3 grudnia 2022 roku wejdzie w życie rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Reguluje ono między innymi warunki przechowywania produktów leczniczych.

Określono w nim wymagania dotyczące wyposażenia pomieszczeń i rodzajów urządzeń służących do przechowywania produktów leczniczych, surowców farmaceutycznych i wyrobów medycznych zapewniających całodobowe monitorowanie temperatury i wilgotności. Ma to zapewnić kontrolę nad jakością tych produktów, surowców i wyrobów medycznych w całym łańcuchu dystrybucyjnym, którego apteka jest ogniwem końcowym.

Przepisy dotyczą także przechowywania substancji bardzo silnie działających oraz produktów leczniczych zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe. Dostęp do takich produktów jest ograniczony wyłącznie do farmaceutów. Doprecyzowano także określenie substancji bardzo silnie działających.

Pracodawcy Medycyny Prywatnej interweniują w sprawie standardów anestezjologicznych

Wprowadzono także regulacje, związane z okresowymi przeglądami, konserwacją i w razie konieczności kalibracją urządzeń używanych do sporządzania leków recepturowych, leków aptecznych i produktów leczniczych homeopatycznych, a także minimalną częstotliwość ich wykonywania.

Określono wymagania dotyczące prowadzonej przez apteki dokumentacji dotyczącej kupowanych, sprzedawanych, sporządzanych, wstrzymywanych i wycofywanych z obrotu produktów leczniczych lub wyrobów medycznych. Ewidencja taka może być prowadzona w wersji elektronicznej.

Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie podstawowych warunków prowadzania apteki zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 18 listopada 2022.

Link do rozporządzenia>>>

Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia farmaceuta, który chce wykonywać zawód na terytorium Polski, musi posiadać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie na odpowiednim poziomie. Dokument określa zakres tej znajomości oraz sposób przeprowadzania potwierdzającego ją egzaminu.

Egzamin przeprowadza się na pisemny wniosek składany do Naczelnej Rady Aptekarskiej. Składa się z dwóch części pisemnych i dwóch części ustnych.

Diagnostyka otworzyła najnowocześniejsze laboratorium w Europie środkowo-wschodniej

Opłata za egzamin wynosi 30 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za poprzedni rok, ogłaszanego przez GUS, a w przypadku ponownego przystąpienia do niego – jedną czwartą tej wartości.

Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie potwierdzania znajomości języka polskiego koniecznej do wykonywania zawodu farmaceuty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 4 kwietnia 2022 (poz. 734).

Wejdzie w życie 19 kwietnia 2022.

Link do rozporządzenia

18 lutego 2022 roku weszły w życie przepisy określające warunki, jakie muszą spełnić apteki, aby wykonywać testy w kierunku wirusa Sars-CoV-2.  Wynika z nich, że badania takie mogą być wykonywane także w izbie ekspedycyjnej lub komorze przyjęć apteki.

Warunkiem jest zapewnienia w tych pomieszczeniach rozdziału czasowego pełnionych przez nie funkcji oraz spełnienie określonych w przepisach wymagań.

Dotychczas przepisy przewidywały, że badania mogły być wykonywane w pokoju opieki farmaceutycznej lub w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym.

Czytaj także: Pionierskie testy diagnostyczne w zakresie infekcji oddechowych w Medicover >>>

Komora przyjęć to pomieszczenie w pobliżu magazynu, w którym przechowywane są leki, a izba ekspedycyjna to część pomieszczenia apteki, w której farmaceuta realizuje recepty.

„Pierwsze z wymienionych pomieszczeń jest brane pod uwagę ze względu na to, że dotychczas i aktualnie, do 1 września 2022 roku, w aptekach ogólnodostępnych w omawianym pomieszczeniu możliwe jest przeprowadzanie szczepień przeciw Covid-19 lub grypie, co jest zapewniane między innymi dzięki wymogom (i odzwierciedlającym te wymogi procedurom) w przedmiocie zapewniania rozdziału czasowego funkcji pełnionych przez to pomieszczenie. Z kolei komora przyjęć spełnia oczekiwania projektodawcy jako pomieszczenie umożliwiające przeprowadzanie badań diagnostycznych ze względu na usytuowanie w pobliżu wejścia do apteki przeznaczonego dla dostaw towaru i dla personelu, z czym z kolei wiąże się to, że przeprowadzanie w niej badań diagnostycznych w kierunku Sars-CoV-2 pozwoli wyeliminować czynnik w postaci jednoczesnej obecności w jednym miejscu osób chcących poddać się badaniu diagnostycznemu oraz innych osób korzystających ze świadczeń lub usług farmaceutycznych apteki ogólnodostępnej, względnie poddających się szczepieniom. Ponadto komora przyjęć jest pomieszczeniem, które nie jest w stałym użyciu, jest efektywnie wykorzystywana kilkukrotnie w ciągu dnia” – wyjaśniono w projekcie do rozporządzenia wprowadzającego nowe przepisy.

Rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 17 lutego 2022 (poz. 412).

27 stycznia 2022 wejdzie w życie rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie wykazu badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutów. Wykonywanie tych badań odbywa się w warunkach przewidzianych do sprawowania opieki farmaceutycznej.

Wykaz zawarty w załączniku do rozporządzenia zawiera sześć grup badań, wśród których jest test antygenowy w kierunku Sars-CoV-2, a także szybki test wykrywania grypy, stężenia białka C-reaktywnego, antygenu Streptococcus z grupy A, Helicobacter –test z krwi.

Farmaceuci będą mogli także wykonywać test stężenia glukozy we krwi oraz kontrolę panelu lipidowego, obejmującego poziom cholesterolu, frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów.

Czytaj także: Testy antygenowe, wygenerowane przez pacjenta, także w prywatnych laboratoriach>>>

Będą też mogli wykonywać badanie podstawowych parametrów życiowych, czyli ciśnienia krwi, tętna, pulsu oraz saturacji krwi oraz pomiar masy ciała, wzrostu i obwodu w pasie, a także obliczanie wskaźnika BMI (Body Mass Index) oraz stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR – Waist-Hip Ratio).

Pierwotnie zakres tych badań miał być większy. Jednak po interwencji Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych zostały z niej usunięte między innymi takie badania jak test RT-PCR w kierunku Sars-CoV-2, badania krzepliwości krwi (czas protrombinowy, współczynnik INR, czas krzepnięcia), testy płytkowe immunochromatograficzne do jakościowego wykrywania narkotyków, dopalaczy lub ich metabolitów w moczu oraz podstawowe badanie moczu (testy paskowe).

Rozporządzenie ministra zdrowia z 21 stycznia 2022 roku w sprawie wykazu badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutę zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 24 stycznia 2022 (poz. 153).

Opublikowane zostało rozporządzenie Rady Ministrów, które umożliwia od 27 stycznia 2022 wykonanie testów w kierunku wirusa Sars-Cov2 w aptekach ogólnodostępnych.

Zgodnie z informacjami podanymi podczas konferencji prasowej premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, która miała miejsce 21 stycznia 2022, będą to testy antygenowe a ich wykonywanie będzie finansowane ze środków NFZ.

Farmaceuci będą mieli obowiązek wprowadzenia wyników testów do systemu teleinformatycznego.

Podczas konferencji zapowiedziano także skrócenie kwarantanny – z dziesięciu do siedmiu dni oraz obowiązkową wizytę lekarza POZ u osoby po 60. roku życia, w ciągu 48 godzin po stwierdzeniu u takiej osoby choroby Covid-19.

Zalecono także pracę zdalną w urzędach administracji publicznej. Mówi o tym także  rozporządzenie Rady Ministrów, zgodnie z którym taka praca jest zalecana do 28 lutego 2022 roku.

Rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 21 stycznia 2022 (poz. 149).

11 stycznia 2022 roku weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie wymogów dla aptek, które prowadzą szczepienia przeciwko Covid-19 lub przeciw grypie, albo oferują świadczenia w zakresie opieki farmaceutycznej.

Z rozporządzenia wynika, że świadczenia te mogą być przeprowadzane w pokoju opieki farmaceutycznej, które może stanowić odrębne pomieszczenie lub wyodrębnioną część izby ekspedycyjnej, oddzielonej ściankami działowymi (mogą być przesuwne), pod warunkiem zagwarantowana pacjentom poczucia bezpieczeństwa oraz poszanowania intymności oraz godności.

Warunkiem prowadzenia tej działalności jest także niezakłócone wykonywanie czynności w innych pomieszczeniach apteki, szczególnie sporządzanie i przechowywanie produktów leczniczych lub wyrobów medycznych.

Czytaj także: Fundacja Hospicjum Onkologiczne zbiera na nowe wyposażenie >>>

Szczepienia i opieka farmaceutyczna może także być oferowana w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym pod warunkiem zachowania podziału czasowego poszczególnych jego funkcji oraz wprowadzenia pisemnej procedury, który określa sposób dostępu i korzystania z tego pomieszczenia.

Rozporządzenie określa także wyposażenie pomieszczenia, w którym wykonywane są szczepienia lub świadczona jest opieka farmaceutyczna.

Rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymogów ,jakim powinien odpowiadać lokal apteki zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw 10 stycznia 2022 roku (poz. 38).

Link do rozporządzenia>>>

Natomiast 6 stycznia 2022 roku weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia  w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki.

Link do rozporządzenia>>>

Kierownik apteki Szpitala im. Rudolfa Weigla w Blachowni, należącego do Grupy Scanmed, mgr farm. Przemysław Orlikowski,  w uznaniu za pracę na rzecz pacjentów, otrzymał nagrodę I stopnia Prezydenta Miasta Częstochowy im. Doktora Władysława Biegańskiego w dziedzinie ochrony zdrowia. 

Laureatów tej nagrody wyróżniono także za wybitną i znaczącą działalność w ochronie zdrowia.   

– Przy wyborze kandydatów do nagrody uwzględniono pozytywne relacje z pacjentami i współpracownikami, postępowanie zgodnie z zasadami etyki zawodowej, stopień zaangażowania w podejmowaniu inicjatyw własnych w działalności na rzecz służby zdrowia, umiejętność niesienia pomocy ludziom potrzebującym, profesjonalizm, działalność społeczną na rzecz środowiska lokalnego oraz osiągnięcia na polu naukowym – informuje Urząd Miasta w Częstochowie. 

Przemysław Orlikowski jest kierownikiem apteki w Szpitalu im. R Weigla w Blachowni od 2011 roku. Pełnił między innymi funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego oddziału w Częstochowie oraz Śląskiego Wojewódzkiego Konsultanta ds. Farmacji Szpitalnej.  

Czytaj także: Ministerstwo Zdrowia opublikowało mapę potrzeb zdrowotnych>>>

Szpital im. Weigla w Blachowni działa w systemie podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (sieć szpitali) i przyjmuje chorych w stanie zagrożenia zdrowia i życia. 

Placówka prowadzi oddziały: chirurgii ogólnej, chirurgii urazowo-ortopedycznej, anestezjologii i intensywnej terapii, chorób wewnętrznych, ginekologiczno-położniczy, neonatologiczny oraz pediatryczny. Działa tutaj także zespół poradni specjalistycznych, pracownie diagnostyczne oraz nocna i świąteczna pomoc lekarska. 

Na początku 2020 roku szpital otrzymał pozytywną ocenę w procesie akredytacji Ministerstwa Zdrowia, a pod koniec 2019 roku – po raz kolejny certyfikat „Szpital bez bólu”. 

Jesienią 2020 roku część łóżek szpitala została przeznaczona na potrzeby pacjentów chorych na Covid-19. 

Czytaj także: Położna ze szpitala w Blachowni najlepsza na Śląsku >>>

Do konsultacji skierowany został projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie programu pilotażowego dotyczącego przeglądów lekowych, które będą w gestii farmaceutów. Pilotaż będzie stanowić pierwszy krok w kierunku wprowadzania również innych elementów kompleksowej opieki farmaceutycznej nad pacjentami.

Projektowane rozwiązania w dużej mierze opierają się na wzorcach brytyjskich, ale konieczna będzie weryfikacja ich działania w polskich realiach, a przede wszystkim sprawdzenie, czy przeglądy lekowe (a tym samym opieka farmaceutyczna jako taka), może przynosić wymierne efekty.

Pilotaż zostanie przeprowadzony na niewielką skalę i w stosunkowo niedługim czasie, tak, aby realnie wykonywana opieka farmaceutyczna w postaci przeglądów lekowych mogła zostać wprowadzona w ciągu najbliższych 2-3 lat. W pilotażu ma uczestniczyć maksymalnie 75 farmaceutów dokonujących przeglądów lekowych u maksymalnie 1000 pacjentów.

Pilotaż będzie dotyczył przede wszystkim pacjentów w grupie wiekowej powyżej 60. roku życia, stosujących równocześnie powyżej 10 leków, w tym przyjmujących głównie leki kardiologiczne.

Program pilotażowy będzie realizowany w trzech etapach, na które składać się będą: etap organizacji, etap realizacji oraz etap ewaluacji.

Czytaj także: Weszły w życie przepisy dotyczące szczepień w aptekach >>>

Realizatorzy programu pilotażowego zostaną wyłonieni w ramach postępowania przeprowadzanego przez podmiot leczniczy prowadzony przez Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. W pilotażu wezmą udział apteki ze wszystkich województw, zarówno z terenów miejskich, jak i wiejskich.

Pilotaż będzie mogła realizować dowolna apteka ogólnodostępna (nie przewiduje się możliwości aplikowania przez podmioty prowadzące punkty apteczne) posiadająca minimalne zaplecze lokalowe (przede wszystkim możliwość wydzielenia w izbie ekspedycyjnej apteki przestrzeni zapewniającej minimum dyskrecji w rozmowie z farmaceutą) o ile nie posiada innego pomieszczenia, które może być wykorzystane do tego celu, oraz w której zatrudniony jest farmaceuta posiadający merytoryczne przygotowanie do świadczenia opieki farmaceutycznej.

Projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie pilotażu przeglądów lekowych został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji 17 sierpnia 2021 roku.

Uwagi do projektu można przekazywać w ciągu 14-tu dni.

Link do projektu>>>

Pracodawcy RP, Pracodawcy Medycyny Prywatnej i Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych uważają, że potrzebna jest jak najszybsza nowelizacja ustawy Prawo farmaceutyczne, aby w działach farmacji szpitalnej zatrudnienie i wymagany wymiar etatu pracy farmaceuty nie były ściśle określone w przepisach, a wynikały z rzeczywistych potrzeb danej jednostki.

Pismo w tej sprawie zostało wysłane do ministra zdrowia.
„Zgodnie z przepisami dział farmacji szpitalnej tworzony jest w mniejszych jednostkach udzielających świadczeń w zakresie leczenie szpitalne (na przykład monoprofilowych, realizujących leczenie szpitalne jednego dnia lub działających tylko w określone dni zabiegowe). Dlatego też zastanawiającym jest określenie w przypadku takich podmiotów wyższych norm liczby etatów aniżeli w stosunku do aptek szpitalnych (1 równoważnik etatu farmaceuty na 50 łóżek w dziale farmacji, w stosunku do 1 równoważnika etatu farmaceuty na 100 łóżek w aptece szpitalnej). Oznacza to, że nowe przepisy nakazują zatrudnienie takiej samej liczby farmaceutów w szpitalu monoprofilowym posiadającym 51 łóżek, co w innej jednostce posiadającej 100 łóżek” – można przeczytać w piśmie.

Czytaj także: Farmaceuta kliniczny szpitala Medicover Konsultantem Wojewódzkim na Mazowszu>>>

Organizacje wykazują, że „każdy podmiot leczniczy realizujący leczenie szpitalne (niezależnie od tego, czy udziela świadczeń na podstawie umowy z NFZ, czy nie) musi posiadać w swojej strukturze aptekę lub dział farmacji szpitalnej. Jednak w przypadku niewielkich podmiotów (na przykład monoprofilowych, realizujących leczenie jednego dnia lub działających tylko w określone dni zabiegowe) nowe normy zatrudnienia powodują konieczność znaczącego zwiększenia liczby zatrudnionych osób, co pociąga za sobą nieuzasadnione zwiększenie kosztów działalności. Ustawa bowiem wymaga zatrudnienia określonej liczby farmaceutów, niezależnie od rzeczywistego zapotrzebowania na ich pracę”.

Powszechnie wiadomo, że na rynku brakuje farmaceutów. Zdają sobie również sprawę z tego sami farmaceuci, co spowodowało, że znacząco wzrosły ich oczekiwania w zakresie stawki wynagrodzenia – w podmiotach, które wskazują na ten problem, koszty zatrudnienia farmaceutów wzrosły ponad pięciokrotnie.

W związku z tym w ocenie Pracodawców RP, Pracodawców Medycyny Prywatnej oraz Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, zasadna jest jak najszybsza nowelizacja przepisów w taki sposób, aby w zakresie działów farmacji szpitalnej wielkość zatrudnienia i wymagany wymiar etatu pracy farmaceuty nie były ściśle określone w ustawie, a wynikały z rzeczywistych potrzeb danej jednostki.

Cała treść pisma do ministra zdrowia w tej sprawie jest dostępna tutaj>>>

9 czerwca 2021 weszły w życie dwa rozporządzenia ministra zdrowia, które zawierają przepisy dotyczące wykonywania szczepień przeciwko Covid-19 w aptekach. Rozporządzenia zawierają warunki odbywania szczepień w tych placówkach. 

Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie metody zapobiegania Covid-19 dodaje apteki ogólnodostępne do wykazu miejsc, w których wykonywane są szczepienia. Oprócz aptek są tam także wymienione gabinety specjalistyczno-zabiegowe, oraz w przypadkach uzasadnionych efektywnością wykonywania szczepień także pomieszczenia spełniające wymagania higieniczno-sanitarne do wykonywania szczepień lub miejsca pobytu osób podlegających szczepieniu, jeśli ich stan zdrowia uniemożliwia samodzielne dotarcie do gabinetu. 

Drugie rozporządzenie określa wymogi, jakim powinien odpowiadać lokal apteki. Wynika z niego, że szczepienia w aptece mogą być przeprowadzane w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym, pod warunkiem zachowania rozdziału czasowego poszczególnych funkcji pełnionych przez to pomieszczenie oraz wprowadzenia pisemnej procedury określającej sposób dostępu i korzystania z niego, gwarantujący pacjentom bezpieczeństwo oraz poszanowanie intymności i godności, a także niezakłócone wykonywanie czynności w innych pomieszczeniach apteki. 

Czytaj także: Jak zarządzać ryzykiem zgodnie z RODO w laboratorium medycznym?>>>

Szczepienie w aptece może być także przeprowadzane w izbie ekspedycyjnej, pod warunkiem wydzielenia w niej obszaru gwarantującego bezpieczeństwo oraz poszanowanie intymności i godności pacjentów, a gdy takie wydzielenie nie jest możliwe – pod warunkiem wyznaczenia czasu pracy apteki przeznaczonego wyłącznie do przeprowadzania szczepień ochronnych w tym pomieszczeniu.   

Rozporządzenie zawiera także opis wyposażenia pomieszczeń, w których w aptekach będą wykonywane szczepienia. 

Rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie metody zapobiegania Covid-19 zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 8 czerwca 2021 (poz. 1034). 

Rozporządzenie ministra zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw RP 8 czerwca 2021 (poz. 1035). 

Do konsultacji trafiły dwa projekty rozporządzeń ministra zdrowia zawierające przepisy dotyczące wykonywania szczepień przeciwko Covid-19 w aptekach. Określają one między innymi warunki odbywania szczepień w tych placówkach. 

Pierwszy z projektów dotyczy rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie metody zapobiegania Covid-19.  

Projekt ten do punktu zawierającego wykaz miejsc, w których wykonywane są szczepienia, czyli gabinetów specjalistyczno-zabiegowych oraz w przypadkach uzasadnionych efektywnością wykonywania szczepień pomieszczeń spełniających wymagania higieniczno-sanitarne do wykonywania szczepień lub miejsc pobytu osoby podlegającej szczepieniu, której stan zdrowia uniemożliwia samodzielne dotarcie do gabinetu, dodano także apteki ogólnodostępne. 

Link do projektu rozporządzenia>>> 

Drugi z projektów zmienia rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki. 

Wynika z niego, że szczepienia w aptece mogą być przeprowadzane w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym, pod warunkiem zachowania rozdziału czasowego poszczególnych funkcji pełnionych przez to pomieszczenie oraz wprowadzenia pisemnej procedury określającej sposób dostępu i korzystania z niego, gwarantujący pacjentom bezpieczeństwo oraz poszanowanie intymności i godności, a także niezakłócone wykonywanie czynności w innych pomieszczeniach apteki. 

Szczepienie w aptece może być także przeprowadzane w izbie ekspedycyjnej, pod warunkiem wydzielenia w niej obszaru gwarantującego bezpieczeństwo oraz poszanowanie intymności i godności pacjentów, a gdy takie wydzielenie nie jest możliwe – pod warunkiem wyznaczenia czasu pracy apteki przeznaczonego wyłącznie do przeprowadzania szczepień ochronnych w tym pomieszczeniu.  

Projekt zawiera także opis wyposażenia pomieszczeń, w których w aptekach będą wykonywane szczepienia. 

Link do projektu>>> 

Od 16 kwietnia 2021, w wyniku wejścia w życie ustawy o zawodzie farmaceuty, liczba farmaceutów pracujących w szpitalnych aptekach i działach farmacji jest uzależniona od liczby łóżek i stanowisk dializacyjnych wykorzystywanych w szpitalu. 

Z przepisów ustawy wynika także, że farmaceuci mają obowiązek przedstawienia poświadczeń dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Zmiany są realizacją wniosków zgłoszonych przez NIK po kontroli działania aptek szpitalnych i działów farmacji szpitalnej. 

W 2017 roku poznańska Delegatura Najwyższej Izby Kontroli przeprowadziła kontrolę „Funkcjonowanie aptek szpitalnych oraz działów farmacji szpitalnej”, która wykazała, że gospodarowanie lekami w szpitalach oraz funkcjonowanie w nich aptek i działów farmacji nie zapewniało bezpiecznego procesu leczenia, a niektóre nieprawidłowości stanowiły wręcz zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów. 

W części placówek stwierdzono przypadki nieobecności farmaceutów w aptekach lub działach farmacji i realizowania usług farmaceutycznych przez osoby do tego nieuprawnione. Był to istotny czynnik, obniżający poziom bezpieczeństwa farmakoterapii szpitalnej.   

Czytaj także: Program pilotażowy: elektroniczne stetoskopy w POZ>>>

Aby wyeliminować to negatywne zjawisko, NIK wnioskowała o ustawowe ustalenie minimalnych norm zatrudnienia farmaceutów w aptekach szpitalnych i działach farmacji. W wyniku tego do ustawy z 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty dodano art. 87a, uzależniający wymagany poziom zatrudnienia farmaceutów w aptekach i działach farmacji od liczby wykorzystywanych w szpitalu łóżek i stanowisk dializacyjnych. 

Wynika z niego, że na każde rozpoczęte 100 łóżek lub stanowisk dializacyjnych zgłoszonych w rejestrze podmiotów leczniczych ma przypadać równoważnik co najmniej jednego etatu farmaceuty w aptece szpitalnej, natomiast w dziale farmacji szpitalnej – na każde rozpoczęte 50 łóżek lub stanowisk dializacyjnych. 

Ustalenia kontroli wykazały także, iż w większości skontrolowanych szpitali ich dyrektorzy nie pozyskiwali od farmaceutów zatrudnionych w aptekach i działach farmacji informacji o odbyciu przez nich wymaganych szkoleń. Kierownictwo podmiotów leczniczych nie miało zatem informacji, czy w szpitalach usługi farmaceutyczne świadczone były przez osoby spełniające odpowiednie wymagania dotyczące kwalifikacji i wiedzy zawodowej. Główną przyczyną tego stanu rzeczy był brak odpowiedniej regulacji w obowiązujących przepisach, dlatego wprowadzony został zapis w formie art. 78 ust. 3 ustawy o zawodzie farmaceuty, zgodnie z którym farmaceuci zostali zobowiązani do niezwłocznego przedstawienia pracodawcy, dokumentu poświadczającego udział w formach podnoszenia kwalifikacji zawodowych. 

Ustawa o zawodzie farmaceuty wprowadziła także świadczenie pod nazwą opieka farmaceutyczna, w ramach którego farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym, będzie czuwać nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii. 

Czytaj na ten temat: Ustawa o zawodzie farmaceuty wprowadza opiekę farmaceutyczną>>>

Zgodnie z ustawą farmaceuta ma także uprawnienia do wykonywania badań diagnostycznych i wystawiania recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego. 

Ustawa z 10 grudnia 2020 roku o zawodzie farmaceuty została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 15 stycznia 2021 roku (poz. 97). 

Zgodnie z projektem rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie podmiotów uprawnionych do zakupu produktów leczniczych w hurtowniach farmaceutycznych do kategorii tych podmiotów zostaną dodane domy pomocy społecznej.

Działalność takich placówek w sposób oczywisty i naturalny wymaga stosowania u osób pozostających pod ich opieką produktów leczniczych, a tym samym musi zostać im wprost umożliwione zaopatrywanie się bezpośrednio w hurtowniach farmaceutycznych, zwłaszcza w zakresie leków nierefundowanych, w odniesieniu do których nie jest wymagana recepta wystawiana na pacjenta – pensjonariusza DPS – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Rozszerzenie kategorii podmiotów dotyczy także lekarzy weterynarii, armatorów statków morskich czy izb wytrzeźwień.

Czytaj także: Alab otworzył punkt pobrań oparty na nowej koncepcji wnętrza>>>

Według uzasadnienia rozszerzenie katalogu podmiotów uprawionych do zakupu produktów leczniczych w hurtowniach farmaceutycznych ma w założeniu pozwolić ograniczyć liczby wystawianych zapotrzebowań na produkty lecznicze, które podlegają realizacji w aptekach ogólnodostępnych.

Apteki te są co do zasady przeznaczone do indywidualnego zaopatrywania pacjentów, a nie innych podmiotów w sposób i zakresie sprzecznym z ideą obrotu detalicznego. Nie powinno być zatem w stosunku do nich wystawiane zapotrzebowania w ilości nadmiarowej, na duże ilości produktów leczniczych – czytamy w uzasadnieniu.

Potrzeba wydania przedmiotowego rozporządzenia jest także uzasadniona tym, że dotychczasowe rozporządzenie obowiązuje w niezmienionej treści od ponad 18 lat i przez ten okres nie było nigdy nowelizowane. Wymaga więc aktualizacji w sferze stosowanych pojęć, które nie funkcjonują już w polskim porządku prawnym. Należą do nich na przykład zakłady opieki zdrowotnej, czy sklepy zielarsko-drogeryjne.

Uwagi do projektu można przekazywać w ciągu 21 dni.

Link do projektu>>>

Do konsultacji został przekazany projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych oraz kryteriów klasyfikacji produktów do tych wykazów.

Projekt ma na celu połączenie przepisów dotychczas zawartych w dwóch rozporządzeniach ministra zdrowia – rozporządzeniu z 22 października 2010 roku  w sprawie wykazu  produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych (Dz. U. z 2020r.poz. 2024) oraz w rozporządzeniu z 2 lutego 2009 roku w sprawie kryteriów klasyfikacji produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz  punktach aptecznych (Dz. U. poz. 151, z późn.zm.).

Czytaj także: Forum Medycyny Prywatnej popiera zmiany w kształceniu opiekunów medycznych>>>

Jeden akt prawny ma na celu wyeliminowanie wątpliwości dotyczących stosowania dwóch różnych rozporządzeń dotyczących tych samych zagadnień.

Nowe rozporządzenie ma również poprawić czytelność i przejrzystość przepisów dotyczących substancji czynnych, które mogą zawierać produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w punktach aptecznych, sklepach zielarsko-medycznych, sklepach ogólnodostępnych i sklepach specjalnego zaopatrzenia medycznego.

Ma również zaktualizować wykaz substancji czynnych wchodzących w skład produktów leczniczych oraz kryteria klasyfikacji produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych.

Czytaj także: Forum Medycyny Prywatnej popiera zmiany w kształceniu opiekunów medycznych>>>

Projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych oraz kryteriów klasyfikacji tych produktów do tych wykazów jest dostępny tutaj>>>

Uwagi do projektu można przekazywać w ciągu 21 dni.

Amerykańska sieć aptek Walgreens Boots Alliance w ramach partnerstwa z VillageMD z Chicago, prowadzącą centra medyczne, zapowiedziała otwarcie przychodni przy aptekach.

Będą one wykorzystywać farmaceutów jako członków multidyscyplinarnych zespołów medycznych. Będzie to pierwsza w USA sieć aptek, która zaoferuje pomoc lekarską z pełnym zakresem usług. Zapowiadane jest otwarcie od 500 do 700 placówek podstawowej opieki zdrowotnej w ciągu najbliższych pięciu lat oraz otwieranie kolejnych w następnych latach.

Placówki będą oferowały świadczenia w ramach szerokiej opcji ubezpieczenia zdrowotnego. Opieka będzie dostępna przez 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu, zarówno za pośrednictwem telewizyt jak i wizyt domowych.

Czytaj także: Opieka farmaceutyczna – elementem cyfrowych usług w opiece zdrowotnej>>>

Ponad 50 procent placówek ma być zlokalizowanych na obszarach, gdzie brakuje pracowników medycznych oraz na terenach o ograniczonym dostępie do opieki medycznej, określonych przez Departament Zdrowia i Opieki Społecznej Stanów Zjednoczonych.

W listopadzie roku 2019 w ramach pilotażu utworzono pięć takich placówek w Houston w Teksasie. Ich działalność została wysoko oceniona przez pacjentów (Net Promotor – ponad 90).

Rozszerzenie kompetencji farmaceutów o wykonywanie szczepień to szansa na ewolucję roli aptek w polskim systemie ochrony zdrowia. Jest to ważne szczególnie teraz, gdy epidemia COVID-19 pokazuje, jak poważne skutki niosą ze sobą choroby zakaźne – uważają eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Według danych raportu „Opieka Farmaceutyczna. Szczepienia przeciw grypie w aptekach.” rozwiązanie, w którym farmaceuci wykonują niektóre szczepienia ochronne, stosowane jest w 13 krajach europejskich, między innymi w Wielkiej Brytanii, Norwegii, Grecji, Estonii i Portugalii.

Raport pokazuje pozytywny wpływ tego rozwiązania nie tylko na ogólny poziom odporności zbiorowej, lecz również na wszystkich uczestników systemu ochrony zdrowia, co bezpośrednio wpływa na większą wyszczepialność populacji, likwiduje przeszkody związane z dostępnością do szczepień oraz promuje profilaktykę zdrowotną.

– Obecnie ścieżka pacjenta od kwalifikacji do wykonania szczepienia jest bardzo czasochłonna. Pacjent musi odbyć wizytę kwalifikującą do szczepienia, uzyskać receptę od lekarza pierwszego kontaktu, a następnie zrealizować ją w aptece i ponownie umówić się na wizytę, by szczepienie wykonał lekarz lub pielęgniarka. Często pacjenci po wykupieniu recepty rezygnują z iniekcji. Wprowadzenie szczepień w aptekach znacznie skróciłoby ten czas – podkreśla dr n. farm Piotr Merks, przewodniczący Związków Zawodowych Pracowników Farmacji.

Przy przyjęciu odpowiedniego modelu opieki farmaceutycznej, w której farmaceuta będzie mógł kwalifikować i wykonywać szczepienia w aptece, ścieżka pacjenta skróci się do realizacji szczepień tylko i wyłącznie w aptece. Farmaceuta po zdobyciu odpowiedniej wiedzy będzie mógł zakwalifikować danego pacjenta, przepisać receptę i zaszczepić, a to wszystko obywa się w jednym miejscu i czasie – w aptece.

Czytaj także: Telemedycyna rewolucjonizuje tradycyjne modele opieki zdrowotnej>>>

– Jako Koalicja na rzecz szczepień w aptece postulujemy, aby rozszerzyć kompetencje farmaceutów o możliwość wykonywania szczepień, co jest zgodne z rządowym dokumentem Polityki Lekowej Państwa na lata 2018-2022. Wedle danych w opracowanym przez koalicję raporcie zmiany te byłyby kluczowe dla lepszego kontrolowania chorób zakaźnych w przyszłości. Naczelna Izba Aptekarska postrzega to jako szansę na zaangażowanie farmaceutów w proces poprawy poziomu wyszczepialności i wykorzystanie ogromnego potencjału naszej grupy zawodowej wzorem wielu państw Europy Zachodniej – komentuje mgr farm. Michał Bylniak, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

Podstawowym krokiem niezbędnym do rozpoczęcia szczepień w aptekach jest prawne upoważnienie farmaceutów do wykonywania tych świadczeń. Farmaceuci, tak jak lekarze i pielęgniarki, muszą nabyć odpowiednie kwalifikacje na przykład w programach szkoleniowych, które obejmują podawanie szczepionek, udzielanie pierwszej pomocy i postępowanie w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Wprowadzenie takich uprawnień byłoby wykorzystaniem potencjału prawie 30 tysięcy farmaceutów pracujących w Polsce.

Tak jak w przypadku innych zawodów medycznych, niezbędne jest ustalenie przez właściwe podmioty odpowiednich kursów i szkoleń dedykowanych farmaceutom, które umożliwią uzyskanie uprawnień do wykonywania szczepień. W tym celu konieczne jest stworzenie odpowiednich ram prawnych, które pozwolą przygotować się placówkom kształcącym na odpowiednie szkolenie farmaceutów chcących wykonywać szczepienia.

Apteki musiałyby też zostać odpowiednio przygotowane do tego celu pod względem sanitarnym, organizacyjnym, logistycznym i posiadać wyszkolony personel do immunizacji. Jest to proces i na pewno apteki muszą mieć czas, aby obwiednio się do tego przygotować, warto to jednak umożliwić przez odpowiednie zmiany w prawie – podkreślają eksperci Programu.

Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy wystosowali apel w sprawie ustawy o zawodzie farmaceuty, w którym zwrócili uwagę na konieczność rozszerzenia kompetencji farmaceutów o wykonywanie szczepień w aptekach.

Eksperci przypominają, że obecnie jest również szczyt zachorowań na grypę, z jej powodu  od początku roku 2020 zmarło 47 osób, hospitalizacji wymagało aż  11 tysięcy pacjentów, a zachorowało na grypę lub na choroby grypopodobne ponad 1,7 miliona osób.

W ostatnich tygodniach koncentrujemy się na kwestii związanej z rozprzestrzenianiem się i próbą zapobiegania pandemii koronawirusa. W tym kontekście ważne jest również zabezpieczenie epidemiologiczne kraju – podkreślają eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Wirus COVID-19, to choroba wywołana przez nowy typ wirusa z rodziny koronawirusa. Często objawia się wysoką gorączką, kaszlem, dusznościami, bólem mięśni oraz zmęczeniem. Skrajnym przypadkiem jest zapalenie płuc lub zespół ostrej niewydolności oddechowej. Badania RTG klatki piersiowej u zakażonych wykazują typowe objawy zapalenia płuc z rozlanymi obustronnie naciekami.

Eksperci przypominają, że istnieją podobieństwa między grypą a koronawirusem, a początkowe objawy są praktycznie nie do odróżnienia. W przypadku grypy są jednak szczepionki i leki, natomiast w przypadku koronawirusa sposoby na walkę z tym patogenem dopiero są poznawane. Jednakże już teraz wiadomo, jak bardzo duże znaczenie ma zjednoczenie potencjału i zaangażowania wszystkich pracowników ochrony zdrowia. Farmaceuci są liczną, dobrze wykształconą grupą pracowników ochrony zdrowia, którzy stoją w pierwszej linii kontaktu z pacjentem i mogą być bardzo efektywnym źródłem zarówno wiedzy medycznej, jak i serwisów medycznych, takich jak szczepienia przeciw grypie – przypominają eksperci Programu, którzy wystosowali apel w sprawie. ustawy o zawodzie farmaceuty, w którym postulują o wprowadzenie zmian systemowych, które mogą znacząco przyczynić się do wzmocnienia zabezpieczenia epidemiologicznego oraz profilaktyki w obszarze szczepień przeciw grypie.

Czytaj także: Fresenius Medical Care Polska wspiera szpitale zakaźne i pacjentów>>>

– Pandemia, z którą obecnie walczymy pokazuje jak krytycznym problemem jest brak odporności populacyjnej i jak istotne jest, aby walczyć o jej osiągnięcie i utrzymanie. Bowiem najbardziej narażone są osoby z grup ryzyka, osoby starsze, osoby ze zmniejszoną odpornością oraz chorujące przewlekle. Dotyczy to zarówno grypy, jak i zachorowań na COVID-19. Dlatego w kontekście zwiększania poziomu wyszczepialności należy jak najszybciej przyjąć ustawę o wykonywaniu zawodu farmaceuty i znowelizować prawo farmaceutyczne. Marnuje się duży potencjał, jaki tkwi w farmaceutach – mówi mgr farm. Michał Byliniak, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, ekspert Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

– Ogromne korzyści naszemu społeczeństwu może przynieść rozwiązanie, w którym farmaceuta będzie wykonywał szczepienia w aptekach. Po pierwsze to farmaceuta jest na pierwszej linii kontaktu z pacjentem poszukującym pomocy w powszechnych problemach zdrowotnych. Każdy z nas potrzebuje 5 minut, aby dotrzeć do apteki, nie trzeba stać w kolejce i umawiać się na czas. Po drugie zwiększamy dostęp do szczepień i tym samym wzrasta poziom wyszczepialności, a za tym idzie zwiększona odporność społeczeństwa. Placówek aptecznych jest więcej niż medycznych. Po trzecie odciążymy środowisko lekarskie i pielęgniarskie od niektórych obowiązków, które obecnie są dla nich stratą czasu, który mogliby poświęcić na znacznie trudniejsze przypadki. Aspektem kluczowym będzie integralna współpraca personelu medycznego z farmaceutami – dodaje dr n. farm Piotr Merks, przewodniczący Związków Zawodowych Pracowników Farmacji.

Konsultacja farmaceutyczna – to nowa bezpłatna usługa zaoferowane przez Radomskie Centrum Onkologii dla pacjentów placówki.  Centrum jako pierwszy szpital onkologiczny wprowadziło w 2019 roku możliwość indywidualnego spotkania z farmaceutą na terenie szpitala.

Konsultacje te mają na celu pomóc pacjentom prawidłowo stosować leki zapisywane przez lekarzy. Dzięki tej usłudze pacjenci mogą dowiedzieć się między innymi, jakie objawy niepożądane mogą wywoływać leki, a także z jakimi substancjami ich nie łączyć.

System konsultacji farmaceutycznych od ponad 20 lat funkcjonuje w Kanadzie i zaczyna być wdrażany również w Polsce. Apteka przy Radomskim Centrum Onkologii jest pierwszą apteką szpitalną w Polsce, która wprowadziła taką usługę dla swoich pacjentów.

Miesięcznie apteka w Centrum przygotowuje ponad 3 tysiące preparatów przeznaczonych do leczenia chorób nowotworowych. Pracuje tutaj 4 magistrów farmacji i 6 techników.

W pracowni znajduje się komora Bernera przeznaczona do przygotowywania leków cytostatycznych w warunkach jałowych.

Czytaj także: Akwizycje, rozwój oferty i nowe technologie – rok 2019 na prywatnym rynku medycznym>>>

Radomskie Centrum Onkologii zostało otwarto w roku 2016, mieści się przy ulicy Uniwersyteckiej 6A. Leczone są tutaj między innymi nowotwory piersi, przewodu pokarmowego, głowy i szyi, układu moczowego i prostaty, narządów rodnych, nowotwory płuc oraz nowotwory mózgu.

Obecnie placówka dysponuje bazą 150 łóżek, posiada dwie sale operacyjne i bazę diagnostyczną w postaci: PET/CT (TK 64 rzędowy), USG, RTG, mammografii, aparatu do biopsji stereotaktycznej piersi, jak również endoskopii przewodu pokarmowego i dróg oddechowych.

Docelowo ośrodek będzie dysponował również 40 łóżkami znajdującymi się w położonym na terenie szpitala hostelu.

Radomskie Centrum Onkologii zostało połączone z Centrum Gamma Knife w Warszawie, w którym do tej pory leczono ponad 7 tysięcy pacjentów.

Projekt nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne, który został skierowany do Sejmu, wprowadza przepis, który umożliwia zaopatrywanie się przez podmioty gospodarcze w aptece w produkty lecznicze, którymi obrót nie rodzi ryzyka nadużyć.

Ograniczenie w tym zakresie, wprowadzone nowelizacją Prawa farmaceutycznego z 26 kwietnia 2019 roku, zakładało, że podmioty inne niż pacjenci lub podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą zaopatrywać się w aptece ogólnodostępnej wyłącznie w produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w sklepach ogólnodostępnych lub sklepach specjalistycznego zaopatrzenia medycznego.

Takie ograniczenie okazało się zbyt daleko idące w kontekście celu ustawy, czyli przeciwdziałania nieprawidłowościom w obrocie produktami leczniczymi, ze szczególnym uwzględnieniem tzw. odwróconego łańcucha dystrybucji – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

W rezultacie opracowano projekt nowelizacji tego przepisu, który rozszerza katalog produktów leczniczych, które są dostępne w aptece dla podmiotów innych niż pacjenci lub podmioty wykonujące działalność leczniczą, o wszystkie produkty lecznicze dostępne bez recepty (OTC), z  wyłączeniem produktów zawierających substancje psychoaktywne (pseudoefedryna, kodeina, dekstrometorfan).

Projekt nowelizacji jest dostępny na stronie www.sejm.gov.pl

Czytaj także: Wyższa kwota bazowa wynagrodzeń w ochronie zdrowia>>>

20 października 2018 weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie zapotrzebowań oraz wydawania z apteki produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych.

Rozporządzenie określa sposób realizacji zapotrzebowania podmiotu leczniczego, sposób sporządzania leku recepturowego i aptecznego oraz sposób wydawania z apteki produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych.

Z przepisów wynika między innymi, że produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny może być wydany na podstawie zapotrzebowania wyłącznie osobie upoważnionej na piśmie przez kierownika podmiotu leczniczego, w którym zostało wystawione zapotrzebowanie.

Natomiast osoba wydająca z apteki produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny sprawdza termin ważności produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego oraz, jeżeli jest to możliwe, kontroluje wizualnie, czy produkt nie wykazuje cech świadczących o jego sfałszowaniu lub niewłaściwej jakości.

W przypadku uzasadnionego podejrzenia osoba wydająca produkt ocenia, czy nie zostanie on zastosowany w celu pozamedycznym, a także jest uprawniona do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek osoby, jeżeli wydanie produktu jest ograniczone wiekiem. Udziela też informacji dotyczących przechowywania i stosowania produktu.

Farmaceuta wydający produkt z apteki w razie potrzeby analizuje także ich działanie farmakologiczne pod kątem ewentualnych interakcji i informuje o nich odbierającego.

Rozporządzenie dopuszcza dzielenie opakowań antybiotyków do stosowania wewnętrznego, produktów w postaci przeznaczonej do podawania pozajelitowego, w postaci do podawania wziewnego, posiadających kategorię dostępności „Rpw” oraz zawierających substancje psychotropowe z grup III-P i IV-P lub środki odurzające z grupy II-N, określone w ustawie  o przeciwdziałaniu narkomanii.

Leku recepturowego zawierającego w swoim składzie surowiec farmaceutyczny będący środkiem bardzo silnie działającym, środkiem odurzającym, substancją psychotropową lub prekursorem kategorii 1 nie wydaje się na podstawie odpisu recepty, chyba że jego dawka dzienna lub jednorazowa nie przekracza maksymalnej dawki dziennej lub jednorazowej określonej w Farmakopei Polskiej, Farmakopei Europejskiej lub innych farmakopeach uznawanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Załącznikiem do rozporządzenie jest wzór zapotrzebowania, wzór ewidencji zapotrzebowań, ewidencji recept farmaceutycznych oraz zrealizowanych zapotrzebowań.