauważamy dużą ilość pacjentów trafiających do naszych placówek, cierpiących z powodu zaburzeń snu, zaburzeń lękowych, zaburzeń odżywiania i z powodu uzależnień. W Polsce jest 6 tysięcy psychiatrów, jest to zbyt mało w stosunku do 10 milionów osób potrzebujących w tym zakresie pomocy. Często pierwsze interwencje psychiatrycznej są to interwencje, które mógłby podjąć każdy lekarz. Postulujemy więc, aby w programie stażu podyplomowego lekarza znalazły się ponownie staże na oddziałach psychiatrii. Skoro problemy te dotyczą co czwartego Polaka, to każdy lekarz powinien móc rozpoznać takiego pacjenta i odpowiednio zainterweniować – mówił Michał Feldman.
Zwrócił także uwagę na problem nieuregulowania zawodu psychologa i psychoterapeuty. Członkostwo w towarzystwach psychologicznych jest dobrowolne, a opracowywane przez te organizacje rekomendacje i zasady dotyczą tylko jej członków.
-Co miesiąc przyjmujemy w placówkach Centrum Terapii Dialog 15 tysięcy pacjentów psychiatrycznych, często szukamy nowych pracowników. Zatrudniając psychoterapeutów, przeprowadzamy rekrutację, której nie przechodzi 97 procent kandydatów. Nie spełniają oni wymagań, które są potrzebne, aby mogli pracować z pacjentami, jednak bardzo wielu z nich znajduje potem zatrudnienie w innych placówkach – mówił.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Waldemar Kraska wspomniał o trwającej reformie psychiatrii, o konieczności kształcenia także lekarzy innych specjalności pod kątem chorób psychicznych oraz o zachęcania lekarzy do wybierania specjalizacji w zakresie psychiatrii.
Opieka psychiatryczna w prywatnych placówkach
Polscy pacjenci, którzy szukają pomocy psychiatrycznej, trafiają do placówek publicznych lub decydują się na korzystanie z usług prywatnego sektora. Sieć centrów zdrowia psychicznego pod marką Mind Health prowadzi Medicover. Sieć ta liczy 15 placówek funkcjonujących w 8 miastach. Niedawno dołączył do nich szpital.
-Widzimy coraz większy popyt na świadczenia psychiatryczne, dlatego podjęliśmy decyzje, aby ten obszar poszerzyć i wzmocnić naszą pozycję w tym zakresie. Szpital psychiatryczny, który prowadzimy, to unikalne miejsce, w którym pomagamy pacjentom z różnymi schorzeniami. Zasady, jakimi się kierujemy, to szybka i sprawna diagnostyka, dobrze przemyślany proces terapeutyczny, optymalne dobrana liczba personelu oraz dyskrecja i spokój dla pacjentów. Daje to skuteczny model opieki zarówno pod względem medycznym jak i finansowym. Warto podkreślić, że w psychiatrii ważna jest praca zespołowa, czyli zarówno lekarzy jak i terapeutów.- mówił Marcin Łukasiewicz, członek zarządu Medicover.
Koncentracja na efektywności terapeutycznej
Według Marcina Łukasiewicza w leczeniu istotna jest koncentracja na efektywności terapeutycznej, przyczynia się do tego kilka czynników. Po pierwsze przy obecnym poziomie niedoboru kadr medycznych (w szczególności w psychiatrii) nie można pozwolić sobie na przedłużające się pobyty szpitalu, zwłaszcza w sytuacjach, gdy danym problemem zdrowotnym, także przewlekłym, można z powodzeniem zająć się w warunkach ambulatoryjnych i środowiskowych. Pacjent średnio przebywa w szpitalu 14 dni, następnie leczenie odbywa się w trybie ambulatoryjnym.
-W Mind Health wychodzimy z założenia, że zarówno placówce medycznej, jak i pacjentowi powinno zależeć, by terapia jak najmniej zaburzała codzienny rytm życia pacjenta – mówił Marcin Łukasiewicz.
Panel „Zdrowie psychiczne Polaków, wyzwania i perspektywy” prowadził Mariusz Gujski, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W panelu wzięli udział: Michał Feldman, prezes Centrum Terapii Dialog, Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Waldemar Kraska, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Tomasz Latos, przewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia, Jarosław Pinkas, dyrektor Szkoły Zdrowia Publicznego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Agata Szulc, kierownik Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Marcin Łukasiewicz dyrektor Zarządzający, członek zarządu Medicover sp. z o.o.
Forum Ekonomiczne w Karpaczu odbywa się od 6 do 8 września 2022. Jego częścią są bloki tematyczne – Forum Ochrony Zdrowia oraz Biznes i zdrowie.