Forum Medycyny Laboratoryjnej: autoryzacja wyników badań na odległość racjonalnie uzasadniona
Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, która wypowiada się negatywnie na temat możliwości zdalnej autoryzacji wyniku badania laboratoryjnego, reprezentuje anachroniczne poglądy i zdaje się nie zauważać zmian zachodzących we współczesnym świecie – uważają przedstawiciele Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej.
27 kwietnia 2016 roku na stronie internetowej Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych pojawił się komunikat, do którego została załączona opinia prawna, dotyczący „zdalnej autoryzacji” wyników badań przez diagnostę laboratoryjnego nieobecnego i nieuczestniczącego bezpośrednio w procesie diagnostycznym w danym medycznym laboratorium diagnostycznym.
W komunikacie tym KIDL w sposób jednoznaczny wypowiada się przeciwko możliwości autoryzacji wyniku badania laboratoryjnego „na odległość”. W swojej argumentacji KIDL sięga do literalnego brzmienia ustawy z 27 lipca 2001 roku o diagnostyce laboratoryjnej (dalej „Ustawa”), to jest art. 2 pkt. 4 gdzie czytamy, iż „czynności diagnostyki laboratoryjnej obejmują wykonywanie oceny jakości i wartości diagnostycznej badań, o których mowa w pkt.1-3 oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań” oraz do art. 16 ust.1 mówiącego o tym, iż „wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego polega na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 2, w laboratorium”.
Forum przypomina w swoim stanowisku, że autoryzacja, to nic innego jak zatwierdzenie, zaakceptowanie, wyrażenie zgody na wykorzystanie. Istotą autoryzacji jest więc zatwierdzenie badania, ustalenie, iż zostało wykonane zgodnie z przyjętymi procedurami i nadaje się do przekazania zleceniodawcy. Kwestia metod ustalania zgodności przebiegu badania z procedurami jest tylko i wyłącznie kwestią doboru narzędzi.
W aktualnym stanie wiedzy i narzędzi służących współczesnemu człowiekowi diagnosta dokonujący autoryzacji może korzystać nie tylko ze swoich zmysłów, ale przede wszystkim z danych o charakterze obiektywnym. Dzięki odpowiednio zaawansowanym informatycznym systemom laboratoryjnym diagnosta jest w stanie uzyskać i ocenić wszystkie informacje niezbędne do podjęcia decyzji o autoryzowaniu konkretnych badań.
„Autoryzacja na podstawie danych z systemu informatycznego o wysokim stopniu zaawansowania pozwala w znakomicie lepszym stopniu wychwycić te badania, które na autoryzację nie zasługują. Jest ona znacznie skuteczniejsza a kwestia obecności lub nieobecności osoby autoryzującej w pomieszczeniu laboratorium, w którym odbywają się wszystkie fazy badania, nie ma żadnego znaczenia praktycznego dla zasobu informacji jakimi dysponuje podejmując decyzję o autoryzacji lub odmowie autoryzacji badania. Niezależnie bowiem od tego, czy w przedmiotowym laboratorium była ona obecna, posiada dokładnie taki sam zestaw danych o wszystkich istotnych elementach procesu analitycznego” – czytamy w komunikacie Forum.
Członkowie Forum przypominają, że współcześnie, wobec dostępności zaawansowanych systemów informatycznych i szerokiego wkraczania technik telemedycznych, dokonuje się zmian w całym ustawodawstwie. Ostatnio dopuszczone prawnie zostało dokonywanie przez lekarzy na przykład opisów badań obrazowych wykonywanych u pacjentów z którymi lekarze nie mieli żadnej osobistej styczności (a ocenę swą wydają wyłącznie w oparciu o analizę obrazu).
Nie sposób odmówić analogicznego uprawnienia diagnostom laboratoryjnym, którzy również w przypadku istotnej części badań oceniają nie fizycznie istniejącą próbkę (często zamkniętą w specjalistycznym urządzeniu) ale obraz wyświetlony na monitorze komputerowym, który właściwości tej próbki odzwierciedla.
Według Forum stanowisko prezentowane przez KRDL wykazuje cechy anachroniczności i zdaje się nie zauważać zmian zachodzących we współczesnym świecie. Dla wsparcia swojej argumentacji KIDL powołuje się na stanowisko pojedynczych departamentów w Ministerstwie Zdrowia, dobrze wiedząc, że tego typu opinie nie są źródłami powszechnie obowiązującego prawa.
„W świetle wszystkich wyżej wymienionych okoliczności, stosowanie technik telemedycznych, w tym zdalnej autoryzacji, jest nie tylko prawnie dozwolone ale i racjonalnie uzasadnione, a przy tym wymusza stosowanie rozwiązań organizacyjnych służących jak największej i najbardziej obiektywnej kontroli nad procesem analitycznym” – stwierdzają członkowie Forum Medycyny Laboratoryjnej.
Przedstawiciele firm diagnostycznych podkreslają, że obecny, anachroniczny już zapis o konieczności przebywania podczas czynności w laboratorium wymaga na pewno zmiany dla klarowności prawa, tym niemniej – w obecnym stanie prawnym – diagnosta przebywający w laboratorium może autoryzować wszystkie dostępne mu wyniki, co do których nie ma wątpliwości, że zasługują na autoryzowanie.
Kwestie rozważane obecności przy próbce w momencie wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej nie są regulowane przez żadne przepisy prawne.
Forum Medycyny Laboratoryjnej Pracodawców Medycyny Prywatnej tworzą: Alab laboratoria sp. z o.o., Centrum Diagnostyki Laboratoryjnej Sp. z o.o., Diagnostyka sp. z o.o., Synevo sp. z o.o., Synlab Sp. z o.o.