8 marca 2020 roku weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, czyli tzw. specustawa o koronawirusie.
Określa ona zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem, w tym zasady i tryb podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia i przecięcia dróg szerzenia się tej choroby zakaźnej. Mówi o zadaniach organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażenia lub tej choroby.
Określa uprawnienia i obowiązki placówek i pacjentów oraz innych osób przebywających na terytorium RP w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażenia lub choroby zakaźnej, zasady pokrywania kosztów realizacji zadań z tym związanych, w szczególności tryb finansowania świadczeń opieki zdrowotnej dla osób z podejrzeniem zakażenia lub choroby zakaźnej, w celu zapewnienia tym osobom właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia.
Z ustawy wynika między innymi, że w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).
Czytaj także: Lux Med: infolinia na temat koronawirusa dostępna 7 dni w tygodniu>>>
Natomiast w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni.
Przepisy ustawy mówią o tym, że do zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19, nie stosuje się przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 roku – Prawo zamówień publicznych, jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.
Świadczenia opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, są udzielane przez podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu, opracowywanego przez dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą.
W wykazie umieszcza się podmioty wykonujące działalność leczniczą, uwzględniając potrzeby wynikające z zabezpieczenia dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej na obszarze województwa, a także strukturę organizacyjną tych podmiotów, rodzaj wykonywanej działalności leczniczej oraz zasoby kadrowe i sprzętowe.
Ustawa umożliwia ministrowi zdrowia na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego ustalić w drodze obwieszczenia maksymalne ceny produktów leczniczych, wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.
Czytaj także: Prywatne podmioty przygotowane na koronawirusa>>>
Ustawa mówi o tym, że świadczenia opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, udzielone przez podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu, są finansowane przez NFZ ze środków z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister zdrowia.
Z ustawy wynika, że premier może, na wniosek ministra zdrowia, nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Minister zdrowia może nałożyć na podmiot leczniczy zadanie dotyczące zmian w strukturze organizacyjnej (na przykład przekształcenie oddziału w oddział zakaźny), dotyczy to samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, jednostek budżetowych lub spółek kapitałowych z większościowym lub jedynym udziałem Skarbu Państwa. Zapewnione będą środki finansowe na pokrycie związanych z takimi działaniami wydatków.
Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody, będzie mógł także w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 wydawać polecenia obowiązujące osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej a także przedsiębiorców.
Wykonywanie tych zadań będzie następowało na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą przez wojewodę i będzie finansowane ze środków budżetu państwa z części, której dysponentem jest wojewoda.
Czytaj także: Weszły w życie rozporządzenia związane z koronawirusem>>>
Prace związane z prowadzeniem przygotowań do realizacji tych zadań, mające charakter planistyczny, będą finansowane ze środków własnych przedsiębiorcy.
W przypadku odmowy zawarcia przez przedsiębiorcę umowy, zadania wykonywane będą na podstawie decyzji administracyjnej, która będzie podlega natychmiastowemu wykonaniu.
Podczas prac legislacyjnych nad ustawą zgłaszało wiele zastrzeżeń dotyczących jej zapisów. Komisja zdrowia przyjęła kilkanaście poprawek. Usunięto między innymi zapis, który mówił o tym, że Skarb Państwa, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowe jednostki organizacyjne nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19.
Wprowadzono zapis, że ustawa obowiązuje przez 6 miesięcy.
Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 7 marca 2020 roku (poz. 374).